10.2 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H10 De tijd van televisie en computer

10.2 De Koude Oorlog

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de verschillen zijn tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie en op welke manier dit leidde tot de Koude Oorlog.

KA

de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiend dreiging van een atoomoorlog

communisme

kapitalisme

Clement Richard Attlee (Groot-Brittannië)

Harry Truman (Verenigde Staten)

Jozef Stalin (Sovjet-Unie)

Conferentie van Potsdam

juli - augustus 1945

aanwezigen:

- Stalin (Sovjet-Unie)

- Truman (Verenigde Staten)

- Churchill/Attlee (Groot-Brittannië)

afspraken:

- geen! > wederzijds wantrouwen

Duitsland

Europa

Blokkade van Berlijn

Stalin zag de 3 westelijke zones van Berlijn als een kapitalistisch uithangbord. 

Daarom sloot hij de toegangswegen naar West-Berlijn af. 

Reactie Westen: 

Luchtbrug

Ideologische blokken

Oorzaken:

- na WOII: twee winnaars maar met totaal verschillende ideologieën

- SU + VS wilden hun invloed uitbreiden

- Europa in puin > gevaar voor communisme > VS grijpen in (Marshallplan / NAVO)

- VS hebben atoombom: communisme angst aanjagen

Koreaanse Oorlog

juni 1950 - juli 1953

Gevolgen (1)

• Verenigde Naties sturen een troepenmacht (onder leiding VS). 
• De Sovjet-Unie boycot de VN en is afwezig bij de stemming
  

• China raakt in oktober 1950 kort bij de oorlog betrokken.

Er zijn voorstanders in de VS voor het gebruik van 26(!) atoombommen (op Noord-Korea, China en de Sovjet-Unie)

Gevolgen (2)

• Bij de wapenstilstand in juli 1953 liggen de grenzen nog hetzelfde als aan het begin van de oorlog: 38e breedtegraad
  

Offcieel is er nog steeds geen vrede tussen Noord-Korea en Zuid-Korea.

Kritieke momenten

- Hongaarse Opstand (1956) > poging om communistisch systeem te hervormen. SU slaat opstand hard neer.

- Berlijnse Muur (1961-1989) > muur tussen West-Berlijn en Oost-Duitsland/Berlijn > vluchtelingenstroom stoppen

- Cubacrisis (1962) > VS bang voor plaatsing SU-atoomwapens op Cuba

Geen echte oorlog tussen VS en SU

Oorzaken:

- destalinisatierede Choestsjov (vreedzame coëxistentie)

- respecteren van elkaars invloedssfeer > niet ingrijpen (!)

* Hongaarse Opstand (1956)

* Berlijnse Muur (1961)

- angst voor atoomoorlog

* Cubacrisis (1962)

Afnemende spanningen

- 'hotline' tussen SU en VS

- overeenkomsten SU en VS om aantal kernwapens te verminderen  (SALT-I en SALT-II)

maar ook...:

- Brezjnev-doctrine (1968) > neerslaan Praagse Lente

- SDI-project VS

Hervormingen

• SU leider Gorbastjov wilt SU hervormen 
• Glasnost: openheid
• Perestrojka: hervormingen 
• ruimte voor groeiende protesten in het hele Oostblok

Gevolgen hervormingen

• 1989: inwoners Oost-Berlijn demonstreren om                          vrije toegang westen
• 9 november: DDR geeft toestemming                                                    --> massa's trekken naar Muur
  
• Gevolg: val van de Muur
  

Einde Koude Oorlog

• 3 oktober 1990: eenwording Duitsland
• Massale opstanden in het Oostblok: één voor één stappen ze uit de invloedssfeer van de SU
• 8 december: Rusland stapt uit Sovjet-Unie
• 26 december: officiële einde SU

0