6.1: Een nieuw Europa?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welke gebeurtenis markeert het einde van de Koude Oorlog?

1. Einde van de Vietnamoorlog
2. De Gulag sluit
3. Oprichting van de NAVO
4. Val van de Berlijnse Muur

Wie was de leider van de Sovjet-Unie aan het einde van de jaren tachtig?

1. Jozef Stalin
2. Leonid Brezjnev
3. Nikita Chroesjtsjov
4. Michail Gorbatsjov

In welke Europese regio woedde in de jaren negentig een bloedige burgeroorlog?

1. Oost-Europa
2. Sovjet-Unie
3. Joegoslavië
4. Scandinavië

Wat betekent het woord genocide?

1. Milieuvervuiling door industrieën
2. Vrede tussen verschillende culturen
3. Opzettelijke uitroeiing van een volk
4. Economische ongelijkheid tussen landen

6.1: Een nieuw Europa?

Er ontstaan na het einde van het communisme vijftien nieuwe landen in (Oost) Europa. Zij worden democratisch en kapitalistisch, maar kennen door corruptie een moeilijke start. Op de Balkan breekt de Joegoslavische burgeroorlog uit. Er vinden etnische zuiveringen plaats bij Srebrenica. 

Leerdoelen 6.1

6.1A: Je kunt uitleggen hoe de Sovjet-Unie uiteen viel en wat de gevolgen waren voor het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

6.1B: De leerling kan uitleggen hoe de macht in Europa na de Koude Oorlog verdeeld werd.

6.1C: Je kunt de oorzaken en gevolgen verklaren van de Joegoslavische burgeroorlog.

6.1D: Je kunt verklaren wat de Nederlandse betrokkenheid is bij de Joegoslavische burgeroorlog aan de hand van de massamoord in Srebrenica.

6.1E: Je kunt de begrippen continuïteit en verandering uitleggen aan de hand van de Joegoslavische burgeroorlog.

6.1F: Je bent in staat om een oordeel te vellen over de rol van de Nederlandse soldaten bij de massamoord in Srebrenica.

Einde van het communisme

• Na val Berlijnse Muur in veel Oost-Europese landen demonstraties tegen het communisme
• Geen ingrijpen van Sovjet-Unie!
• Demonstranten eisen verkiezingen; hierbij verliezen communisten en zij dragen de macht over.
• Alleen in Roemenië geweld

6.1A

Corruptie

• Val Sovjet-Unie in 1991
• Vijftien nieuwe landen, meeste democratisch en kapitalistisch
• Corruptie en oneerlijke verkiezingen door ontbreken democratische traditie
• Kapitalisme niet direct oplossing economische problemen SU
• Sluwe mannen met vrienden in politiek kopen grote bedrijven voor weinig geld
• Voorbeeld: Abramovitsj, Chelsea

6.1A/B

Oekraïne

• Na referendum onafhankelijk 1991
• Ontwapening als kernmacht
• Veel invloed pro-Russische politici
• Janoekovytsj, de Oranjerevolutie en de terugkeer van Janoekovytsj
• Opstand rondom niet-tekenen associatieverdrag met EU
• Afzetting Janoekovytsj en vorming nieuwe (pro-Europese) regering, pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne en de Krim
• Bezetting Krim, start oorlog in 2022

Percentage stemmen tegen onafhankelijkheid van Rusland

Onrust op de Balkan

• Na WO1 ontstaan Joegoslavië; land met verschillende volken
• Na uiteenvallen SU verklaren Joegoslavische provincies zich onafhankelijk
• Hier woonden ook veel Serven, die geen onafhankelijkheid wilden!
• Servische leider Milosevic wil staat onder Servisch bestuur

6.1C

Burgeroorlog

• Servië verliest vrij snel van Slovenië en Kroatië
• Bosnië-Herzegovina pas na ingrijpen NAVO (1995) onafhankelijk
• Ongeveer 140.000 slachtoffers tijdens de Joegoslavische Burgeroorlog

6.1C

Srebrenica (1C/D)

• VN stuurt legers naar Kroatië en Bosnië-Herzegovina; neutraal, lichtbewapend, geen geweld
• NL'se soldaten bewaken Srebrenica, waar duizenden Bosniërs naartoe vluchtten
• Serviërs dringen Srebrenica binnen omdat NL'se soldaten geen geweld mogen gebruiken

6.1C/D

Massamoord (1C/D)

• Ongeveer 8000 Bosnische mannen en jongens worden meegenomen en vermoord
• NL'se soldaten machteloos
• Grootste massamoord sinds holocaust

6.1C/D

Tribunaal (1C/D)

• NAVO-bommenwerpers dwingen Milosevic tot capitulatie
• In 2001 gearresteerd en in Nederland berecht (VN) bij het Joegoslavië-tribunaal
• Veel oorlogsmisdadigers in Den Haag veroordeelt

6.1C/D

De staat Joegoslavië is zowel een voorbeeld van continuïteit als verandering. Leg uit.

Is Nederland schuldig aan de genocide in Srebrenica?