Vitale functies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vitale functies 

Welkom klas!

Docent: U.Calikci

Wat weet je nog van de vorige les?

Quiz time!

Aanhet eind van de les kun je vertellen:

• Welke vitale functies er zijn
• Hoe je de vitale functies controleert
• Wat de normaalwaarden zijn van de vitale functies
  
  

'Bewakingsmonitor'

Wat weet je al van vitale functies?

Vitale functies komt van 'vita'
Wat betekent 'vita'

1. Belangrijk
2. Krachtig
3. Leven
4. Vitamine

van levensbelang

00:30

Wat zijn de drie vitale functies?

Op welke manieren kun je de vitale functies meten?

Op welke manieren kun je de vitale functies meten?

• Ademhaling tellen en saturatie meten
• Bloeddruk meten en pols tellen (hartslag)
• Bewustzijn controleren en temperatuur meten.

Ademhaling 

Tijdens de inademing wordt zuurstof via de longen opgenomen in het bloed. Bij de uitademing wordt koolstofdioxide afgevoerd.

De ademhaling wordt ingedeeld in twee typen:

• buikademhaling
  
• borstademhaling
  

Bij het beoordelen van de ademhaling kan de zorgprofessional (arts, verpleegkundige) op de volgende factoren letten:

buikah beter > diepere ah, meer zuurstofopname. ontspanning, 

bij borst, meer energieverbruik.

Observatie ademhaling

• Frequentie (30 sec, tellen, x 2 = ah/min.)
• Diepte en gelijkmatigheid
  
• Ritme of regelmaat
  
• Geluid
  
• Kleur van de zorgvrager
• Ademhaling tellen.

Engels: regular en Irregular

Typen ademhaling

: Dit patroon bestaat uit afwisselend snelle, diepe en onregelmatige ademhalingen gevolgd door een periode van 20 tot 60 seconden dat de ademhaling stopt.

 

 https://youtu.be/eAx4fxy7WbA?si=rSW39GRcKfFsljfT

Kussmaul ademhaling: Dit patroon lijkt op continue zuchten door de snelle, zeer diepe ademhaling zonder pauzes.

https://youtu.be/ebgxcj3eJLA?si=hVaaMxoFbGsZYdmr

Wat is de normale ademfrequentie van een volwassene?

1. 10 - 20 x/min.
2. 20 - 25 x/min.
3. 40 - 60 x/min.
4. 60 - 80 x/min.

 tussen de 6 en 10 ademhalingen per minuut in rust.

En dat is zonde. Door rustiger te ademen spaar je energie en is je hoofd minder vol.

00:25

Wat is een goede waarde voor de zuurstofsaturatie?

1. 36 - 40%
2. 56 - 60%
3. 76 - 80%
4. 96 - 100%

00:00

Wat meet je met de saturatiemeter?

1. Ademfrequentie
2. Hoeveel lucht iemand inademt
3. % zuurstof dat aan rode bloedcellen is gebonden
4. % zuurstof dat zich in de longen bevindt

Saturatiewaarden

• Normaal 96 - 100%
• Bij COPD, hartfalen: 92 - 100%.
• Saturatie meten:
• (WIjs)vinger, zonder nagellak, warm.

Hartslag

De hartslag is het aantal x dat het hart p/m samentrekt om bloed door het lichaam te pompen.

Een normale hartslag in rust: 60-100 p/m.

Hartslag kan veranderen door:

Lichaamsactiviteit

Emoties

ZIekte of koorts

00:45

Wat is de normale hartfrequentie van een volwassene?

1. 20 - 60 x/min.
2. 40 - 80 x/min.
3. 60 - 100 x/min.
4. 80 - 120 x/min.

01:14

Wat is de hartfrequentie van deze dame?

1. 15 x/min.
2. 20 x/min.
3. 60 x/min.
4. 80 x/min.

Pols tellen: wat observeer je?

• Frequentie (60 - 100 x per minuut)
  
• Gelijkmatigheid
  
• Ritme, regelmaat > slaat het hart regelmatig of onregelmatig?
• Spanning en volume (vulling)
  

De pompbeweging van het hart waarbij achtereenvolgens de boezems (atriums) en vervolgens de kamers (ventrikels) samengetrokken wordt door het hart.

De hartslag wordt gemeten in het aantal keer dat het hart per minuut klopt.

Bij het beoordelen van de hartslag kan de zorgprofessional op de volgende factoren letten.

- Frequentie (het aantal hartslagen per minuut)

- Ritme (slaat het hart regelmatig of onregelmatig)

- Vulling (is de vulling per hartslag: veel of weinig)

- Gelijkmatigheid (van de vulling van de hartslag)

Frequentie: Hoe vaak slaat het hart p/m?

Ritme en regelmaat: Hartslag slaat soms over of versnelt (BV hartritmestoornissen).

Spanning en volume: Hoeveel kracht is nodig om de polsslag te voelen? 

Hoe sterk is de slag?

Factoren die beïnvloeden

Activiteit: beweging > verhoogt

                      rust > verlaagt

Emoties en stress: angst, boosheid, opwinding verhogen de hartslag.

Ziekte: Koorts en infecties verhogen.

               hart en vaatzieken kunnen beïnvloeden.

Medicatie: sommige vertragen of versnellen de hartslag.

Leeftijd: Kinderen hebben snellere hartslag dan volwassen

Er is meer bloedcirculatie nodig omdat het bloed de warmte van de kern wegvoert naar de huid, waar ze kan worden afgevoerd. Je hartslag stijgt terwijl je lichaam de gevolgen van oververhitting bestrijdt. 

Kinderen hebben een kleiner hart dan volwassenen, waardoor er per slag minder bloed rondgepompt kan worden.

Bloeddruk

• Bovendruk (systole): druk in de bloedvaten als het hart samentrekt
  
• Onderdruk (diastole): druk in de bloedvaten als het hart ontspant
  
• Weergeven in mm Hg = millimeter kwik
  
• RR (Riva Rochy) of tensie.
• Normale waarde -> 120/80 mmHg

Afwijkende bloeddruk

• Hypertensie > hoge bloeddruk (vaker dan 1x gemeten):
  
• Systole > 140 mm Hg (> 80 jaar > 160 mm Hg)
• Diastole > 90 mm Hg
• Over het algemeen directe klachten.
• Bovendruk bepalend voor risico op
• hart en vaatziekten.
• Bloeddruk meten.

Afwijkende bloeddruk

• Hypotensie > lage bloeddruk:
• Is meestal onschuldig.
• Wel last van klachten: duizeligheid, zwarte vlekken, flauwvallen, vermoeidheid.
• Systole > 90 mm Hg
• Diastole > 60 mm Hg
• > 90/60 mmHg

00:24

Hoe veel cm. moet de manchet boven de elleboogplooi worden aangebracht?

1. 0 cm.
2. 2 - 3 cm.
3. 3 - 4 cm.
4. 4 - 5 cm.

01:11

Wat hoor je bij de eerste harttoon?

1. De bovendruk
2. De polsdruk
3. De onderdruk
4. De hartdruk

01:43

Wat kun je zeggen over de bloeddruk van deze mevrouw?

1. Ze heeft hypertensie
2. Ze heeft een normale bloeddruk
3. Ze heeft hypotensie

Wat heb je geleerd over
(het controleren van) vitale functies?

Vertel in eigen woorden:

• Welke vitale functies er zijn
• Hoe je de vitale functies controleert
• Wat de normaalwaarden zijn van de vitale functies
  
  
• Zoek in de Vilans protocollen naar "ademhaling tellen, saturatie meten, bloeddruk meten".

Welk cijfer geef je deze les?

110