10.4 Voortplanting met bloemen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Startopdracht:

Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken van 10.4 (blz 47)

Leerdoelen 10.4

• Je kunt uitleggen welke delen van een bloem voor voortplanting zorgen.
  
• Je kunt beschrijven hoe de bestuiving bij insectenbloemen en bij windbloemen gaat.
  
• Je kunt uitleggen hoe de bevruchting van eicellen door stuifmeelkorrels bij een bloem gaat.
  
• Je kunt uitleggen hoe na bevruchting vruchten en zaden ontstaan.
  
• Je kunt drie manieren beschrijven waarop planten hun zaden verspreiden.
  
• Je kunt de levenscyclus van een plant beschrijven.

Onderdelen van een bloem met de functie

• Bloembodem: Hierop zitten andere delen van de bloem vast.
• Kelkbladeren: groene blaadjes, beschermen de bloem tegen kou, uitdroging en beschadiging als de bloem in de knop zit.
• Nectarkliertjes: Klieren onderin de bloem, die nectar maken = zoete stof die insecten eten.
• Kroonbladeren: gekleurde bloemblaadjes, hiermee lokt de plant insecten.
• Stamper: vrouwelijke deel van de bloem dat middenin de bloem zit, is voor de voortplanting
• Meeldraden: mannelijke deel van de bloem en staan rondom stamper, zijn voor voortplanting

De stamper

Stamper = stempel, stijl en vruchtbeginsel

In het vruchtbeginsel zitten zaadbeginsels. 
In elk zaadbeginsel zit een eicel. 

Dit zijn de 'vrouwelijke geslachtsdelen' van de bloem! 

De meeldraad

Meeldraad = helmknop en helmdraad
De stuifmeelkorrels zijn de mannelijke voortplantingscellen, te vergelijken met zaadcellen van mensen.

Dit zijn dus de 'mannelijke geslachtsdelen' van de bloem!

Bestuiving

 "stuifmeel van de meeldraden van een bloem gaan naar de stamper van een bloem van dezelfde soort plant"

Dit kan zijn eigen vrouwelijke deel zijn. (=zelfbestuiving)

Of het vrouwelijke deel van een andere bloem. (=kruisbestuiving)

Bestuiving door insecten of de wind

insectenbloem: opvallende kleuren en geuren om insecten aan te trekken, nectar zit diep in de bloem

windbloem: bloemetjes zijn klein, groen en geuren niet, meeldraden en stempel steken ver uit de bloem

Zelfbestuiving of kruisbestuiving?

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 10.3 en 10.4

Maken: 10.3 opdracht 3, 4, 7, 8, 10, 11 

10.4 opdracht 2 t/m 21

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf 

De stamper bestaat uit:

stempel

stijl

vruchtbeginsel

De meeldraad bestaat uit:

helmdraad

helmknop

Mensen met hooikoorts zijn allergisch voor stuifmeelkorrels.
Van welke planten komen deze stuifmeelkorrels?

1. windbloemen
2. insectenbloemen
3. zowel wind- als insectenbloemen
4. alleen van gras

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

Leer de onderdelen van de bloem

Bloemsteel

7

Startopdracht:

 Pak je boek en lees vast de tekst in de groene vakken van 10.4 (blz 54)

Leerdoelen 10.4 les 2

• Je kunt uitleggen hoe na bevruchting vruchten en zaden ontstaan.
  
• Je kunt drie manieren beschrijven waarop planten hun zaden verspreiden.
  
• Je kunt de levenscyclus van een plant beschrijven.
  

Zaadverspreiding

3 manieren: 

1. door wind

2. door dieren

3. door de plant zelf

Ontstaan van zaden

1. Stuifmeelkorrels plakken op de stempel

2. Celkern van stuifmeelkorrels gaat door de stuifmeelbuis tot in de eicel

3. Elke bevruchte eicel (zaadbeginsel) groeit uit tot een zaadje, daaromheen groeit het vruchtbeginsel tot vrucht

Levenscyclus van een plant

Ontkiemen:

Eerst groeien de worteltjes en daarna pas het bovengrondse deel van de plant.

Verschillende levenscycli

- eenjarige planten: hele levenscyclus in hetzelfde jaar

- tweejarige planten: ontkiemen en groeien in het 1e jaar, bloeien en maken zaden in het 2e jaar

- meerjarige planten: doorlopen de hele cyclus elk jaar opnieuw, maar bovengrondse delen sterven in het najaar af 

Tweejarige planten

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 10.3 en 10.4

Maken:  10.3 opdracht 3, 4, 7, 8, 10, 11 & 

10.4 opdracht 2 t/m 21, 22, 24

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf