§4.4 Hoofstuk 4 stoffen paragraaf 4 Chemische reacties

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 4

§4.4 Chemische reacties

Leerdoelen

• Je kunt processen in het dagelijks leven herkennen als chemische reactie. 
• Je kunt een chemische reactie weergeven in een reactie schema. 
• Je kunt de kenmerken van een ontledingsreactie en van een verbrandingsreactie benoemen. 

Chemische reactie = verandering van stofeigenschappen

 Chemische reacties

Bij elke chemische reactie verdwijnt er minstens 1 stof. Er ontstaat ook minstens 1 stof.

Een chemische reactie is ook niet terug te draaien. Als je een eitje bakt, kun je hem niet meer terug in zijn originele vorm krijgen. Een ijsklontje kun je steeds opnieuw bevriezen en smelten. Dit is een faseovergang.

Soorten reacties

- Verbrandingsreactie (met zuurstof)

- Ontledingsreactie (1 stof voor de pijl, meerdere achter de pijl)

Andere reacties zijn: Vormingsreacties, ionreacties, neerslagreacties, Exotherme reacties, Endotherme reacties, Zuur-base reacties, Redoxreacties, Additie, Substitutie, Hydrolyse, Condensatie, Polymerisatie

Een faseovergang is geen reactie, deze is omkeerbaar.

Voorbeelden van chemische reacties

Het bereiden van voedsel zoals het bakken van een eitje

Het roesten van ijzer, bijvoorbeeld je fiets

Het hard worden van lijm

Het verbranden van een lucifer

Ontleden

Als je een elektrische stroom door water laat lopen, ontleedt het water. Dat betekent dat het water langzaam verdwijnt. Daarvoor in de plaats ontstaan zuurstof en waterstof. Je ziet deze gassen als belletjes in het water omhooggaan.

Corrosie

Veel metalen worden aangetast door stoffen in de lucht. Die aantasting heet corrosie. IJzer reageert bijvoorbeeld met zuurstof en water uit de lucht.

 De roodbruine stof die bij deze reactie ontstaat, noem je roest. 

Reactieschema

In een reactieschema zet je de beginstoffen  vóór de pijl

In een  reactieschema zet je de  reactieproducten na de pijl

Reactieschema voor verbranding:

brandstof + zuurstof -->  verbrandingsproducten

Verbranding

Als een stof snel en met vlammen reageert met zuurstof uit de lucht, zeg je dat die stof verbrandt.

Er zijn 3 brandvoorwaarden:

Reactieschema

glucose + zuurstof ➡️ koolsofdioxide + water + energie

(brandstof)         (verbrandingsproducten)

Verschil reactie schema en formule

schema:

  Methaan + zuurstof--> Water + koolstofdioxide

Formule:

CH₄ + O₂ --> H₂0 + CO₄