V4 AK 3.4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

Je kunt in hoofdlijnen de bevolkingsspreiding van Zuid-Amerika in het verleden en heden beschrijven en verklaren.

Je kunt de verschillende etnische groepen noemen.

Je weet hoe de verstedelijking in Zuid-Amerika verloopt en kunt het ook verklaren.

Onderwerpen

Deel 1: bevolkingsspreiding

Deel 2: bevolkingssamenstelling

Deel 3: demografische transitie in Zuid-Amerika

Deel 4: verstedelijking in Zuid-Amerika: oorzaak-gevolgen

Deel 1

Bevolking van Zuid-Amerika
 * Bevolkingsspreiding verklaard

Bevolkingsspreiding

Neem de atlaskaart met de bevolkings-dichtheid van Zuid-Amerika voor je.

Beschrijf de bevolkingsspreiding:

- waar de bevolkingsconcentraties?

- waar zijn lege gebieden?

Bevolkingsspreiding

Grote bevolkingsconcentraties langs de kusten in het oosten en het noordwesten.

Bevolkingsdruk hangt af van de draagkracht van een gebied:
-Klimaat
-Bodemkwaliteit
-Beschikbaarheid water

Definitie

De intensiteit (mate) waarin de inwoners van een gebied beslag leggen op de aanwezige ruimte en kringlopen.

Definitie

Het maximaal aantal mensen dat op een gebied of op aarde kan leven zonder schade aan te richten aan het ecosysteem.

Waarom zijn grote delen van Zuid-Amerika dunbevolkt? Geef twee redenen.

Dunbevolkte gebieden verklaard

Indianen

Waar?

1. Langs rivieren in het Amazonegebied

2. Hogere delen Andes

Verklaring?

1. Beschikbaarheid van zoet water en voedsel

2. Koeler klimaat ==> geschikt voor gewassen als aardappelen, tarwe, mais

1

2

Hoogteligging en gewassen in de Andes

Europese kolonisten

Waar?
1. Lagere delen Andesgebergte
2. Kustzone en monding rivieren

Verklaring?

1. valleien geschikt voor tropische handelsgewassen zoals koffie, suiker en cacao

2. goede bereikbaar i.v.m. handel

2

1

Europese kolonisten

Ondanks eeuwenlang diverse migratiestromen binnen Zuid-Amerika is het oude/oorspronkelijke spreidingspatroon nog grotendeels zichtbaar.

Deel 2

Bevolking van Zuid-Amerika
 * Bevolkingssamenstelling

Bevolkingssamenstelling

Bevolkingsgroepen

- Indianen

- Europeanen

- Afrikanen (slaven)

- Aziaten (contractarbeiders)

mestiezen

Definitie

Afstammeling van een Indiaanse en een blanke (voor)ouder

Deel 3

Bevolking van Zuid-Amerika
 * Bevolkingsgroei: demografisch transitiemodel
 

Natuurlijke bevolkingsgroei

Hoe was het ook alweer?

==> ontwikkelingen in de 4 fasen van het demografisch transitiemodel

Fase 1

Hoog sterftecijfer (ziekten, slechte hygiëne) en daardoor ook een hoog geboortecijfer.

Fase 2

Sterftecijfer daalt door betere hygiëne en betere gezondheidszorg.

Fase 3

Nu daalt ook het geboortecijfer omdat meer kinderen volwassen worden en ook de welvaart is gestegen.

Fase 4

Laag geboortecijfer (vrouwen werken meer en trouwen later, hoge welvaart, laag kindersterfte) en laag sterftecijfer.

Natuurlijke groei

De natuurlijke bevolkingsgroei (geboortecijfer - sterftecijfer) is nu het sterkst. De lijn van de totale bevolking is hier het stijlst.

In welke fase van het demografisch transitiemodel bevinden zich de meeste Zuid-Amerikaanse landen?

1. Fase 1
2. Fase 2
3. Fase 3
4. Fase 4

Demografische ontwikkelingen

Veel Zuid-Amerikaanse landen in de jaren zeventig nog in fase 2, nu vooral in fase 3.

Verklaring voor deze opschuiving?

- stijgende welvaart

- scholing

- verstedelijking

- rol media (vooral soaps) in gezinsplanning

Defenitie

Door geboorteregeling het aantal kinderen en het moment van geboorte plannen.

Traditioneel lopen de ......................... staten voorop in de demografische transitie.

1. noordelijke
2. zuidelijke

Demografische ontwikkelingen

Bekijk de ontwikkelingen in het geboortecijfer van de aangeven landen.

Welk land heeft de grootste transitie gemaakt wanneer je het geboortecijfer bekijkt? 

==> Vul het antwoord in op de volgende dia.

Welk land heeft de grootste transitie gemaakt wanneer je het geboortecijfer bekijkt?

1. Bolivia
2. Ecuador
3. Argentinië
4. Chili

Deel 4

Bevolking van Zuid-Amerika
 * Verstedelijking in Zuid-Amerika: oorzaken en gevolgen

Verstedelijking

Zuid-Amerika is het meest verstedelijkte continent ter wereld.

Oorzaken snelle verstedelijking

Door mechanisatie:

- uitstoot landbouwarbeiders (platteland)

- opkomst industrie (in de stad)

Bovendien zijn grote delen van Zuid-Amerika moeilijk bewoonbaar.

Hoge verstedelijkingsgraad

Grote delen van de binnenlanden van Zuid-Amerika zijn tropisch regenwoud: moeilijk begaanbaar en bereikbaar

Met welk geografisch begrip geven we de groeisnelheid van steden (ten opzichte van het platteland) aan?

Verstedelijkingstempo

De gevolgen van deze snelle verstedelijking zijn:

1. Het (te) snel ontstaan van megasteden

     - met favela’s
     - een enorme informele sector
     - overbelasting van de stedelijke  
       structuur 

     (infrastructuur, gezondheid, scholen)

Defenitie

Braziliaanse naam voor een sloppenwijk

Klik hier voor rondleiding favela (werkt niet op mobiel)

Verstedelijkingstempo

De gevolgen van deze snelle verstedelijking zijn:

2. toename bevolkingsdichtheid in kustzone, maar na 1980 vlakt dit af 

3. na 1980 vooral snelle groei middelgrote steden omdat de megasteden vol raakten

Check: leerdoelen

Zijn de leerdoelen behaald? Check jezelf!

-Je kunt in hoofdlijnen de bevolkingsspreiding van Zuid-Amerika in het verleden en heden beschrijven en verklaren.

-Je kunt de verschillende etnische groepen noemen.

-Je weet hoe de verstedelijking in Zuid-Amerika verloopt en kunt het ook verklaren.

Evaluatie
In hoeverre begrijp je nu de stof uit 3.4 en heb je de leerdoelen behaald?

010

01:54

Waar denk je
aan bij de wijk
Comuna 13?

01:59

Van fysische naar sociale geografie van Zuid-Amerika

Welk verband zag je in deze video??

02:39

Met welk doel zijn de roltrappen aangelegd?

03:52

Is dit project geslaagd?

JA

NEE