4.2 - Staten ontstaan Deel IIIB

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.2 steden ontstaan

ka: het begin van staatsvorming en centralisatie

Opdracht digitale leerlingen:

Beantwoord de leerdoelen van 4.2:

- Je kunt uitleggen hoe de staatsvorming van Engeland, Frankrijk en het heilige Roomse Rijk plaatsvond en welke rol de steden hierbij speelden

- Je kunt beschrijven hoe door staatsvorming de macht van de adel en het belang van het feodale stelsel afnam

- Je kunt uitleggen waarom de koning streefde naar centralisatie en waarom de steden en edelen dat probeerden tegen te gaan

Beantwoord de vragen en lever deze voor de les van dinsdag in via teams

Welke maatregelen name Willem de Veroveraar in Engeland om machtig te blijven?

Feodaal Engeland

• Willem de Veroveraar voert feodale stelsel in Engeland in
  
• Maatregelen om machtig te blijven:
  
• - Eed van trouw door de leenmannen
  
• - Willem hield de beste gebieden voor zichzelf (kroondomeinen)
  
• - Alle bezittingen van de adel werden opgeschreven in het Domesday Book (1086)
  
• Gevolg: duidelijk wie de macht heeft + sterkere positie voor de koning

Jan zonder Land wordt gedwongen de Magna Carta te ondertekenen.

Wat is de Magna Carta?

Magna Carta 1215

• Nieuwe conflicten tussen de kerk /adel/steden en de koning leidden tot de Magna Carta

• Koning niet meer boven de wet, maar onderdeel van wet
• Recht op rechtsbescherming en een eerlijk proces voor iedereen

Staatsvorming van Frankrijk

100-jarige oorlog (1337-1453)

Waarom maakte de koning van Engeland aanspraak op gebieden in Frankrijk?

De Honderdjarige Oorlog (1)

• De koning van Engeland, Edward III, had een groot gebied van de Franse koning Filips VI in leen.  
• Deze wilde het gebied terug hebben.
  
• Edward III wilde dit voorkomen (en koning van Frankrijk worden). 
• In 1337 stuurt hij zijn leger naar Frankrijk. 

De Honderdjarige Oorlog (2)

Engelse leger veroverde grote delen van Frankrijk.  (Longbows)

Rond 1360: wapenstilstand.

Daarna: verschillende veldslagen waarbij zowel de Engelsen als de Fransen winnen. 

De Engelse longbows waren veel effectiever dan de Franse kruisbogen. Met hun grote handbogen konden die in hoog tempo pijlen op de Fransen afschieten, die zelfs een harnas konden doorboren. De Slag bij Crecy (1346) werd daarom door het Engelse leger gewonnen.

De Honderdjarige Oorlog (3)

Rond 1420: Grote delen van het land zijn door de Engelsen veroverd.

Welke rol speelde Jeanne d'Arc in de 100-jarige oorlog?

Welke rol speelde Jeanne d'Arc in de 100-jarige oorlog?

Jeanne d'Arc

1412-1431

• Dit Franse meisje hoorde stemmen die haar vertelden dat ze de Fransen moest helpen bij de stad Orléans.
• De Franse koning gaf haar een leger, waarmee zij de Engelsen versloeg.
• Een paar jaar later werd ze echter gevangen genomen en aan de Engelsen verkocht.
• Die zeiden dat zij en heks was en verbrandde haar op de brandstapel

Jeanne krijgt een visioen

Jeanne wordt verhoord

Slag bij Orléans

Jeanne op de brandstapel

1453: Oorlog voorbij

Positie koning in Frankrijk:

Oorlog voeren was duur; de koning moest een goed belastingstelsel opzetten --> Hiermee betaalde bij soldaten en ambtenaren

Zo had hij zijn leenmannen (adel) niet meer nodig en kon hij gaan centraliseren

Centralisatie: rijk besturen vanuit 1 plek met overal dezelfde wetten en regels

Wie betaalden het grootste deel van de belastingen aan de koning?

Leg uit dat de steden zowel centralisatie van de macht van de koning mogelijk maakten als in de weg stonden.

In welk land was de centralisatie politiek van de vorst in de late middeleeuwen beter gelukt?

1. Engeland
2. Frankrijk
3. de positie van de vorst was in beide landen vergelijkbaar

Engeland: macht van de koning beperkt

Frankrijk: macht van de koning vergroot

Wat was het verschil in positie van de koning in Engeland enerzijds en Frankrijk anderzijds

Heilige Roomse Rijk

Stamvorsten kozen een koning.

De koning kon door de paus worden gekroond tot keizer

Gevolg: machtsstrijd keizer en stamvorsten

Erkenning door keizer Karel IV dat de zeven belangrijkste keurvorsten voortaan de keizer mochten kiezen

Gouden Bul (1356)

Wie had de machtsstrijd tussen de keizer en de stamvorsten gewonnen? Leg uit.

Welke vragen heb je nog over 4.2- Staten ontstaan?