Deportatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 1,2

Holocaust

Deportatie

Leerdoelen

Leerdoelen:

• Na deze les weten de leerlingen wat deportatie betekent.
• Na deze les kunnen de leerlingen vertellen op welke manier dit gebeurde. 
• Na deze les weten de leerlingen wat er gebeurde tijdens een razzia.

Wat betekent deportatie?

Wat is deportatie?

Dit is het gedwongen verplaatsen van mensen. Dit gebeurde in WO II massaal met de Joden naar de concentratiekampen. Om dit in Nederland goed te organiseren, werd de Joodse raad opgericht in opdracht van de Duitsers. Zij moeten ervoor zorgen dat de anti-joodse maatregelen worden uitgevoerd. Ze 'werken mee' om erger te voorkomen. 

Hoe

In de zomer van 1942 beginnen de deportaties. Joden moeten zich melden  om aan het werk te gaan in Duitsland. Ze worden op de trein naar Amersfoort en Westerbork gezet. Vandaar uit worden ze doorgestuurd naar de kampen in Duitsland en Polen. Dit gebeurt in veewagons, waarin ze opgepropt met zijn allen zitten. Er is nauwelijks iets te eten en te drinken. Plassen en poepen deden ze op een ton. Het is er koud. De reis duurt wel drie dagen en nachten. 

Overzicht deportatie Joden in Nederland

Via het doorgangskamp Westerbork deporteren de bezetters 107.000 joden naar concentratiekampen, zoals Auschwitz en Sobibor. Van hen zullen er slechts 5.500 overleven. Ruim 25.000 joden duiken onder. Van deze groep wordt een derde alsnog opgepakt en omgebracht. In totaal wordt bijna 80% van de joodse bevolking in Nederland vermoord.

Deportatie

Deportatie per veewagon

Tijdens de oorlog vonden ook geregeld razzia's plaats.

Razzia's: Een door de overheid georganiseerde jacht om een groep mensen op te pakken.

Miep Roestenburg

'Ik woonde in een joodse buurt. Ik heb mensen zoveel mogelijk proberen te helpen. Ze konden altijd voor één of twee nachten bij me terecht. Die razzia 's waren vreselijk, maar je werd wel hard hoor. Ja, wat zeg je tegen mensen als ze worden meegenomen. Je omhelst ze en wenst ze het allerbeste. Meer kun je toch niet?'

Miep Roestenburg, drogisterijhoudster, Amsterdam

Truus van der Zwaag

'De verhalen die je hoorde over wat er met de joden gebeurde, geloofde ik niet. Dat was zo verschrikkelijk, dat kon niet waar zijn. Achteraf blijken zelfs de ergste verhalen de waarheid nog niet te benaderen. Ik heb niks gedaan. Om echt wat te doen, moest je veel moed hebben. Ik was niet flink.'

Truus van der Zwaag, machinestikster op een naaiatelier, Amsterdam

Riek Ternouw

'Mijn vader was politieman. Daardoor wist hij wie wanneer werd opgepakt. Dat gaf hij door aan mij, zodat ik de mensen kon waarschuwen. Soms was dat vreselijk. Ik herinner me een vrouw die gillend haar keuken in vloog terwijl haar man gelaten hun kleren ging inpakken. Dan was ik wel kapot hoor.'

Riek Ternouw, 23 jaar, zonder werk, Amsterdam

Anne Frank

In de vorige les hebben we besproken én gezien dat Anne Frank met haar familie ondergedoken zat in het Achterhuis. Hier schreef zij haar wereldberoemde dagboek. Helaas zijn ze op een gegeven moment door iemand verraden en hebben de Duitsers ze opgepakt. Dit gebeurde op 4 augustus 1944. Ook zij werden gedeporteerd naar de concentratiekampen. Hier de reconstructie van hun arrestatie. 

https://www.annefrank.org/nl/anne-frank/verdieping/reconstructie-de-arrestatie-van-de-onderduikers/

Schrijf 3 dingen op die je
deze les hebt geleerd.

Opdracht

Maak een poster in Microsoft Publisher.
Alle begrippen moeten worden opgenomen. Verder ben je vrij om de poster in te richten zoals je wilt. 
Zorg voor stukjes tekst en plaatjes. Denk na over je kleurgebruik, wat moet de poster uitstralen?
Je doet dit alleen. 

Het spoor

Hier kwamen de gevangenen aan. Op het hoogtepunt 15.000 per dag. De meesten waren binnen een uur dood.

De barakken

Dit zijn de overblijselen van de barakken. In iedere barak zaten 1200 mensen.

De toegangspoort

Hier kwamen gevangenen binnen. op de poort staat "werk maakt je vrij". Als je jezelf doodwerkt, ben je vrij.

Auschwitz 1

Het kamp bestond uit twee delen. Auschwitz 1 (werkkamp) en Auschwitz 2-Birkenau (dodenkamp).

Binnenplaats tussen barak 10 en 11

Het rechtergebouw was de gevangenis (voor de overtreders van regels). Op de binnenplaats werden mensen geëxecuteerd. De ramen waren dicht, maar iedereen kon de schoten horen. Angst was ook een wapen van de Nazi's. 

Prikkeldraad

De Nazi's gebruikten prikkeldraad om de gevangenen binnen te houden. Het hek stond onder stroom. Als je het aanraakte, stierf je. Ook lagen er mijnen. Toch probeerden mensen het.

Auschwitz 2-Birkenau

Dit was het dodenkamp. Hier gingen mensen heen om te sterven. Velen werden vergast. Per dag konden wel 8000 lijken verbrand worden