HC 6: Ontwikkelingssamenwerking & de toekomst

• Globalisering
• HBO
• Studiejaar 1

Globalisering

Lesdoelen H5

• Benoemen van handelsfactoren die van invloed zijn op de wereldeconomie en ontwikkelingslanden.
• De nadelen van grondstofuitvoer voor ontwikkelingslanden kunnen noemen. 
• Het belang van stabiele grondstofprijzen voor ontwikkelingslanden kunnen omschrijven. 
• De verschillende vormen van protectionistische maatregelen die de diverse landen voeren kunnen beschrijven en haar eventuele gevolgen 
• Verklaren wat oorzaken zijn voor ontwikkelingslanden van het hebben van buitenlandse schulden 
• Verklaren wat gevolgen zijn voor ontwikkelingslanden van hebben van buitenlandse schulden 
• Vestigingsplaatsoverwegingen van bedrijven kunnen noemen 
• Het kunnen toepassen van de genoemde begrippen in nieuwe situaties: welke zijn van belang voor de specifieke casuistiek?

Begrippen

• Handelsbalans 
• Ruilvoet 
• Protectionisme 
• Liberalisering 
• Het internationale kapitaal verkeer 
• Buitenlandse schulden 
• HIPC initiatief 
• EBA initiatief

Bespreking vragen H5

FlipGrid: 3e vraag

Vraag: What can we learn from history about the distribution of wealth?

FlipGrid: nieuwe opdracht

Vraag: What role are developing countries playing in the world economy and what measures are being taken to encourage countries to trade between eachother? 

Lesdoelen H6

• Het kunnen beschrijven van de actualiteit met betrekking tot de problematiek rondom ontwikkelingslanden. Het kunnen geven van adequate voorbeelden van invloed van beleid op ontwikkelingslanden.  
• Redenen geven die verdeling van inkomen en bestrijding sociale ongelijkheid geven, door middel van:

- Onderwijs  

- Werkgelegenheid  

- Self help  

- Vervullen basisbehoeften  

• Het kunnen benoemen van de 8 millenniumdoelen.  
• Het kunnen geven van diverse bestedingsdoelen van hulp  
• Het kunnen geven van het verschil tussen ontwikkelingshulp en ontwikkelingssamenwerking  
• Het kunnen beschrijven van de invloed die de politiek heeft op het te voeren ontwikkelingsbeleid.  
• Het kunnen benoemen van de 17 SDG's en de koppeling naar de milleniumdoelen.  
• Het kunnen toepassen van de genoemde begrippen in nieuwe situaties: welke zijn van belang voor de specifieke casuistiek?

"Marshall hulp" voor ontwikkelingslanden (zie ook H3)

Diverse initiatieven gestart:

1. Truman, 1949: EC hulp aan onderontwikkelde gebieden

2. 1954: Food for Peace program (voedsel V.S. naar 3e wereld (L.A.) verscheept)

3. 1961: John F. Kennedy: Aliance for Progess ('60: ontwikkelingsdecennium / Peace Corps)

Ontwikkelingshulp: redenen

Landen die voormalige koloniale betrekkingen hadden, zagen eerder een noodzaak in het geven van ontwikkelingshulp aan hun ‘achtertuin’. 

De VS deden dat o.a. ook met militaire hulp als motief.

Bij NL en Scandinavië → humanitaire gewin (belangrijker dan economische gewin of versterking van politieke belangen)

Pragmatische kant van hulp (Van den Berg & Ojik, 1995)

Ontwikkelingssamenwerking = een soort verzekeringspremie

EC groei → welvaartsvermeerdering (p.234)

Jaren '50 en '60 stonden in het teken daarvan. Aantal landen profiteerden, NIC’s zijn voorbeeld. 

 

Overgrote deel profiteerde niet; oorzaak: 

1. Wereldconjunctuur zit tegen
2. Stijgende prijzen aardolie en industrieproducten (zie LessonUp H5) 
3. Dalende prijzen agrarische producten en delfstoffen → verslechtering ruilvoet

→ Behoefte aan ontwikkelingshulp ↑

Opvallend: sociale ongelijkheid ↑ (focus ontwikkelingshulp '70 verbreed naar socio-EC terrein)

'70: herverdeling inkomens & bestrijden sociale ongelijkheid (p. 235)

Instrumenten

1. Onderwijs
2. Werkgelegenheid
3. 'Self-help'
4. Vervullen van basisbehoeften
   

Gefaald

De exportwaarde van arme landen is structureel te laag:

Zijn landen meer gebaat bij betere toegang tot markten (voor export) dan hulp van rijke landen?

De balans opmaken: VN Zuid-Commissie (1990) (P. 236)

De conclusie, olv. Julius Nyerer, is: geen vooruitgang geboekt met armoedebestrijding

 

1. Self-reliance

Kritiek op de ontwikkelingslanden zelf: voor eigen mogelijkheden gaan benutten

2. Gebrek aan samenwerking tussen landen

Intensievere Zuid-Zuid en Noord-Zuid samenwerking 

3. Good governance (beter landsbestuur)

Commissie Brandt (1991) (p. 237)

1. Tegenstellingen tussen Oost en West jarenlang voedingsbodem geweest voor conflicten in ontwikkelingslanden 
   
2. Militaire uitgaven drastisch verminderd na val muur
3. Eind maken aan Westers protectionisme
4. VN-Norm: 0,7% van BBP

Gevolg: eisen aan hulp ↑

1. Goed bestuur 
2. Naleving mensenrechten
3. Beperking van militaire uitgaven

Onstaan van aandachtsvelden binnen ontwikkelingssamenwerking (p. 237)

1.  Conflictpreventie- en bemiddeling 
2.  Respect voor de mensenrechten 
3.  Humanitaire hulp 
4.  Opbouw civiele samenleving 
5.  Goed bestuur 
6.  Democratisering 
7. Autonomie voor vrouwen

Ontwikkelingsconcepten: van Duurzame Ontwikkeling (DO) tot de Millenniumdoelen (p. 238)

Duurzame Ontwikkeling (begrip uit VN rapport van Brundtland Commissie (1989)): 

 ‘Een ontwikkeling die tegemoetkomt aan de behoeften van het heden zonder die van komende generaties in gevaar te brengen’.

Duurzaam is in dit geval niet alleen betrekking op fysieke omgeving of leefmilieu, maar ook op instandhouding van samenleving door een rechtvaardiger verdeling van schaarse hulpbronnen.

VN conferentie Rio + Milleniumdoelen

Rio 1992

1. Klimaatverdrag 
   
2. Biodiversiteitsverdrag 
3. Agenda 21 (= armoedebestrijden zonder aarde uit te putten)

Millennium Ontwikkelingsdoelen (2000)

Welke doelen zijn er bereikt?

https://nos.nl/artikel/2059807-de-millenniumdoelen-wat-is-er-bereikt.html

Nog diverse initiatieven

1. The End of Poverty (Sachs) p. 239 (the Big Five) 
2.  Verklaring van Parijs over de Effectiviteit van Hulp (p. 240) 
3.  Accra Agenda for Action (ter ondersteuning Millennium Doelen)

Aard en bestemming van hulp (p. 241) 

Al eerder genoemde verschijnselen

Tekort op de handelsbalans (trade gap)

Door geringe opbrengst uit export in verhouding tot de kosten van import

Gebrek aan investeringskapitaal (investment gap)

Door te geringe belastingopbrengsten & binnenlandse besparingen

Daarnaast onderscheid tussen...

Noodhulp

Directe noden tgv oorlog, natuurramp en mislukte oogsten door het geven van tenten, voedsel, kleding, water, medische hulp

Projecthulp

Structureel van aard, specifiek

grafiek = 2016

Programmahulp

Bilateraal, ook wel budgetsteun, geld wordt gebruik voor: algemene middelen of waterbeheer, schuldverlichting, importsteun. Heet sinds jaren ’90 ook wel sectorhulp; hulp bedoeld voor bepaalde sectoren (bv. Landbouw/onderwijs)

Waaraan wordt hulp besteed? (p. 243)

Bereidheid

De internationale donorgemeenschap en NL (p. 244)

Overgrote deel van ontwikkelingshulp komt van rijke landen in DAC (Development Assistance Committee). Verdeling: tabel 6.2 (p. 245)

Daarnaast wordt door niet bij het DAC geregistreerde landen, alsmede door multinationals en miljardairs geld gegeven aan ontwikkelingslanden (zie p. 247, tabel 6.3)

Development Assistance Committee (DAC) List of ODA Recipients

http://www.oecd.org/dac/financing-sustainable-development/development-finance-standards/DAC_List_ODA_Recipients2018to2020_flows_En.pdf

Official Development Assistance (ODA) 2017

https://www2.compareyourcountry.org/oda?cr=oecd&lg=en

official development assistance (ODA)

https://public.tableau.com/views/AidAtAGlance/DACmembers?:embed=y&:display_count=no?&:showVizHome=no#1

Welke organisaties in NL zorgen voor hulp?

MFO’s (Medefinancieringsorganisaties) bestaan uit:

- ICCO   

 - Hivos   

 - Cordaid Memisa   

 - Oxfam/Novib   

 - Plan Nederland 

 Daarnaast nog andere NGO’s als:   

 - Warchild    

 - Unicef NL    

 - Wilde ganzen    

 - SOS kinderdorpen    

 - Leprastichting   

 - Edukans 

Ook SNV’s (stichting Nederlandse vrijwilligers) die vrijwilligers naar ontwikkelingslanden sturen (technici, verpleegkundigen, landbouwkundigen, etc).  

 

Sustainable Development Goals

• Vervolg op Mileniumdoelen
• 2015 - 2030
  

Doelen (17)

Nog een weg te gaan....

https://youtu.be/qHyAZX95k8A

Uitleg SDG's

https://www.sdgnederland.nl/sdgs/

Event 22 mei HAN IMAGINE

https://www.sdgnederland.nl/agenda-archive/han-imagine-sdg-project/