Schots nationalisme
1 / 19
Éléments de cette leçon
Slide 1 - Diapositive
Doelgroep
Havo bovenbouw
Verantwoording les:
Deze les over nationalisme is belangrijk omdat nationalisme momenteel erg actueel is. Kijk naar de situatie en Amerika en zelfs in ons eigen Nederland. Het begrip nationalisme wordt in deze les concreet en tastbaar gemaakt aan de hand van een voorbeeld namelijk de Schotse identiteit. Het is de bedoeling om leerlingen inzicht te geven in wat nationalisme betekent en hoe het zich uit in verschillende landen.
.
Relevantie binnen het curriculum:
Leerlingen maken kennis met historische en maatschappelijke thema’s zoals staatsvorming, identiteit en politieke ontwikkelingen. Deze les sluit aan bij vakken als geschiedenis en maatschappijleer, waarbij leerlingen leren over nationale gevoelens en onafhankelijkheidsbewegingen. De Schotse strijd voor autonomie is een sprekend voorbeeld.
Verantwoording werkvormen:
Omdat het merendeel van de leerlingen afkomstig is uit Friesland, is de verwachting dat zij zich persoonlijk aangesproken voelen door het onderwerp. De Friese identiteit en die van de schotten is vergelijkbaar. Deze betrokkenheid kan leiden tot een grotere motivatie en daarmee een positief effect hebben op hun leerresultaten. Tijdens de les worden twee kernvaardigheden in bronanalyse ontwikkeld. Allereerst richten de leerlingen zich op het begrijpen en beschrijven van de inhoud van een bron. Dit betekent dat ze bij een geschreven bron aangeven wat erin staat en bij een visuele bron uitleggen wat er wordt afgebeeld. Daarnaast leren de leerlingen de bron te interpreteren door zelfstandig conclusies te trekken en verbanden te leggen op basis van de beschikbare informatie. Hierdoor versterken ze zowel hun analytisch denkvermogen als hun inzicht in de manier waarop nationale identiteit en nationalisme zich door de tijd heen hebben ontwikkeld.
Duur:
2 x 45 minuten
Slide 2 - Diapositive
Doel slide:
Leerlingen begrijpen de basisprincipes van nationalisme.
Leerlingen kunnen uitleggen hoe Schotland zijn nationale identiteit vormgeeft.
Leerlingen kunnen nationalisme in Schotland vergelijken met nationale en regionale gevoelens in Nederland.
Dit helpt hen om de verschillende vormen van nationalisme beter te begrijpen en om in te zien dat identiteit een complex en veelzijdig begrip is.
Leerlingen ontwikkelen een kritische blik op de voordelen en risico’s van nationalisme
Instructie (2 minuten):
De docent bespreekt met de leerlingen de leerdoelen en wat van hun op het eind van de les kan worden verwacht.
Wat weet je al van nationalisme?
Slide 3 - Carte mentale
Doel slide:
Nationalisme is een fundamenteel begrip in de geschiedenis en politiek.
Door leerlingen zelfstandig te laten nadenken over wat nationalisme inhoudt, krijgen leerlingen inzicht in hun eigen kunnen, kennis en leerprestaties.
Instructie ( 5 minuten):
De docent geeft de leerlingen uitleg dat ze via www.lessonup.com deel kunnen nemen met de code die door de docent wordt gegeven. Ze mogen op hun laptop deelnemen. Laat ze individueel antwoord geven op de vraag. Na afloop worden de antwoorden klassikaal besproken.
Slide 4 - Diapositive
Doel slide:
Door het geven van informatie over het onderwerp, krijgen leerlingen inzicht en begrijpen ze wat nationalisme inhoudt, krijgen leerlingen inzicht in hoe naties ontstaan, hoe nationale trots zich uit en welke politieke en sociale gevolgen nationalisme kan hebben.
Instructie (5 minuten):
Tijdens de les geeft de docent informatie en uitleg over nationalisme en Schotland. Laat de leerling tijdens de uitleg drie dingen opschrijven die hij/zij opvallend vindt. Daarna gaan ze dit in groepjes bespreken. De docent zorgt vooraf voor papier.
Verdieping (3 minuten):
Door leerlingen extra uit te dagen kun je enkele verdiepende vragen en deze beredeneren in de klas. Je kunt bijvoorbeeld vragen stellen zoals:
Waar zie je in Nederland ook vormen van nationalisme?
Wat zijn de positieve kanten van nationalisme? En wat kunnen de risico’s zijn?
Slide 5 - Diapositive
Doel slide:
Het doel van deze slide is om leerlingen informatie en inzicht te geven over hoe nationale identiteit in Schotland functioneert, hoe deze zich in de praktijk uit, en hoe ze dit kunnen vergelijken met hun eigen land en regio. Zo ontwikkelen ze een breder en kritischer perspectief op nationalisme.
Instructie (5 minuten):
De docent geeft de leerlingen informatie over de identiteit van Schotland. Hij bespreekt hierbij de traditie en de cultuur van de schotten.
Vraag (3 minuten):
Na de instructie wil je als docent de betrokkenheid van je leerlingen stimuleren. Dit kun je doen door een vraag te stellen. Deze wordt klassikaal besproken.
Noem een symbool of traditie van een ander land die de nationale identiteit versterkt.
Slide 6 - Diapositive
Doel slide:
Video's die visueel sterk zijn vergroten de betrokkenheid van de leerling. Ze kunnen werken om de aandacht te houden en het leren interessant te maken. Deze filmpjes gaan over traditie en cultuur. Dit helpt hen te begrijpen dat nationalisme niet alleen een politieke beweging is, maar ook een diepgeworteld gevoel van verbondenheid met geschiedenis, taal en erfgoed.
Dit vergroot hun historisch bewustzijn en helpt hen kritisch na te denken over de rol van cultuur in nationale identiteit.
Instructie (5 minuten):
De docent laat de filmpjes op het digibord zien.
Laat leerlingen eventueel meeschrijven!
Na afloop kan de docent eventueel vragen stellen over de filmpjes. Let hierbij op je timemanagement!
Slide 7 - Diapositive
Doel slide:
De docent geeft een vergelijking met Nederland hierdoor kunnen leerlingen nadenken over wat nationale trots voor hen betekent.
Ze worden gestimuleerd om hun eigen standpunten en gevoelens hierover te onderzoeken.
Deze vergelijking maakt nationalisme tastbaar en relevant voor de leerlingen en helpt hen reflecteren op hun eigen land en identiteit.
Instructie (5 minuten):
De docent wil graag betrokkenheid van de leerling te vergroten en daarom is het belangrijk een mooie vergelijking te maken met iets vanuit de leerling zijn eigen omgeving. Dit maakt het tastbaar en concreet. Je kunt de leerling bijvoorbeeld vragen:
Lijkt het Friese gevoel van trots op dat van de Schotten? Waarom wel/niet?
Slide 8 - Diapositive
Doel slide:
Deze werkvorm helpt leerlingen bij het ontwikkelen van hun vaardigheid om een primaire geschreven bron te analyseren en te interpreteren.
Verantwoording:
Allereerst richten de leerlingen zich op het begrijpen en beschrijven van de inhoud van een bron. Dit betekent dat ze bij een geschreven bron aangeven wat erin staat. Het volkslied weerspiegelt de Schotse nationale trots. Het lied verwijst naar de Slag bij Bannockburn (1314), waarin Schotland onder leiding van Robert the Bruce de Engelsen versloeg. Door Flower of Scotland te vergelijken met het Nederlandse volkslied (Wilhelmus) of het Friese volkslied, kunnen leerlingen verschillen en overeenkomsten in nationalistische uitingen onderzoeken.
Slide 9 - Diapositive
In het voorbeeld wordt een tekst gebruikt waarin de Schotse nationale identiteit en trots tot uiting komen, zoals het lied Flower of Scotland. Door deze bron te onderzoeken, krijgen leerlingen inzicht in hoe nationalistische gevoelens worden verwoord en hoe cultuur en geschiedenis een rol spelen in de Schotse identiteit.
Uitleg werkvorm:
Luisteren/lezen bron (5 minuten):
De docent deelt het volkslied en de Nederlandse vertaling uit op papier. Daarna laat hij het volkslied horen. Na het beluisteren gaan de leerlingen in tweetallen aan de slag met de tekst van Flower of Scotland (docent heeft reeds via groepjesmaken.nl tweetallen gevormd). Eerst luisteren ze klassikaal naar het lied en lezen daarna de songtekst aandachtig door. Hierbij geven ze antwoord op de volgende vragen.
Waar gaat het lied over? Vat de kernboodschap in één of twee zinnen samen.
Welke historische gebeurtenis wordt in het lied genoemd?
Vergelijk het met een Nederlands lied of symbool dat nationale trots uitdrukt.
Interpreteer (10 minuten):
Na de analyse gaan de leerlingen nadenken over hun antwoorden en dit met elkaar bespreken. Je kunt ze bijvoorbeeld een aantal vragen laten beantwoorden door deze op het bord te schrijven.
Waarom denken jullie dat Schotland juist Flower of Scotland gebruikt bij nationale momenten zoals sportwedstrijden?
Denken jullie dat een lied als dit een positief of negatief effect kan hebben op nationalisme?
Reflectie en uitwerking (10 minuten):
Leerlingen noteren hun antwoorden op papier of digitaal en bereiden een korte presentatie van 2 minuten voor waarin ze de kernpunten delen met de klas.
Gebruik:
De leerlingen mogen gebruik maken van hun laptop. De presentatie kunnen ze bijvoorbeeld in Canva of Powerpoint verwerken.
Slide 10 - Diapositive
Doel slide:
De docent deelt een vertaling van de tekst. Zo kunnen leerlingen de diepere betekenis van de tekst begrijpen, vooral als Engels niet hun moedertaal is.
Ze ontdekken hoe taal wordt gebruikt om emotie, trots en verzet over te brengen.
Slide 11 - Diapositive
Doel slide:
Deze werkvorm is ontworpen om de vaardigheid van leerlingen te ontwikkelen in het analyseren en interpreteren van primaire beeldbronnen. Leerlingen leren vragen te stellen zoals: Wat laat deze afbeelding zien? Wie heeft het gemaakt? Ze leren de historische en politieke achtergrond van de demonstratie begrijpen.
Verantwoording:
De leerlingen gaan kijken naar de demonstratie en hoe nationalisme zich in de moderne tijd manifesteert. Beeldbronnen tonen niet alleen informatie, maar ook de emoties van de demonstranten. Leerlingen kunnen bestuderen hoe gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal en groepsdynamiek bijdragen aan de boodschap van de demonstratie. Door de Yes Scotland-beweging te vergelijken met andere nationalistische demonstraties (Friesland) kunnen leerlingen parallellen en verschillen ontdekken. Afhankelijk van de invalshoek en framing van een beeldbron kunnen leerlingen leren hoe media beeldmateriaal inzetten om bepaalde standpunten te versterken of te ondermijnen.
Slide 12 - Diapositive
Doel slide:
De demonstratie van "Yes" kan als referentie worden gebruikt. De "Yes"-campagne was een belangrijk onderdeel van de Schotse onafhankelijkheidsbeweging, waarbij de term "Yes" symbolisch werd gebruikt voor een positieve houding ten opzichte van de Schotse onafhankelijkheid.
Uitleg werkvorm:
Bekijken beeldbron (10 minuten)
De docent heeft een geprinte versie van de beeldbron uitgedeeld. Daarnaast laat de docent de slide op digibord zien. De leerlingen gaan in tweetallen (zelfde tweetallen als vorige opdracht) en krijgen een kijkwijzer met specifieke vragen om de bron te analyseren. Deze omvat de volgende vragen:
Wat is het belangrijkste visuele element in de afbeelding? Denk hierbij aan de gebruikte symbolen, borden, vlaggen, gezichtsuitdrukkingen van de demonstranten, etc.
Welke teksten zijn zichtbaar op de borden? Wat is de betekenis van deze teksten in de context van Schots nationalisme?
Hoe worden de demonstranten afgebeeld? Wat vertelt dit ons over de manier waarop zij zichzelf en hun boodschap presenteren?
Welke kleuren, symbolen of stijlen worden gebruikt in de afbeelding? Hoe zouden deze verbonden kunnen zijn met de Schotse identiteit en het streven naar onafhankelijkheid?
Hoe draagt de demonstratie bij aan het beeld van Schots nationalisme? Denk hierbij aan het idee van culturele autonomie en het behoud van de Schotse taal.
Interpretatie (10 minuten)
Na de individuele analyse, laat de docent leerlingen in kleine groepen discussiëren over hun antwoorden. Ze kunnen elkaar vragen stellen zoals:
Waarom is tweetaligheid een belangrijk symbool in de Schotse onafhankelijkheidsbeweging?
Wat zou het gebruik van Schots Gaelic op de borden kunnen betekenen voor de identiteit van Schotland?
Reflectie en Verdieping (5 minuten)
Om de werkvorm af te sluiten, geeft de leerlingen de gelegenheid om kort te reflecteren op de vraag:
Hoe kan de strijd voor tweetaligheid een breder symbool worden voor nationale identiteit en politieke verandering in Schotland?
Slide 13 - Diapositive
Doel slide:
Een goed einde kan ook de brug slaan naar de volgende les, door bijvoorbeeld een vraag of discussiepunt achter te laten waar de leerlingen later op terugkomen.
Het biedt de docent de mogelijkheid om te checken of de leerdoelen zijn behaald en of er nog onduidelijkheden zijn die extra aandacht nodig hebben.
Wat betekent nationalisme?
Slide 14 - Question ouverte
Doel slide (1 minuten)
Het checken van leerdoel over nationalisme.
Waar is Schotland bekend van
A
schapen, kerken en doedelzak
B
whiskey, doedelzak en bier
C
highland games, doedelzak en whiskey
D
bier, doedelzak en kilt
Slide 15 - Quiz
Doel slide (1 minuten):
Leerlingen kunnen aangeven wat de traditie en cultuur is van de schotten. Dit is een onderdeel van de leerdoelen.
In Schotland spreken ze
A
Engels
B
Schots-Gaelisch
C
Schots
D
Gaelisch
Slide 16 - Quiz
Doel slide (1 minuten):
Leerlingen kunnen aangeven wat de traditie en cultuur is van de schotten. Dit is een onderdeel van de leerdoelen.
Nationalisme is:
A
Een eigen staat voor je land willen.
B
Een grote liefde hebben voor je eigen volk.
C
Een leger hebben om je eigen volk te verdedigen.
D
Niet zwakker willen zijn dan andere volken.
Slide 17 - Quiz
Doel slide (1 minuten):
Leerlingen kunnen aangeven wat de traditie en cultuur is van de schotten. Dit is een onderdeel van de leerdoelen.
Waaraan denk je bij 'Nederlandse tradities'?
Slide 18 - Carte mentale
Doel slide (2 minuten):
Door een woordweb te maken, verwerken leerlingen actief wat ze in de les hebben geleerd over nationalisme en verbinden ze deze kennis met hun eigen ervaringen. Dit helpt bij het beter onthouden en begrijpen van de kernbegrippen. Door na te denken over hun eigen tradities en hoe deze een rol spelen in hun identiteit, maken leerlingen de koppeling tussen het abstracte begrip nationalisme en hun eigen leven.
Slide 19 - Diapositive
Doel slide (2 minuten):
De docent neemt actief afscheid hiermee toon je respect voor de leerlingen en erken je hun inzet tijdens de les. Dit draagt bij aan een goede sfeer in de klas. Het zorgt ervoor dat leerlingen met een positief gevoel de les verlaten, wat hun motivatie en betrokkenheid kan vergroten. Een duidelijke afsluiting helpt om de overgang naar de volgende les of pauze soepeler te laten verlopen. Dit biedt leerlingen houvast in hun schooldag. Door bijvoorbeeld kort terug te blikken of een vraag te stellen over wat ze hebben geleerd, krijgen leerlingen de kans om bewust na te denken over de lesstof. Soms aarzelen leerlingen om tijdens de les iets te vragen. Een kort moment aan het einde kan hen de gelegenheid geven om toch nog iets te bespreken.
Een goed en vriendelijk afscheid kan dus bijdragen aan een positieve en effectieve leerervaring!
