herhaling genetica

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het uiterlijk maakt deel uit van iemands fenotype.

1. juist
2. onjuist

In de afbeelding worden de larve en het volwassen stadium van dezelfde koninginnenpage weergegeven.

Hebben de larve en het volwassen dier hetzelfde genotype?

1. juist
2. onjuist

Bij de mens bevat een bepaald gen de informatie voor het produceren van bepaalde eiwitten in beenspieren.

Bevat een cel in je hersenen dit gen?

1. juist
2. onjuist

homologe chromosomen

Twee chromosomen vormen een paar omdat ze heel erg op elkaar lijken. Zo een paar heeft dezelfde chromosoomlengte maar ook dezelfde type genen op het chromosoom. Deze paartjes worden homologe chromosomen ('homos' betekent 'gelijk') genoemd.

Terugblik

aantal chromosomen in een menselijke cel

aantal autosomen in een menselijke cel

aantal homologe chromosomen in een vrouwelijke cel

aantal homologe chromosomen in een mannelijke cel

aantal chromosoomparen in een menselijke cel

...

...

...

...

...

21

22

23

24

42

44

46

48

21

22

23

24

42

44

46

48

Dominant of recessief

Een dominant allel komt tot uiting in het fenotype. 

Een recessief allel komt alleen tot uiting in het fenotype als er geen dominant allel aanwezig is.

homozygoot.

Een mens kan dus op een homoloog paar, twee gelijke allelen hebben voor een bepaald gen. Dit wordt homozygoot genoemd. 

heterozygoot 

 Twee verschillende allelen voor dezelfde eigenschap noem je heterozygoot ('hetero' betekent 'verschillend').

monohybride kruisingen

Bij monohybride kruisingsvraagstukken kijken we naar de overerving van één erfelijke eigenschap van ouders naar kind. 

Monohybride kruisingen

Een enkele eigenschap, (vb. vachtkleur)

Herhaling...

Monohybride kruisingen

• Kruisingen waarbij we naar één eigenschap kijken
• P: ouders (eerste kruising
• F1: nakomelingen eerste kruising
• F2: nakomelingen vanonderlingen kruising F1
  

'monohybride kruisingen' 

Hoe pak je dit aan? 

1. Betekenis van de allelen 
2. Genotype van ouders 
3. Kruisingtabel opstellen
   
   
4. Verhouding tussen genotypen noteren

Het gen voor vachtkleur erft dominant over.
Twee (heterozygote) bruine labradors  paren, wat is de kans op blonde puppies? 

Bij rundvee is zwartbont dominant over roodbont (zwartbont = Z en roodbont = z).

Wat is de kans op een zwartbont kalf, als beide ouders roodbont zijn?

1. 0%
2. 25%
3. 50%
4. 100%

Een vrouw met blauwe ogen krijgt een kind met bruine ogen. Het allel voor B bruine ogen is dominant over het allel voor b blauwe ogen. Welk(e) genotype(n) kan de vader gehad hebben?

1. alleen BB
2. Alleen Bb
3. Bb of BB
4. Bb of bb

Bij cavia's is korte haren dominant over lange haren.
Twee heterozygote cavia's paren met elkaar en krijgen jongen.

Welke verhouding in fenotypes verwacht je bij de nakomelingen?

1. 100% lange haren
2. 100% korte haren
3. 25% lange haren / 75% korte haren
4. 25% korte haren / 75% lange haren

Welke drie conclusies trek je uit deze stamboom?

Welke drie conclusies trek je uit deze stamboom?

1.De eigenschap van de ouders is dominant

2.De beide ouders zijn heterozygoot

3.Nummer 2 is homozygoot voor de recessieve eigenschap

Een stamboom maken
voor een bepaalde

eigenschap

- stel het fenotype vast
- stel het genotype vast, begin bij
  degene die een afwijkend fenotype heeft

- Zet de informatie die je hebt over het genotype neer

Welke eigenschap is dominant? Leg uit.

Neem de stamboom over en noteer de genotypes.

Vader en moeder Bruens hebben hetzelfde fenotype.

Dochter Edith heeft een ander fenotype

1

Vader en moeder Bruens hebben hetzelfde fenotype.

Dochter Edith heeft een ander fenotype

Je weet nu: Het fenotype van de ouders is DOMINANT

het fenotype van edith is RECESSIEF

2

Vader en moeder Bruens hebben hetzelfde fenotype.

Dochter Edith heeft een ander fenotype

Je weet nu: Het fenotype van de ouders is DOMINANT en HETEROZYGOOT

het fenotype van edith is RECESSIEF en HOMOZYGOOT

3

Vader en moeder Bruens Aa

Edith aa

broer Edith Aa of Aa

4

Stambomen

• Mannen zijn kast
• Vrouwen hebben ronde vormen

Stambomen

• Mannen zijn vierkant
• Vrouwen zijn rond

In dit geval:

• Zwart: hangende oren
• Wit: rechtopstaande oren

1. Wat is dominant?
2. Uit welke kruising(en) blijkt dat?

Aa x Aa 

AA/Aa wit

aa zwart