KD Palliatieve zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Palliatieve zorg 

Vrijwilligers Hospice

Leerdoelen 

Na deze les ... 

• ... weet je wat palliatieve zorg  en terminale zorg is
• ... kun je benoemen wat het doel is van palliatieve zorg
• ... ken je verschillende gesprekstechnieken 
• ...kun je een steunend gesprek voeren

Terugblik 

Hoe ging de praktijkopdracht?
Wat waren de fasen van Kubler Ross?
Wat waren de 4 sleutels van Manu Keirse?

Wanneer spreek je van palliatieve zorg?

Wanneer spreek je van palliatieve zorg?

Zorg die gegeven wordt aan cliënten wanneer er geen genezing van een ziekte meer mogelijk is.

- Uitgezaaide kanker

- COPD
- Hartfalen, maar ook
- Dementie

Wat is het doel van palliatieve zorg?

Doel van palliatieve zorg: 

Een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te realiseren, 

door te voorkomen en verlichten van lijden. 

Palliatieve zorg is gericht op?

1. zo lang mogelijk blijven leven
2. kwaliteit van sterven
3. kwaliteit van leven
4. Begeleiding in de stervensfase

4 fasen in de palliatieve zorg

Ziektegericht de ziekte wordt behandeld zonder dat genezing mogelijk is	Symptoomgerichte palliatie de focus licht op het verlichten en onder controle houden van de symptomen. de ziekte schrijdt voort, de cliënt al verzwakken en minder mobiel worden . de symptomen verergeren en in deze fase worden beslissingen genomen rondom het levenseinde.
Palliatie in de stervensfase hier verschuift de aandacht van kwaliteit van leven naar kwaliteit van sterven	De nazorg dit wordt ook gezien als onderdeel van de palliatieve zorg. soms hebben naasten behoefte aan ondersteuning tijdens de rouwarbeid

Terminale zorgvrager:
De terminale zorg is gericht op?

1. zo lang mogelijk blijven leven
2. kwaliteit van sterven
3. kwaliteit van leven
4. stervensbegeleiding

Het verschil:

• Palliatieve zorg kan jarenlang duren en gericht op de kwaliteit van leven, indien volgens de wens van de patiënt zo lang mogelijk.
• Terminale zorg is gericht op het laatste deel van palliatieve zorg: minder dan 3 maanden en gericht op de kwaliteit van het sterven. 

Markeren stervensfase

• Van symptoomcontrole naar optimaal comfort.
• Voorbereiden op naderende dood – afscheid kunnen nemen
• Terugtrekken uit het leven vraagt om ‘met rust gelaten te worden’

Wat zijn signalen van de naderende dood?

Kenmerken stervenfase

Verminderde behoefte aan eten en drinken

Veranderingen in de ademhaling (cheyne stokes)

De bloedsomloop neemt af (circulatievlekken/lijkvlekken)

Terminale koorts ( overmatig transpireren)

Minder contact – verandering in bewustzijn

Onrust en verwardheid (terminaal delier)

Palliatieve sedatie

• Definitie: het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase
  
• Doel is anderszins onbehandelbaar lijden
  

    (refractaire symptomen) te verlichten

• Vormen: - continu tot overlijden
  

                     - kortdurend, intermitterend

Wat is het verschil tussen palliatieve sedatie en euthanasie?

	Palliatieve sedatie	Euthanasie
Doel	Lijden verlichting	Lijden over
Middel	Verlaging bewustzijn	Levensbeëindiging
Toestemming patiënt	Indien mogelijk	altijd
Medicatie	Sedativa (morfine)	Spierrelaxantia en slaapmiddel
Dosering	Geleidelijk	Snel
Omkeerbaar	ja	nee
Natuurlijk overlijden	ja	nee
Alleen in stervensfase	ja	nee

Oog en oor voor levensvragen

• Complementaire zorg (aanvullende zorg, gaat uit van een holistische benadering, lichamelijk, geestelijk, emotioneel, sociaal en spiritueel. 
• Hoe zorg je voor welbevinden?
  
•  inzet geestelijk zorgvrager, inzet manicure, pedicure, kapper

     

Goed in gesprek

• LSD? Doen!
• Laat OMA thuis!
• Wees een OEN!
• Smeer NIVEA!
  
• Neem ANNA mee!
• Maak je niet DIK!

     

De Palliatieve fase, voortdurend een slecht nieuws gesprek?

• Net als anders sprake van een korte en lange termijn perspectief
• Korte termijn: praktisch, behandelingen, medicatie, bijwerkingen (hoop geven)
• Lange termijn: onherroepelijk het sterven (steun geven)
  

Heftige emoties

Angst, verdriet of woede, gaan gepaard met gevoelens van controleverlies en machteloosheid. De patiënt is de greep op de situatie en het eigen leven verloren en zoekt houvast!

Dit herkennen en hierop inspelen.

Fasen Kübler-Ross?

En dan ook angst!

• Uiten van emoties op geleide van de cliënt
• Maak het bespreekbaar
• Wees je bewust van je eigen emoties

Wezenlijke, existentiële vragen

Waar heb ik dit aan verdiend?

Waarom moet mij dit overkomen?

Heb ik het wel goed gedaan?

Kunnen de kinderen wel op eigen benen staan?

Wat moet ik nu zeggen?

• Een antwoord op deze vragen geven kan niet
• Stimuleer de cliënt erover te praten
• Herhaal 'verzuchtingen'
• Erken het gevoel van onrechtvaardigheid en vraag erop door

Een steunend gesprek

• Gaat over wat de patiënt belangrijk vindt om te bespreken, in tegenstelling tot een sturend gesprek
• Doen: herhalen, erkennen en beamen
• Exploreren: vragen stellen, doorvragen, gevoelsreflecties en parafrases

Rollenspel

Mevr. de Bruin is erg van streek omdat ze bang is en verdrietig. 
Ze gaat naar verwachting op korte termijn overlijden. 

Ze huilt en wil graag met jou praten. 

1 persoon speelt mw. de Bruin, 1 persoon de vrijwilliger en de rest observeert op LSD en OMA. 

Rollenspel

Mw. Versteeg is erg angstig en zegt ook steeds dat ze bang is. Ze denkt dat haar echtgenoot na haar dood niet voor zichzelf kan zorgen. Voer een gesprek.

1 persoon speelt mw. Versteeg, 1 persoon de vrijwilliger en de rest observeert.

VR-bril

2 VR-brillen

Optioneel om te leren om te gaan met een boos familielid. 

Kies het scenario: 'Conflicthantering'

Leerdoelen behaald?

Na deze les ... 

• ... weet je wat palliatieve zorg  en palliatieve terminale zorg is
• ... kun je benoemen wat het doel is van palliatieve zorg
• ... ken je verschillende gesprekstechnieken 
• ...kun je een steunend gesprek voeren

Evalueren

Nog vragen? 

Wat vonden jullie van deze les?

Evaluatieformulieren graag invullen