7.2 Slavernij in de koloniën (2)

• geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H7 Pruiken en revoluties

Kolonialisme en slavernij

Bartolomé de las Casas

Spaanse priester en beschermer van de rechten van Indianen

Daardoor indirect verantwoordelijk voor de transatlantische slavenhandel

Hoe noemen we deze handel?

1. De driehoekshandel
2. De slavenhandel
3. De Euroafrika-handel
4. De moderne handel

Europese slavenhandelaars leverden Afrikaanse slaven om te werk te worden gesteld in mijnen en op plantages

Voor hoeveel procent van de totale slavenhandel is Nederland verantwoordelijk?

1. 5%
2. 25%
3. 55%
4. 80%

El Mina

Slavenfort van de Nederlanders

Van hieruit werden slaven naar Amerika gebracht

In welk land ligt Fort Elmina?

1. Ghana
2. Kameroen
3. Ethiopië
4. Nigeria

Het gaat om een afbeelding van het slavenschip Brooks (ook wel gespeld Brookes). De meeste kijkers en dat geldt zeker voor die personen die zich al hebben verdiept in het slavernijverleden, zullen dadelijk dat slavenschip herkennen en de barre omstandigheden waaronder slaven werden vervoerd.

Plaats, tijd en betekenis in een oogopslag duidelijk! Nu ja duidelijk? Bij nader onderzoek blijkt dat deze beroemde prent toch niet helemaal de historische werkelijkheid verbeeldt.

De afbeelding van het slavenschip Brooks laat niet zien wat er werkelijk gebeurde, maar toont een geconstrueerde werkelijkheid.

Een constructie die geen ander doel dient dan de toeschouwer te emotioneren. Die moet gaan denken: ‘dit kan toch niet! Mensen, zelfs slaven, kunnen toch niet zo worden behandeld!’. Daarmee bereikten de Engelse abolitionisten (de voorstanders van de afschaffing van de slavernij) precies wat ze wilden

Vorige slide:

- Afbeelding van het slavenschip Brooks

- Prent gemaakt in 1789 door abolitionisten

- Er worden 600 slaven ingetekend, terwijl het schip geschikt is voor 'maar' 450 slaven.

- Waarschijnlijk een geconstrueerde werkelijkheid.

Slavenhandel in Paramaribo, Suriname

Wat voor soort plantage is zichtbaar op de vorige slide?

1. Suikerrietplantage
2. Tabakplantage
3. Katoenplantage
4. cacaoplantage

Waren de Nederlanders de wreedste slavenhouders?

Dit beeld is vooral ontstaan door:

1.  Het boek Candide van Voltaire

2. Gravures uit het boek van Stedman 

John Gabriel Stedman

- 1744-1797

- Schots-Nederlandse officier. 

- Narrative of a five years' expedition against the revolted Negroes of Surinam 

In de twee slides die volgen, geeft

Roelof van Gelder, schrijver van 

Dichter in de Jungle commentaar:

1744-1797 

Schots-Nederlandse officier in de Schotse Brigade van het Nederlandse leger. Hij hielp bij het onderdrukken van een slavenopstand in Suriname. Hij werd verliefd op een slavin, en probeerde haar vrij te kopen. Over zijn ervaringen schreef hij het invloedrijke boek Reize naar Surinamen en door de binnenste gedeelten van Guiana. Hierin bekommerde hij zich openlijk om de rechten van de slaven, met name om de vraag of zij als mens behandeld moesten worden.

Het is een mythe waarvoor Voltaire voor de helft verantwoordelijk is. In zijn Candide uit 1759 belandt de gelijknamige hoofdpersoon in Suriname waar hij een eenbenige slaaf aantreft, eigendom van de onsympathieke koopman Vanderdendeur. De slaaf, die ook nog een hand mist, vertelt hem dat zijn been is afgezet als straf voor zijn poging om weg te lopen van zijn plantage. Zijn hand moest eraan geloven omdat zijn vingers in de suikermolen waren vermalen. ‘Dat is zo hier het gebruik’, zegt de slaaf. Voltaire is nooit in Suriname geweest en wist er ook niets van af. Hij keerde zich in feite tegen de Franse kolonialen, maar kon dat wegens de censuur niet opschrijven. Zo kregen de Nederlanders, met wie hij wegens een uitgeversgeschil nog een appeltje te schillen had, dankzij dit wereldwijd vertaalde boek de naam extreem wreed te zijn

De tweede bron voor de mythe is afkomstig uit het boek Narrative of a Five Year’s Expedition against the revolted negroes of Surinam, uit 1796, geschreven door de Nederlands/Schotse officier John Gabriel Stedman. Daar staat het cruciale zinnetje dat Stedman in Suriname ‘cruelties’ heeft gezien waarover hij in de Britse kolonies nooit had gehoord. Maar Stedman is, zoals ik in mijn recente biografie Dichter in de jungle aantoon, in geen enkele Britse kolonie geweest en bovendien heeft hij dat gewraakte zinnetje nooit geschreven.

Zijn Londense uitgever heeft het er in de uiteindelijke, gedrukte versie van het boek aan toegevoegd. Zo konden ook de Britten hun handen in onschuld wassen en kreeg de rest van de wereld dankzij vertalingen van Stedmans boek in het Frans, Duits, Italiaans, Zweeds en Nederlands deze mythe er ingeprent.

John Stedman wordt wel de Multatuli van Suriname genoemd.
Leg uit waarom.

Abolitionisme

• beweging tegen de slavernij

• Geïnspireerd door de Verlichting en het christendom
  

• 1787: Society for the Abolition of Slave Trade 

Leg het verband uit tussen de Verlichting en het abolitionisme.