Stijlfiguren 4H

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Literair taalgebruik

Stijlfiguren, beeldspraak, symbolen, stijlbreuk en ironie

- Zakelijk taalgebruik: alleen voor informatieoverdracht. Literair taalgebruik moet iets teweeg brengen. 

- Denk aan: Literaire verwijzingen, woordkeus, formuleringen, stijlfiguren. 

- In het filmpje van Lubach worden de effecten van beeldspraak zichtbaar gemaakt.

Welke zes vormen van beeldspraak zijn er?

Stijlfiguren

Wat is het verschil tussen beeldspraak en stijlfiguren?

Prolepsis

Vooropplaatsing

Zo'n jurk, die ga ik echt niet aantrekken!

Parallellisme

Zinnen verlopen op dezelfde manier. Vaak beginnen ze hetzelfde.

Laten de vogels protesteren

 tegen de branding tegen het schuim

 tegen de vliegende vissen

Antithese

Tegenstelling: woorden of zinnen die een tegengestelde mededeling bevatten, staan bij elkaar.

Wij voeren geen bittere oorlog

onze wraak is zoet

Op school stonden ze op het bord geschreven,
Het werkwoord hebben en het werkwoord zijn;
hiermee was tijd, was eeuwigheid gegeven,
de ene werkelijkheid, de ander schijn. (Ed Hoornik)

1. Parallellisme
2. Antithese
3. Paradox
4. Hyperbool

Tautologie

Herhaling

Paradox

'Schijnbare tegenstelling': tegengestelde begrippen worden toch aan elkaar verbonden. 

Ik heb in het gras mijn wapens gelegd
en mijn wapens gaan geuren als gras
Ik heb in het gras mijn lichaam gelegd
mijn lichaam is geurig als hout bitter en zoet
(Lucebert)

1. Tautologie
2. Herhaling
3. Parallellisme
4. Opsomming

Hyperbool

Sterke overdrijving

Eufemisme

= verzachtende omschrijving, niet spottend bedoeld (in tegenstelling tot het understatement)

Ik moet even een kleine boodschap doen.

Onze drie kippen zijn helaas heengegaan. 

Ironie

Understatement

Overzicht stijlfiguren 

- Tegenstelling  (antithese)                                - Retorische vraag

- Herhaling                                                                 - Parallellisme

- Prolepsis                                                                  - Hyperbool

- Paradox                                                                    - eufemisme

- Opsomming                                                           - ironie

- Pleonasme                                                             - sarcasme

- Tautologie                                                              - understatement                                                    

     

Opdracht: de link naar poëzie

1. Kies uit je gedichtenbundel drie gedichten.

2. Analyseer de gedichten op literair taalgebruik. Kijk daarbij naar beeldspraak, stijlfiguren, symbolen, ironie.

3. Klaar? Maak de analyse verder af door naar rijm, vorm, metrum en inhoud te kijken.

4. Wat is de hoofdgedachte van het gedicht? Vallen de gedichten onder een thema?

Voor de volledige opdracht: zie ELO