1V1 - §5.3 "Gevolgen van de veroveringen"

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Koninkrijk?

• De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest, hoewel daar erg weinig over bekend is.

• En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?
  

§5.3 "De gevolgen van de veroveringen"

Veroveringen

Rome is van een stad uitgegroeid tot een imperium. Een imperium is een rijk dat bestaat uit een oorspronkelijke staat en een verzameling onderworpen staten.

Al die veroveringen hadden natuurlijk gevolgen voor het Romeinse rijk. Over een aantal van deze gevolgen gaat de les. 

Op deze afbeelding zie je een kaart van het Romeinse Rijk. Alle gebieden die rood gekleurd zijn, hebben tot het Romeinse Rijk behoord. Als je goed kijkt zie je dat alleen het zuiden van Nederland gekleurd is. Het noorden van Nederland is nooit Romeins geweest. 

Sociale piramide

1. Patriciërs 

Een groep rijke families.

Hadden alle belangrijke banen in het bestuur. 

2. Plebejers

Alle andere vrije Romeinen. 

Zij konden heel arm en heel rijk zijn.

3. Slaven

1.

2.

3.

Zo zag de sociale piramide van het Romeinse Rijk eruit vóór de veroveringen. 

Gevolg 1 - deel 1

• Het romeinse leger bestond uit boeren die werden opgeroepen als er een oorlog was.
• Door de veroveringsoorlogen bleven deze boeren veel langer weg van de boerderij. De rest van de familie kon het werk op de boerderij vaak niet alleen.
• Veel boerderijen werden verkocht. vaak was het geld snel op omdat ze geen ander werk konden vinden.

Gevolg 1 - deel 2

• De boerengezinnen verhuisden vaak naar Rome op zoek naar werk. 
• In Rome ontstond een grote groep  hele arme plebejers en vroegere boeren. Zij vormden een nieuwe bevolkingslaag. Ze waren zo arm dat ze alleen hun kinderen hadden. 

GEVOLG

Er ontstond een nieuwe bevolkingslaag: proletariërs. 

(kinderen = proles in het Latijn)

Dit is insulae, een flatgebouw in Rome. De woningen werden gehuurd door de armere Romeinen. De meeste insulae waren 4 of 5 verdiepingen hoog. De bouwkwaliteit was niet best: bijna dagelijks waren er branden en instortingen.

De kamers bovenin een insulae waren de slechtste kamers: hier woonden de proletariërs.

Hoewel er in sommige gebouwen stromend water was, moesten de bewoners van een insula het water vaak uit een fontein op straat halen.

Hoewel de meeste kamers in een insulae klein en donker waren, was er wel verschil: de grotere kamers waren voor mensen met iets meer geld.

De meeste insulae hadden geen toiletten of keukens. Moest je naar de wc, dan ging je naar een openbaar toilet, de latrine. En wilde je wat eten, dan ging je naar een thermopolium, een soort snackbar.

Insulae

Villa Urbana

Het atrium was het kleine binnenhof. De loer van het atrium liep schuin af zodat het regenwater kon worden opgevangen. 

Het perstilium was het grote binnenhof. Hier was vaak een binnentuin. In de kamers tussen het atrium en de tuin woonden vaak de rijke bewoners van de villa. 

In de keuken werd door slaven de heerlijkste Romeinse gerechten klaar gemaakt. Typische Romeinse gerechten zijn slakken, ooievaar, paardebloembladerensalade en stuisvogelhersenen. 

Dit is een villa rustica, een soort boerderij. Naast dit type villa, bestond er ook de villa urbana. 

Het meeste werk rondom de villa werd gedaan door slaven.

Veel villa's hadden uitgebreide badruimten met vloerverwarming.

Er waren appartementen voor de villicus (de toezichthouder) en de actor (de boekhouder) en ook slaapvertrekken voor de slaven.

Een villa rustica bestond vaak uit verschillende gebouwen, zoals het woonhuis, de stallen en de voorraadschuren.

Villa Rustica

Bekijk het volgende filmpje.

De

Bekijk het filmpje op de volgende dia.

Deze gaat over de proletariërs.  

Gevolg 2

• De legeraanvoeders mochten de buit die zij tijdens de veroveringen verkegen zelf houden.
• In de nieuwe gebieden moesten de mensen belasting gaan betalen. De Romeinse belastingophalers hielden vaak een deel van deze belasting voor zichzelf.

GEVOLG

Het aantal rijke mensen groeide. 

Succesvolle Romeinse legeraanvoerders kregen in Rome een triomftocht. Het leger mocht in een optocht door de stad en de bewoners juichten voor de soldaten. 

Bekijk het volgende filmpje.

De

Bekijk het filmpje op de volgende dia.

Deze gaat over de triomftochten. 

Gevolg 3

• Krijgsgevangenen en bewoners van de veroverde gebieden werden door de Romeinen soms als slaaf meegenomen. 
• Veel slaven werkten op hele grote boerderijen.

GEVOLG

Het aantal slaven groeide.

Veroveringen

Rome is van een stad uitgegroeid tot een imperium. Een imperium is een rijk dat bestaat uit een oorspronkelijke staat en een verzameling onderworpen staten.

Al die veroveringen hadden natuurlijk gevolgen voor het Romeinse rijk. Over een aantal van deze gevolgen gaat de les. 

Op deze afbeelding zie je een kaart van het Romeinse Rijk. Alle gebieden die rood gekleurd zijn, hebben tot het Romeinse Rijk behoord. Als je goed kijkt zie je dat alleen het zuiden van Nederland gekleurd is. Het noorden van Nederland is nooit Romeins geweest. 

Gevolgen:

gelaagdheid bevolking

• Er ontstaat een nieuwe bevolkingslaag: proletarïers
  
• Het aantal rijke mensen groeit
  
• Het aantal slaven neemt toe. 

Keizer Trajanus - 117

Keizer Trajanus - 117

Keizer Trajanus - 117

Gevolgen: Politiek

De romeinen verdeelden het rijk in kleine stukken, in provincies. 
Iedere provincie kreeg een bestuurder, een gouverneur die in opdracht werkte van de leiders in Rome. Zijn taken waren:

1. Het ophalen van de belasting.
2. Rechtspraak
3. Aanvoeder van de troepen
4. Zorgen voor orde en veiligheid

(klik op de afbeelding rechts)

Gevolgen: Militair

Dienstplichtige soldaten moesten hun eigen uitrusting bestalen. De groeiende groep proletariërs kon dit niet dit, dus minder soldaten.

Oplossing: invoering van een beroepsleger. Deze soldaten waren minder trouw aan het Romeinse Rijk en juist meer aan hun bevelhebber. 

Gevolgen: Cultuur

De Romeinen waren enorm onder de indruk van de Griekse cultuur. Daarom namen zij veel elementen van de Grieken over. 

Natuurlijk veranderden zij dingen en verzonnen de de Romeinsen ook van alles.

Omdat de cultuur van de Grieken en de Romeinen is samengesmolten noemen we deze: De Grieks-Romeinse cultuur. 

Het Griekse theater in Epidaurus, Griekenland.

Het Romeinse theater in Orange, Frankrijk. 

Een Romeins  amfitheater

Het Coloseum, Rome

De wagenmenner van Delphi

Grieks

Diskobolos Lancelotti 

Grieks/Romeins

Augustus van Prima Porta,

Romeins

Koninkrijk?

• De stadstaat Rome is ooit een koninkrijk geweest, hoewel daar erg weinig over bekend is.

• En of het verhaal van Romulus en Remus waar is....?
  

§5.3 "De gevolgen van de veroveringen"

Oefenvragen

Welke drie gevolgen hadden de veroveringen op de sociale piramide?

Opdracht 5 - deel 1

Hier volgt de uitleg voor de opdracht op de volgende dia:

• De afbeeldig uit je werkboek staat strakjes op de dia. 
• Let op! Het bovenste en onderste reliëf staan omgedraaid. 
• Bekijk goed wat de mensen op de afbeelding aan het doen zijn.
• Sleep de activiteit naar de juiste plek op het reliëf. 

Werkboek blz. 56

Koken

Afwassen

Eten

Wijn inschenken

Opdracht 5 - deel 2

Hier volgt de uitleg voor de opdracht op de volgende dia:

• De afbeeldig uit je werkboek staat strakjes op de dia. 
• Let op! Het bovenste en onderste reliëf staan omgedraaid. 
• Uit welke bevolkingsgroep zouden de mensen komen? Patriciërs, Plebejers of slaven?
• Sleep de bevolkingsgroep naar de juiste plek op het reliëf. 

Werkboek blz. 56

Patriciërs

Plebejers

Slaven