Oefenen met ka's

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Oefenen met ka's

Vroegmoderne tijd

Tijdvak 5

1500-1600

16e eeuw

Werkwijze

1. Voorkennis ophalen
2. inhoud bespreken (ChatGTP)
3. vraag analyseren
4. nadenken over antwoord en formulering
5. antwoord noteren in je schrift
6. antwoord klassikaal bespreken

Wat weet jij van de reformatie?

telkens 1 lln bevragen naar voorkennis, ronde twee is een woordweb waar alle lln input leveren.

Wat weten jullie van de reformatie /
protestantse hervorming.

geef lln 5 minuten om input te leveren, pas daarna alles openzetten en groeperen

De Nederlandse Opstand, ook bekend als de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), was een opstand van de Nederlandse gewesten tegen de Spaanse overheersing onder koning Filips II. De oorzaken waren divers: religieuze conflicten tussen de protestantse bevolking en het katholieke bewind, hoge belastingen en onvrede over het centralisatiebeleid van Filips II, die meer macht naar zich toe wilde trekken ten koste van lokale autonomie.

De opstand werd aangevoerd door Willem van Oranje, die streefde naar religieuze tolerantie en politieke vrijheid. Na aanvankelijke nederlagen wisten de opstandelingen uiteindelijk terrein te winnen, vooral in de noordelijke gewesten. Deze verklaarden zich in 1581 onafhankelijk met het Plakkaat van Verlatinghe.

De strijd was langdurig en gewelddadig, maar resulteerde in 1648 in de Vrede van Münster, waarin Spanje de onafhankelijkheid van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden erkende. Dit markeerde het einde van de opstand en het begin van een nieuwe onafhankelijke staat.

De Reformatie was een religieuze beweging in de 16e eeuw die leidde tot de splitsing van de christelijke kerk in katholicisme en protestantisme. Het begon met kritiek op de katholieke kerk, vooral gericht op corruptie en de verkoop van aflaten. Martin Luther speelde een cruciale rol door in 1517 zijn 95 stellingen te publiceren, waarin hij deze misstanden aan de kaak stelde. Andere hervormers zoals Johannes Calvijn en Huldrych Zwingli droegen ook bij aan de verspreiding van protestantse ideeën.

De Reformatie had grote gevolgen voor Europa, zowel religieus als politiek. Het leidde tot religieuze conflicten, zoals de Dertigjarige Oorlog, maar bevorderde ook de ontwikkeling van nationale kerken en meer individuele interpretaties van het geloof. Daarnaast stimuleerde het de vertaling van de Bijbel in volkstalen en droeg het bij aan hogere alfabetiseringsgraden en onderwijsontwikkeling.

1. voorlezen

2. analyse opdracht

3. antwoord noteren in schrift

a. 1 leerling de vraag laten voorlezen

b. 1 leerling de opdracht laten formuleren (wat moet je opschrijven/wat is de opdracht)

c. daarna noteren lln hun eigen antwoord

d. wanneer iedereen klaar is bespreken we de opgave en antwoord klassikaal: 2 lln leveren input

Wat weet jij van de Nederlandse Opstand?

Wat weten jullie van de Nederlandse Opstand?

geef lln 5 minuten om input te leveren, pas daarna alles openzetten en groeperen

De Nederlandse Opstand, ook bekend als de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), was een opstand van de Nederlandse gewesten tegen de Spaanse overheersing onder koning Filips II. De oorzaken waren divers: religieuze conflicten tussen de protestantse bevolking en het katholieke bewind, hoge belastingen en onvrede over het centralisatiebeleid van Filips II, die meer macht naar zich toe wilde trekken ten koste van lokale autonomie.

De opstand werd aangevoerd door Willem van Oranje, die streefde naar religieuze tolerantie en politieke vrijheid. Na aanvankelijke nederlagen wisten de opstandelingen uiteindelijk terrein te winnen, vooral in de noordelijke gewesten. Deze verklaarden zich in 1581 onafhankelijk met het Plakkaat van Verlatinghe.

De strijd was langdurig en gewelddadig, maar resulteerde in 1648 in de Vrede van Münster, waarin Spanje de onafhankelijkheid van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden erkende. Dit markeerde het einde van de opstand en het begin van een nieuwe onafhankelijke staat.

De Nederlandse Opstand, ook bekend als de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), was een opstand van de Nederlandse gewesten tegen de Spaanse overheersing onder koning Filips II. De oorzaken waren divers: religieuze conflicten tussen de protestantse bevolking en het katholieke bewind, hoge belastingen en onvrede over het centralisatiebeleid van Filips II, die meer macht naar zich toe wilde trekken ten koste van lokale autonomie.

De opstand werd aangevoerd door Willem van Oranje, die streefde naar religieuze tolerantie en politieke vrijheid. Na aanvankelijke nederlagen wisten de opstandelingen uiteindelijk terrein te winnen, vooral in de noordelijke gewesten. Deze verklaarden zich in 1581 onafhankelijk met het Plakkaat van Verlatinghe.

De strijd was langdurig en gewelddadig, maar resulteerde in 1648 in de Vrede van Münster, waarin Spanje de onafhankelijkheid van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden erkende. Dit markeerde het einde van de opstand en het begin van een nieuwe onafhankelijke staat.

Oorzaken opstand en oorlog 1585-1648 in de Nederlanden

Nederlandse adel (uit de 17 gewesten)verloor inspraak/macht door centralisatiepolitiek Spaanse vorst (politiek)

Nederlandse protestanten werden slachtoffer van kettervervolging/godsdienstige intolerantie door Spaans bestuur (godsdienst)

Nederlanders kregen te maken met nieuwe belastingen en kenden tijden van economische malaise (economie)

Nederlanders waren gehecht aan vrijheid in denken, handelen en beslissen, maar werden beperkt

Oefenen met ka's

Vroegmoderne tijd

Tijdvak 6

1600-1700

17e eeuw

Wat weet jij van absolutisme / absolute macht?

Wat weten jullie van absolutistische vorsten?

geef lln 5 minuten om input te leveren, pas daarna alles openzetten en groeperen

vorsten streven naar absolute macht

-macht gaat over politiek - zeggenschap - invloed - controle - rechtspraak -leger

-vorsten probeerden in de 17e eeuw de macht naar zich toe te trekken door (godsdienstige) eenheid van land/volk te creëren onder hun eigen gezag

-vorsten propageerden - soms met hulp van de katholieke kerk - dat zij uitverkorenen waren (door God)

-edelen maakten plaats voor trouwe ambtenaren, die hij kon aanstellen of ontslaan, waarmee de vorst het land bestuurde

Wat weet jij van de wetenschappelijke revolutie?

wat weet jij van de wetenschappelijke revolutie?

Toen Willem van der Straaten in 1636 hoogleraar werd aan de universiteit

van Utrecht, behield hij zijn baan als stadsarts. Hij verplichtte zijn

studenten mee te lopen tijdens zijn rondes langs de zieken in het

Catharijne-gasthuis. Volgens Van der Straaten kon hij daardoor zijn

onderwijs beter laten aansluiten op een nieuwe eis die in de zeventiende

eeuw aan wetenschap werd gesteld.

Leg uit op welke nieuwe eis aan de wetenschap Van der Straaten zijn

onderwijs wilde laten aansluiten door zijn studenten te verplichten mee te

lopen tijdens zijn rondes in het Catharijne-gasthuis. 

De Wetenschappelijke Revolutie vond plaats in de 16e en 17e eeuw en was een periode van grote ontdekkingen in de wetenschap. Wetenschappers zoals Nicolaus Copernicus, Galileo Galilei en Isaac Newton maakten belangrijke vooruitgangen. Copernicus ontdekte dat de aarde om de zon draait, wat een nieuw beeld van het zonnestelsel gaf. Galileo gebruikte de telescoop om de sterren en planeten beter te bestuderen. Newton ontdekte hoe krachten zoals zwaartekracht werken en formuleerde belangrijke wetten van beweging. Deze ontdekkingen hielpen mensen om de natuur en het universum beter te begrijpen. De Wetenschappelijke Revolutie markeerde het begin van een nieuwe manier van denken, waarbij experimenten en logisch redeneren belangrijker werden dan oude theorieën en religieuze ideeën. Dit legde de basis voor de moderne wetenschap.

De wetenschappelijke revolutie

De wetenschappelijke revolutie

De Wetenschappelijke Revolutie vond plaats in de 16e en 17e eeuw en was een periode van grote ontdekkingen in de wetenschap. Wetenschappers zoals Nicolaus Copernicus, Galileo Galilei en Isaac Newton maakten belangrijke vooruitgangen. Copernicus ontdekte dat de aarde om de zon draait, wat een nieuw beeld van het zonnestelsel gaf. Galileo gebruikte de telescoop om de sterren en planeten beter te bestuderen. Newton ontdekte hoe krachten zoals zwaartekracht werken en formuleerde belangrijke wetten van beweging. Deze ontdekkingen hielpen mensen om de natuur en het universum beter te begrijpen. De Wetenschappelijke Revolutie markeerde het begin van een nieuwe manier van denken, waarbij experimenten en logisch redeneren belangrijker werden dan oude theorieën en religieuze ideeën. Dit legde de basis voor de moderne wetenschap.

De wetenschappelijke revolutie

De Wetenschappelijke Revolutie vond plaats in de 16e en 17e eeuw en was een periode van grote ontdekkingen in de wetenschap.  

Deze ontdekkingen hielpen mensen om de natuur en het universum beter te begrijpen. 

De Wetenschappelijke Revolutie markeerde het begin van een nieuwe manier van denken, waarbij experimenten en logisch redeneren belangrijker werden dan oude theorieën en religieuze ideeën. Een belangrijke eis werd het empirisme, dat het onderzochte en resultaten waarneembaar moesten zijn. Dit legde de basis voor de moderne wetenschap. 

Wetenschappers zoals Nicolaus Copernicus, Galileo Galilei en Isaac Newton maakten belangrijke vooruitgangen. Copernicus ontdekte dat de aarde om de zon draait, wat een nieuw beeld van het zonnestelsel gaf.

Wat weet jij van

Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie?

wat weet jij van
het begin van een wereldeconomie

Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

• Gaat over de groei van internationale handel vanaf de 17e eeuw. 
• Europese landen zoals Nederland en Engeland begonnen wereldwijd handel te drijven, vooral via grote handelsbedrijven zoals de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie). 
• Dit zorgde ervoor dat producten uit verre landen, zoals specerijen, goud en suiker, beschikbaar werden in Europa. 
• Handelskapitalisme houdt in dat handelaren winst maakten door te investeren in de handel. Hierdoor ontstond een wereldeconomie, waarbij verschillende delen van de wereld economisch met elkaar verbonden raakten. 
• Europese landen domineerden vaak deze handel en werden daardoor erg rijk en machtig. 
• Dit had grote gevolgen voor de economie, politiek en cultuur in veel gebieden wereldwijd en legde de basis voor latere wereldwijde economische systemen.

Grote gevolgen voor de economie, politiek en cultuur in veel gebieden wereldwijd en legde de basis voor latere wereldwijde economische systemen.

1. Bedenk/ maak een vraag - gebruik hulpmiddelen - om een inhoudelijke toepassingsvraag te maken met een van bovenstaande gevolgen.
2. Maak een antwoordmodel

WERK IN 2 -TALLEN

MAIL JE VRAAG EN ANTWOORD NAAR JE DOCENT

DOEL: hoe kom je (en dus ook andere vragen makers) tot een redelijke vraag - die verder gaat dan alleen kennis+ op een andere manier nadenken over de tekst

Wat weet jij van

 de bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek?

De Gouden Eeuw

De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.

• In de 17e eeuw, tijdens de Gouden Eeuw, had de Nederlandse Republiek een bijzondere positie in Europa. 
• Staatkundig was de Republiek uniek, omdat het geen monarchie was zoals de meeste landen, maar een republiek waarin de macht bij rijke regenten en de Staten-Generaal lag. Deze bestuursvorm zonder koning maakte de Republiek uitzonderlijk. 
• Economisch bloeide het land door handel, scheepvaart en de VOC, waardoor steden zoals Amsterdam belangrijke handelscentra werden. 
• De welvaart leidde ook tot een culturele bloei, met beroemde kunstenaars zoals Rembrandt en Vermeer, en wetenschappelijke vooruitgang door mensen als Antonie van Leeuwenhoek.
• Door deze unieke politieke structuur, sterke economie en culturele rijkdom was de Republiek een van de invloedrijkste en welvarendste landen van Europa in die tijd.

Maak een inhoudelijke vraag met bron + correctie voorschrift.

Werk in 2-tallen. Inleveren bij je docent - per mail

Staatkundig was de Republiek uniek, omdat het geen monarchie was zoals de meeste landen, maar een republiek waarin de macht bij rijke regenten en de Staten-Generaal lag. Deze bestuursvorm zonder koning maakte de Republiek uitzonderlijk.

Economisch bloeide het land door handel, scheepvaart en de VOC, waardoor steden zoals Amsterdam belangrijke handelscentra werden.

De welvaart leidde ook tot een culturele bloei, met beroemde kunstenaars zoals Rembrandt en Vermeer, en wetenschappelijke vooruitgang door mensen als Antonie van Leeuwenhoek.

Door deze unieke politieke structuur, sterke economie en culturele rijkdom was de Republiek een van de invloedrijkste en welvarendste landen van Europa in die tijd.

Jullie bronvraag gaat over een van deze 4 onderwerpen - dit wordt willekeurig verdeeld over de groep