Voegwoorden, Hoofdzinnen en bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Voegwoorden, Hoofdzinnen en bijzinnen

voegwoorden

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Voegwoorden

Voegwoorden gebruik je dus om van twee losse zinnen één zin te maken. Voegwoorden staan dus in samengestelde zinnen.

Er zijn twee soorten: 

1. Nevenschikkende voegwoorden
   
2. Onderschikkende voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden

 (hoofdzin + hoofdzin)

• en
• maar
• want 
• of*
• dus

Onderschikkende voegwoorden (hoofdzin+ bijzin of bijzin + hoofdzin)

• aangezien
• als
• dat
• doordat
• terwijl
• toen
  
• omdat

Hoofd- en bijzinnen

• Samengestelde zinnen bestaan uit hoofdzinnen en/of bijzinnen.
  

HOOFDZIN + HOOFDZIN

Twee hoofdzinnen kun je aan elkaar verbinden met een nevenschikkend voegwoord.

Dit zijn: en, of, maar, want, dus.

HOOFDZIN + BIJZIN

Een hoofd- en een bijzin kun je aan elkaar verbinden met een onderschikkend voegwoord.

Er zijn veel onderschikkende voegwoorden, zoals: omdat, zodat, doordat, als, dan, hoewel, tenzij, terwijl, toen, of.

Nevenschikkend

• 2  hoofdzinnen
• ow en pv naast elkaar
• kan zelfstandig 'bestaan'

Voorbeeld:

 Sanne plukt de appels van een boom en Jelle bakt de appeltaart. 

Onderschikkend

• hoofdzin + bijzin / bijzin + hoofzin
• niet zelfstandig: rare zin
• ow en pv verder van elkaar

Voorbeeld:

Sanne plukt appels van een boom, omdat ze een appeltaart wil bakken. 

Die winkel is altijd open, tenzij het een nationale feestdag is.

1. De zin bestaat uit twee hoofdzinnen.
2. De zin bestaat uit twee bijzinnen.
3. De zin bestaat uit een hoofd- en een bijzin.

hoofdzinnen

bijzinnen

Jan heeft gisteren de film van het boek gekeken

want hij vond het een super leuk boek

omdat hij deel 1 heeft gekeken 

koopt hij ook deel 2

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Mijn pianoleraar vond dat ik erg goed had gespeeld,

Hoofdzin

Bijzin

hoewel ik veel foutjes maakte. 

want ik maakte geen foutjes.

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Het gaat regenen, ......

Hoofdzin

Bijzin

maar af en toe zal de zon schijnen.

hoewel de de zon af en toe zal schijnen.

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn. Als de zin samengesteld is, geef dan aan of de zin onderschikkend of nevenschikkend is.

enkelvoudig

een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Er kunnen wel meer werkwoorden zijn. Deze werkwoorden zijn samen onderdeel van het gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk)

EV

samengesteld

een samengestelde zin heeft twee (of meer) persoonsvormen.

Verander de zin van tijd om te zien wat de persoonsvormen zijn.

Een samengestelde zin is nevenschikkend of onderschikkend.

Nevenschikkend: twee hoofdzinnen (voegwoorden: en, maar, want, of)

Onderschikkend: hoofdzin en bijzin(nen) (HZ-BZ of BZ-HZ). Onderwerp en persoonsvorm staan in de bijzin uit elkaar of kunnen uit elkaar geplaatst worden door het woordje niet ertussen te plaatsen.

SG

enkelvoudige zin

samengestelde zin

nevenschikkend

samengestelde zin

onderschikkend

Tijdens de voetbalwedstrijd mogen de supporters niets drinken op de tribune.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

De uitblinkende middenvelder wilde nog niet zeggen of hij nog een jaar blijft.

De supporters hopen dat hij besluit nog een jaar bij hun club blijft.

Hij heeft het enorm naar zijn zin, maar een avontuur is ook interessant.

De trainer blijft nog een seizoen of hij gaat toch met pensioen.

Wat heb je in deze les geleerd?

Wat heb je nog nodig om deze lesstof goed te kunnen toepassen?