AF 2 Cellen en weefsels 1

M1W1
2
cellen en weefsels
1
TM module 2
1 / 53
suivant
Slide 1: Diapositive
AFPMBOStudiejaar 1

Cette leçon contient 53 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 100 min

Éléments de cette leçon

M1W1
2
cellen en weefsels
1
TM module 2

Slide 1 - Diapositive

2 cellen, weefsels en organen
LEERDOELEN...
  • Je noemt zes kenmerken van leven
  • Je beschrijft de algemene bouw en functie van een cel
  • Je legt het begrip homeostase uit
  • Je legt uit hoe transport in en uit de cel plaatsvindt





Slide 2 - Diapositive

2 cellen, weefsels en organen
LEERDOELEN..
  • Je legt uit waarom cellen delen en hoe de celdeling verloopt
  • Je legt het verschil uit tussen deling van lichaamscellen en deling van geslachtscellen
  • Je vertelt hoe X- en Y-chromosomen het geslacht van een baby bepalen





Slide 3 - Diapositive

kenmerken van het leven zijn...
  1. stofwisseling
  2. groei
  3. prikkelontvangst en verwerking
  4. aanpassing
  5. beweging
  6. voortplanting
1.1
kenmerken van het leven

Slide 4 - Diapositive

  • stofwisseling (metabolisme) zijn alle chemische processen
  • afbraak (levert energie) of opbouw (kost energie)
1.1.1
stofwisseling

Slide 5 - Diapositive

  • groei is het uitbreiden van het aantal cellen
  • voor groei zijn voedingsstoffen en een gunstige omgeving nodig
1.1.2
groei

Slide 6 - Diapositive

  • zintuigen ontvangen een prikkel en geven dit door aan het brein
  • het brein verwerkt en geeft betekenis
  • het brein laat het lichaam reageren (spieractie)
1.1.3
prikkelontvangst en verwerking

Slide 7 - Diapositive

  • aanpassen (adaptatie) is het vermogen te veranderen, omdat de omgeving verandert
1.1.4
aanpassing

Slide 8 - Diapositive

  • het vermogen om jezelf te verplaatsen of om je vorm te veranderen
1.1.5
beweging

Slide 9 - Diapositive

  • voortplanting (reproductie) is noodzakelijk om de soort in stand te houden
  • voortplantingscellen (ei- en zaadcel) zorgen hiervoor
1.1.6
voortplanting

Slide 10 - Diapositive

1.2 cellen

Slide 11 - Diapositive

  • elk mens start als bevruchte eicel
  • door celdeling ontstaan er 200 soorten cellen
  • elke cel heeft een aantal basisprincipes...

1.2
cellen

Slide 12 - Diapositive

  • 1 bedekken, 2 verbinden, 3 bewegen of 4 reageren
  • zo zijn alle lichaamscellen in te delen in: dekcellen, bindcellen, spiercellen of zenuwcellen
1.2.1
taak van een cel
1
2
3
4

Slide 13 - Diapositive

  • een menselijke cel bestaat uit een celmembraan, cytoplasma en een celkern
1.2.1
opbouw van de cel

Slide 14 - Diapositive

  • het celmembraan vormt de grens van de cel
  • het is selectief doorlaatbaar (semipermeabel): sommige stoffen mogen erin of uit
  • membraaneiwitten zorgen hiervoor
1.2.2
opbouw van de cel

Slide 15 - Diapositive

  • het celmembraan (8) bestaat uit een dubbele laag fosfolipiden (4); de kop hiervan is wateraantrekkend (hydrofiel, 7), de staart is waterafstotend (hydrofoob, 6)
  • het celmembraan gebruikt cholesterol (5) voor de stevigheid ervan
  • op en in het celmembraan liggen eiwitten die als functie hebben...
  • de cel zijn identiteit geven (1)
  • enzym werkend (2)
  • transport in en uit de cel (3)
1.2.2
opbouw van de cel

Slide 16 - Diapositive

  • de cel is gevuld met vocht: het cytoplasma
  • hierin drijven veel stoffen
  • hierin liggen 'kleine orgaantjes' (organellen)
  • een organel helpt de cel zijn taak goed te kunnen doen
1.2.2
opbouw van de cel

Slide 17 - Diapositive

  • deze organel zorgt voor de energieaanmaak van de cel
  • (mitochondrium)
1.2.2
opbouw van de cel

Slide 18 - Diapositive

  • deze organel zorgt voor het afbreken en het opruimen van stoffen
  • (lysosoom)
1.2.2
opbouw van de cel

Slide 19 - Diapositive

  • het grootste organel is de celkern
  • de kern regelt alle activiteiten in de cel
  • in de kern zit het erfelijk materiaal in de vorm van chromosomen
  • chromosomen bevatten het script voor alle taken
1.2.2
opbouw van de cel

Slide 20 - Diapositive

  • elke lichaamscel heeft 46 chromosomen (23 van elke ouder)
  • elke chromosoom bestaat uit dna: een lange spiraal van moleculen
  • de volgorde van deze moleculen bepaalt het kenmerk of de taak
1.2.2
opbouw van de cel

Slide 21 - Diapositive

  • dna wordt onderverdeeld in genen: een gen heeft informatie over één kenmerk of taak
  • de mens heeft ongeveer 20 duizend genen
1.2.2
opbouw van de cel

Slide 22 - Diapositive

1.3 intracellulaire en extracellulaire vloeistof

Slide 23 - Diapositive

de mens bestaat voor ongeveer 60% uit water...
  • het meeste hiervan zit in cellen
1.3 intracellulaire en extracellulaire vloeistof

Slide 24 - Diapositive

buiten de cel komt het voor...
  • in bloedplasma
  • in lymfe
  • in hersenvocht
  • in weefselvocht (tussen de cellen)
1.3 intracellulaire en extracellulaire vloeistof

Slide 25 - Diapositive

het lichaam is gericht op balans: homeostase...
  • cellen regelen zelf het transport in en uit de cel
1.3 intracellulaire en extracellulaire vloeistof

Slide 26 - Diapositive

1.4 uitwisseling van stoffen

Slide 27 - Diapositive

niet alle stoffen kunnen de cel in of uit, dit hangt af van...
  • de grootte (kleine gaan makkelijker dan grote)
  • of het energie kost

1.4
uitwisseling van stoffen

Slide 28 - Diapositive

1 passieve uitwisseling
  • dit kost de cel geen energie
  • hier zijn twee voorbeelden van...
1.4
uitwisseling van stoffen

Slide 29 - Diapositive

1 passieve uitwisseling
1 diffusie
  • zuurstof en kooldioxide kunnen overal in en uit de cel
  • gaan van hoge concentratie naar lage concentratie
1.4
uitwisseling van stoffen

Slide 30 - Diapositive

1 passieve uitwisseling
2 osmose
  • water wordt verplaatst van lage concentratie naar hoge concentratie
1.4
uitwisseling van stoffen

Slide 31 - Diapositive

2 actieve uitwisseling
  • deze uitwisseling kost de cel energie
  • membraaneiwitten zijn voor dit transport nodig
1.4
uitwisseling van stoffen

Slide 32 - Diapositive

1.5 deling

Slide 33 - Diapositive

Cellen moeten delen om te groeien, ontwikkelen of herstellen...
  • niet alle cellen delen even snel
  • er zijn twee soorten celdelingen...
1.5
deling

Slide 34 - Diapositive

bij de normale celdeling (mitosekopieert een lichaamscel zichzelf in twee nieuwe cellen...
  • uit één moedercel ontstaan twee dochtercellen
  • deze cellen zijn genetisch exact hetzelfde
1.5.1
de normale celdeling

Slide 35 - Diapositive

eerst worden alle 46 chromosomen gekopieerd (en zijn er tijdelijk 92)...
1.5.1
de normale celdeling

Slide 36 - Diapositive

1 de kernmembraan verdwijnt en de 92 chromosomen groeperen zich rond centrosomen
1.5.1
de normale celdeling

Slide 37 - Diapositive

2 de 92 chromosomen gaan naar het midden van de cel
1.5.1
de normale celdeling

Slide 38 - Diapositive

3 gelijke chromosomen (origineel en kopie) worden door trekdraden naar elk een kant getrokken
1.5.1
de normale celdeling

Slide 39 - Diapositive

4 de cel snoert zichzelf in, de 46 chromosomen vormen een kern
1.5.1
de normale celdeling

Slide 40 - Diapositive

  • geslachtscellen delen door meiose
  • voorlopers van deze cellen hebben 46 chromosomen
  • bij deling ontstaan uit één voorloper 4 cellen met 23 chromosomen
1.5.2
de reductiedeling

Slide 41 - Diapositive

22 chromosomen zorgen voor eigenschappen, 1 chromosoom voor het geslacht...
  • eicellen hebben alleen X
  • zaadcellen kunnen X of Y hebben
  • bij een combi wordt XX een meisje en XY een jongen
1.5.2
de reductiedeling

Slide 42 - Diapositive

  • na bevruchting telt de nieuwe cel 23+23=46 chromosomen
1.5.2
de reductiedeling

Slide 43 - Diapositive

  • het Y chromosoom bevat het SRY-gen
  • bij activatie (6 weken na bevruchting) zet het ook andere genen aan tot werking
  • teelballen worden gevormd en aangezet tot het maken van testosteron
  • het brein krijgt instructies een mannelijke lijn te volgen
  • ontbreekt het RSY-gen, dan zet bij 8 weken de vrouwelijke lijn in
1.5.2
de reductiedeling
SRY gen

Slide 44 - Diapositive

de man bepaalt het geslacht van het kind...
  • eicellen hebben genetisch alleen het X-chromosoom (voor meisje)
  • zaadcellen hebben zowel het X- als Y-chromosoom

Slide 45 - Diapositive

welke stof verplaatst zich door osmose?
A
zuurstof
B
kooldioxide
C
glucose
D
water

Slide 46 - Quiz

wat is homeostase?
A
het lichaam wil alles gelijk houden
B
dat is een celdeling
C
hormonen die zorgen voor groei
D
dat is een membraaneiwit

Slide 47 - Quiz

wat gebeurt er als eerste bij een aanstaande celdeling?
A
dna wordt gekopieerd
B
dna wordt gesplitst
C
dna wordt samengevoegd
D
dna wordt uit elkaar getrokken

Slide 48 - Quiz

welke vorm van transport zie je hier?
A
osmose
B
diffusie
C
actief transport
D
passief transport

Slide 49 - Quiz

hoeveel chromosomen heeft een eicel?
A
1
B
2
C
23
D
46

Slide 50 - Quiz

deze dekcel heeft zich net gedeeld, hoeveel chromosomen heeft deze cel?
A
0
B
2
C
23
D
46

Slide 51 - Quiz

deze rode bloedcel heeft zich net gedeeld, hoeveel chromosomen heeft deze cel?
A
0
B
2
C
23
D
46

Slide 52 - Quiz

maak in EDITION
  • de vragen van module 2, onderdeel 1: cellen
cellen

Slide 53 - Diapositive