Les 7 en 8: Weefselvloeistof en lymfe & bloedgroepen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Herhaling Gezond leven

Hoe voorkom je hart en vaatziekten?

Wel doen: 

Niet doen:

Verzadigde vetten, onverzadigde vetten, stress, alcohol, roken, ontspanning

Basisstof 6: Weefselvloeistof en Lymfe

Basisstof 7: Bloedgroepen

Biologisch moment

Ziekte van Pfeiffer

Welke symptomen?

Waarom?

Lymfevatenstelsel

• Alle lymfevaten samen vormen het lymfevatenstelsel. 
• Uiteindelijk komt alle lymfe terecht in twee grote lymfevaten: de rechterlymfestam en de borstbuis.
• Deze monden beide uit in aders die onder de sleutelbeenderen liggen.
• Via deze aders komt de lymfe in de bovenste holle ader terecht. --> Waarom deze ader? 

Centrale vraag

7- Weefselvloeistof en  lymfe

• Waarom zwollen je lymfeklieren op als je ziek bent?

8- Bloedgroepen:

•  Waarom heeft de bloedbank zoveel verschillende soorten bloed nodig?

Door bloeddruk wordt vocht uit haarvaten geperst = weefselvloeistof.

• Vocht uit haarvaten geperst = weefselvloeistof.

• Bevat zuurstof en voedingsstoffen, geeft af aan cellen.
• Neemt koolstofdioxide en andere afvalstoffen op

• Terug opgenomen in haarvaten
• Rest via lymfevaten ( WV heet nu lymfe) terug naar 

Functie weefselvloeistof: Transport

• Bevat zuurstof en voedingsstoffen, geeft af aan cellen.
  
• Neemt koolstofdioxide en andere afvalstoffen van cellen op.

• Deel weefselvloeistof terug opgenomen in haarvaten. 

Lymfe

Het deel weefselvloeistof wat niet opgenomen is door de cellen wordt opgenomen in fijne lymfevaten. Weefselvloeistof wordt dan lymfe. 

• bevat hetzelfde als weefselvloeistof + witte bloedcellen
• Kleppen in de lymfevaten zorgen ervoor dat de lymfe maar in één richting stroomt
• lymfevaten voeren lymfe terug naar de bloedvaten

Op bepaalde plaatsen in het lichaam liggen lymfeknopen/lymfeklieren--> hals, in de oksels en de liezen

Deze lymfeknopen zuiveren de lymfe van onder andere ziekteverwekkers --> Witte bloedcellen

Welke bloedgroepen kennen jullie?

Bloedgroepen

• Bloedgroepen: A, B, AB en O
• Bloedgroepen bepaald door antigenen op rode bloedcellen = bloedfactoren
• Antigen A = bloedgroep A
• Antigen B = bloedgroep B
• Antigen A en B = bloedgroep AB
• Geen antigenen = bloedgroep O

Bloedgroepen

Bloedgroep A

Bloedgroep B

Bloedgroep AB

Bloedgroep 0 (nul)

Het bloedplasma bevat een antistof tegen de bloedfactor die niet op de rode bloedcellen zit--> Anti A en/of Anti B

Bloedgroep A

Bloedgroep A heeft antigen A op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit antistof B

Bloedgroep B

Bloedgroep B heeft antigen B op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit antistof A

Bloedgroep AB

Bloedgroep AB heeft antigen A en B op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit geen antistoffen

Bloedgroep 0

Bloedgroep 0 heeft geen antigenen op zijn cellen liggen

in zijn bloed zit antistof A en B

Bloedtransfusies

• Als persoon teveel bloed verliest kan bloed van donor krijgen.
• Bij een bloedtransfusie is het belangrijk om te weten tot welke bloedgroep de ontvanger behoort en van welke bloedgroep het donorbloed is.
• WAAROM?

Als bloedtransdusie fout gaat, kan het bloed gaan samenklonteren

Voorbeeld

• Klaas heeft bloedgroep A 
• Op de buitenkant van zijn rode bloedcellen zit antigeen A 

• In het bloedplasma zitten antistoffen tegen antigeen B -->

 anti-B 

Vraag:

 Welke bloedgroepen kan Klaas ontvangen?: 

Samengeklonterde bloedcellen blijven steken in de haarvaten. Dit kan onder andere beschadiging van hersenen en nieren tot gevolg hebben. 

Welke bloedgroep de bloedbank het meeste willen hebben?

Welke bloedgroep is het beste om te hebben als ontvanger?

Ik heb onbekend bloed en ik voeg anti-A toe. Het bloed gaat klonteren.
Welke bloedgroep is het?

1. Dat weet je niet
2. B
3. AB
4. A

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben de antigenen B

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Wat bevindt zich op plaats P?

1. bloed
2. lymfe
3. weefselvloeistof

Witte bloedcellen kunnen in lymfe zitten

1. Waar
2. Niet waar

Centrale vraag

7- Weefselvloeistof en  lymfe

• Waarom zwollen je lymfeklieren op als je ziek bent?

8- Bloedgroepen:

•  Waarom heeft de bloedbank zoveel verschillende soorten bloed nodig?

Aan de slag

Wat: Maak opdracht 1 t/m 5 van zowel B7 als B8 

Hoe:  7 minuten in stilte!

Hulp: Steek je vinger op 

 -Na de 7 minuten mag je met je buren overleggen

Huiswerk voor vrijdag: T3 B 7+8