Probleemgedrag

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Kinderen en gedrag

Lollyfoto's zetten kwaad bloed.Een fototentoonstelling met huilende kinderen lokt controverse uit in de Verenigde Staten. Toen de fotografe Jill Greenberg besloot om kinderen in haar studio hun lolly af te pakken, trok ze een heel verhaal op gang. 

,,Het eerste jongetje dat ik fotografeerde, werd bijna hysterisch'', vertelt de in Los Angeles gelegerde fotografe. ,,Dat deed me denken aan de hulpeloosheid en woede die ik zelf voel bij de politieke en sociale situatie in de Verenigde Staten.'' 

Greenberg zocht 27 kinderen van twee en drie jaar oud bijeen, liet ze volgens dezelfde methode huilen en tieren en hun lolly's terugeisen, fotografeerde erop los en maakte van de foto's in de Paul Kopeikin Gallery een expositie die ze End times doopte. 

Gedrag verklaren

WAT IS GEDRAG???? 

Iedere waarneembare activiteit

alle activiteiten – handelingen - van een persoon die waargenomen kunnen worden door anderen

Gedrag is een term voor handelingen, activiteiten, responsen, operaties, enzovoort. Voor elke meetbare respons van een organisme. 

Oppositioneel gedrag

Oppositioneel gedrag

Twee soorten gedragsstoornissen

Het diagnostisch handboek voor psychiaters, het Diagnostic and Statistical Manual of mental Disorders (DSM-5, onderscheidt twee groepen gedragsstoornissen:

oppositioneel-opstandige gedragsstoornis (odd, oppositional defiant disorder)

normoverschrijdend-gedragsstoornis (cd, conduct disorder)

Wat is ODD?

ODD is een gedragsstoornis die voornamelijk ontstaat tijdens de kinderjaren of adolescentie. Aanhoudend agressief gedrag en de neiging om anderen opzettelijk lastig te vallen en te irriteren.

Boos en opstandig gedrag is normaal bij kinderen? Waar komt het normaal vandaag?

 

Wanneer spreken we van een gedragsprobleem?

Kenmerken

• Anderen opzettelijk irriteren
  
• Vaak boos en ontevreden zijn
  
• Geregeld ruzie maken met volwassenen/gezagsfiguren
  
• Zich verzetten tegen verzoeken en/of regels van gezagsfiguren
  
• Anderen de schuld geven van zijn/haar fouten of wangedrag
  
• Lichtgeraakt zijn of zich snel ergens aan ergeren
  
• Hatelijk en wraakzuchtig zijn

Oorzaken ODD

Geen duidelijke oorzaken aan te wijzen voor de aanwezigheid van ODD. 

• combinatie van aanleg en omgevingsfactoren. Zo kan het aangeboren temperament van een kind een rol spelen, maar ook aandachtsproblemen, impulsiviteit, pesten en gepest worden of een inconsistente opvoeding.

Ook is aangetoond dat kinderen met ODD een verhoogd risico lopen om op latere leeftijd ook andere stoornissen te ontwikkelen, zoals CD (normoverschrijdend-gedragsstoornis), depressie of een angststoornis.

Begeleiding

Ouderbegeleiding –  Denk hierbij aan het creëren van structuur, beloningssystemen, het stellen van regels en omgaan met dagelijkse probleemsituaties.

Gedragstherapie hierbij gaat een gedragstherapeut aan de slag met het kind om beter passende gedragspatronen aan te leren.

Medicatie

Wat is normaal opstandig gedrag voor een basisschool kind.

CD (Normoverschrijdend-gedragsstoornis)

CD staat voor Conduct Disorder en is een type gedragsstoornis. In het Nederlands noemen we het ook wel normoverschrijdend-gedragsstoornis. Kinderen en jongeren met CD vertonen gedrag waarbij anderen geweld wordt aangedaan. Hierbij kun je denken aan vechten, bedreigen of liegen. Ze houden zich niet aan regels of afspraken en worden vaak erg boos als ze gefrustreerd zijn. Voor de omgeving is het enorm lastig om met iemand om te gaan die last heeft van CD, aangezien er vaak ook agressief gedrag wordt vertoond. 

Agressie gericht op mensen en dieren

• vaak pesten, bedreigen of intimideren van anderen;
  
• vaak beginnen met vechten;
  
• gebruikmaken van een wapen dat bij anderen ernstig lichamelijk letsel kan veroorzaken (bijv. een knuppel, mes of vuurwapen);
  
• mishandelen van mensen; van dieren
• bestelen van iemand tijdens een directe confrontatie; anderen dwingen tot seksuele handelingen.

Vernieling van eigendommen

Bedrog of diefstal

• opzettelijk brand stichten met de intentie om ernstige schade te veroorzaken;
  
• opzettelijk eigendommen van anderen vernielen (los van brandstichting).
  
• inbreken bij anderen thuis, in gebouwen of auto's van anderen;
  
• vaak liegen om goederen of gunsten te verkrijgen of verplichtingen te ontlopen;
  
• zonder directe confrontatie waardevolle spullen of geld stelen.

Ernstige overtredingen van regels

• 's avonds en 's nachts vaak niet op tijd thuis zijn, ondanks een verbod (vanaf 13 jaar);
  
• minstens twee keer weggelopen van huis en 's nachts weggebleven, of één keer voor lange periode weg zijn zonder terug te keren;
  
• vaak spijbelen van school (vanaf 13 jaar)

Behandeling

Individuele therapie en ouderbegeleiding spelen een belangrijke rol in de behandeling van CD-gedragsproblemen. Vaak wordt er eerst een psychologisch onderzoek uitgevoerd om de gedragsproblemen beter in kaart te brengen en na te gaan of er sprake is van een onderliggende ontwikkelingsstoornis. Bij gedragsstoornissen is de samenwerking met de ouders ook enorm belangrijk. Ook het inzetten van extra opvoedondersteuning kan hier een onderdeel van zijn.

Het ontstaan en in stand blijven van de bovenbeschreven gedragsstoornissen bij kinderen is meestal te verklaren vanuit een wisselwerking tussen, enerzijds, de kwetsbaarheid van het kind (risicofactoren bij het kind) en, anderzijds, omgevingsfactoren (risicofactoren bij de ouders en de bredere sociale omgeving).

Aanpak

Voor het aanpakken van ODD maken we o.a. gebruik van de volgende soorten behandelingen:

Psychotherapie hierbij leert het kind door middel van gesprekstherapie anders te kijken naar bepaalde situaties en daar anders op te reageren. Het doel hiervan is om inzicht en bewustzijn te creëren bij het kind in zijn of haar doen en laten, denken en voelen.

Vaststellen

CBCL Child Behavior Check List) voor 6- tot 18-jarigen/6-18

De Gedragsvragenlijst voor Kinderen van 6-18 jaar (CBCL/6-18, Child Behavior Checklist for Ages 6-18) is een vragenlijst waarop ouders of andere volwassen die een kind goed kennen, vragen kunnen beantwoorden over vaardigheden en gedrag van een kind. De scores op de probleemschalen Normafwijkend Gedrag en Agressief Gedrag kunnen zowel worden gebruikt als eerste screening voor ODD/CD, als voor het vaststellen van wat er aan de hand is en in welke mate.

Onderzoek

Recent onderzoek naar de prevalentie van gedragsstoornissen onder kinderen in Nederland ontbreekt. Tot op heden hebben twee onderzoeken plaatsgevonden uit 1997 onder 13-18 jarigen en in 2010 onder (jong)volwassenen.

Onder jongeren van 13 tot 18 jaar lijdt 5,6 procent naar eigen zeggen aan een antisociale gedragsstoornis en 0,7 procent aan een oppositioneel-opstandige gedragsstoornis (Verhulst e.a.,1997). Van de jongvolwassenen van 18 tot 24 jaar heeft 12,1 procent ooit een antisociale gedragsstoornis gehad en 3 procent een oppositioneel-opstandige gedragsstoornis (de Graaf e.a.,2010). Over gedragsstoornissen bij jonge kinderen zijn geen Nederlandse cijfers bekend.

Bespreek

Communicatie: 

Leren door straf en beloning?

Leren door de gevolgen van je gedrag?