Les 2: Start Movies that Matter

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• telefoon en oortjes weg
• schrift en pen op tafel  

Programma vandaag

1. Hoofdvraag H1
2. Introductie H1: Waar komen onze telefoons vandaan? 
3. Afsluiting

Periode 2

1	2	3	4	5	6
Nabespreking P1 Intro P 2	H1.1 + H1.2	H1.3 + H1.4	H2.1 + H2.2	H2.3 + H2.4	Herhaling + SO

7	8	9	10	11	12
H3	H4.1 + H4.2	H4.3	Herhaling + SO	Herhaling	Herhaling

H1 De wereld als systeem
H2 De wereld indelen
H3 Landen in beeld
H4 Wereldsteden in de VS

Overzicht 

     Lesdoel

Aan het einde van dit hoofdstuk: 

• Kan je uitleggen hoe de verschillen en overeenkomsten tussen landen zijn ontstaan onder invloed van economische en politieke globalisering. 

Hoofdstuk 1

You can explain how differences and similarities between countries have developed because of economic and political globalization?

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. Je weet wat het woord globalisering betekent 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Weet jij waar jouw mobiele telefoon is gemaakt?

Hoofdstuk 1

Grondstoffen en onderdelen voor producten en producten zelf worden nu over de hele wereld vervoerd en verkocht. Ook gaat de uitwisseling van informatie tegenwoordig razendsnel door de ontwikkeling van ICT. Een aantal eeuwen geleden was dit nog een heel ander verhaal. In dit hoofdstuk staat de ontwikkeling van de economische en de politieke vervlechting in de wereld centraal. Deze globalisering heeft gaandeweg gezorgd voor ruimtelijke verschillen en overeenkomsten tussen landen en regio’s. Je onderzoekt deze ontwikkeling door de wereld te beschouwen als een systeem.

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Blood in the Mobile

Welkom bij de les bij de film Blood in the Mobile.

Deel 1: De film

Deel 1: De film

In het eerste deel van deze les bekijken leerlingen/studenten fragmenten van de film Blood in the Mobile. Bij elk fragment horen vragen.

Bekijk met de leerlingen/studenten het eerste fragment van de film. Het fragment duurt 0:20 minuten.

De titel van de documentaire is Blood in the Mobile (Bloed in je Mobieltje). Waar in een mobiele telefoon zou dat bloed zitten, denk je?

Bespreek naar aanleiding van het eerste fragment met de leerlingen/studenten de volgende vraag:

• De titel van de documentaire is Blood in the Mobile (Bloed in je Mobieltje). Waar in een mobiele telefoon zou dat bloed zitten, denk je?
  Antwoord: Het bloed zit in de grondstoffen en is van de mensen die deze grondstoffen opgraven.

Een bedrijf moet er zelf voor zorgen dat zijn product gemaakt is onder verantwoorde omstandigheden.

Bespreek met de leerlingen/studenten de volgende stelling:

• Een bedrijf moet er zelf voor zorgen dat zijn product is gemaakt onder verantwoorde omstandigheden.
  

Vraag leerlingen/studenten of zij het hier mee eens zijn of niet, en waarom. Bespreek wie er nog meer verantwoordelijk kan zijn. Vraag de leerlingen/studenten ook naar voorbeelden.

Bekijk met de leerlingen/studenten het tweede fragment van de documentaire. Het fragment duurt 5:14 minuten.

Extra informatie voor de docent:

De documentairemaker besluit te onderzoeken waar de grondstoffen van een mobiele telefoon vandaan komen. Hij komt terecht in een mijn in Oost-Congo, een gebied waar al jaren een gruwelijke oorlog woedt. In het fragment zie je wat de documentairemaker ontdekt tijdens zijn onderzoek.

Wat vind je van de beelden die je net hebt gezien?

Bespreek met de leerlingen/studenten naar aanleiding van het tweede fragment de volgende vraag:

• Wat vind je van de beelden die je net hebt gezien?

Wie denk je dat de filmmaker verantwoordelijk houdt voor de slechte omstandigheden in de mijn in Oost-Congo? Kies een partij uit de afbeelding.

Op de afbeelding zie je verschillende partijen, die betrokken zijn bij de productie van mobiele telefoons. In onder andere Congo delven arbeiders grondstoffen uit de mijn. In China laten telefoonfabriekanten hun telefoons maken. Van daaruit worden de mobieltjes de wereld over getransporteerd, vooral naar rijke landen.

Bekijk met de leerlingen/studenten de afbeelding op de slide. Bespreek naar aanleiding van het fragment en de afbeelding de volgende vraag:

• Wie denk je dat de filmmaker verantwoordelijk houdt voor de slechte omstandigheden in de mijn in Oost-Congo?
  Laat leerlingen/studenten een partij uit de afbeelding kiezen. In het volgende filmfragment zien de leerlingen/studenten waar de filmmaker naartoe gaat.

Extra informatie voor de docent:

Op de afbeelding staan verschillende partijen, die betrokken zijn bij productieketen van mobiele telefoons. Onder andere in de mijnen van Congo worden grondstoffen voor de productie van mobiele telefoons gedolven. Telefoonfabrikanten laten hun telefoons grotendeels in China maken. Van daaruit worden de mobieltjes de wereld over getransporteerd, vooral naar rijke landen.

Bekijk met de leerlingen/studenten het derde fragment van de documentaire. Het fragment duurt 3:09 minuten.

Welke argumenten voor het bekendmaken van de toeleveringsketen zijn er?

Welke argumenten tegen het bekendmaken van de toeleveringsketen zijn er?

Toen deze documentaire werd gemaakt, was Nokia de grootste fabrikant van mobiele telefoons. De filmmaker gaat naar Nokia met dit voorstel: Maak je toeleveringsketen bekend.

De toeleveringsketen zijn alle stappen, van grondstof tot eindproduct, bij het fabriceren van een mobiele telefoon.

In het fragment hoorde je dat de filmmaker en de medewerker van Nokia argumenten voor en tegen het bekendmaken van de toeleveringsketen gaven.

Bespreek met de leerlingen/studenten de volgende vragen:

• Welke argumenten voor het bekendmaken van de toeleveringsketen zijn er?
• Welke argumenten tegen het bekendmaken van de toeleveringsketen zijn er?

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton: 

Toen deze documentaire werd gemaakt, was Nokia de grootste fabrikant van mobiele telefoons. De filmmaker gaat naar Nokia met dit voorstel: Maak je toeleveringsketen bekend. De toeleveringsketen zijn alle stappen, van grondstof tot eindproduct, bij het fabriceren van een mobiele telefoon.

In het fragment geven de filmmaker en de medewerker van Nokia argumenten voor en tegen het bekendmaken van de toeleveringsketen.

Bekijk met de leerlingen/studenten het vierde fragment van de documentaire. Het fragment duurt 3:32 minuten.

Welk voorstel doet John Prendergast van Raise Hope for Congo om geen bloed in mobieltjes te laten komen?

A. Transparantie is niet genoeg. Grote bedrijven als Apple en Wal-mart moeten conflictvrije producten eisen van hun leveranciers.

B. Bedrijven die zeggen dat ze alles doen voor conflictvrije grondstoffen liegen.

C. Amerikaanse sterren moeten meer geld geven aan arme mensen in Congo.

D. Apple en Wal-Mart moeten altijd voor hun eigen grondstoffen gaan zorgen.

Welk voorstel doet Jim McDermott, een Amerikaanse politicus, om geen bloed in mobieltjes te laten komen?

A. Mensen moeten beter bewust worden gemaakt van de voordelen van de beschaving.

B. Er mogen geen wapens aan Congo worden verkocht.

C. De geldkraan naar de krijgsheren in Congo moet dicht. Mineralen moeten van een legitieme, traditionele leverancier komen.

D. Grondstoffen moeten uit het eigen land komen.

Bespreek met de leerlingen/studenten naar aanleiding van het fragment de volgende vragen: 

• Welk voorstel doet John Prendergast van Raise Hope for Congo om geen bloed in mobieltjes te laten komen?
  Antwoord: A. Transparantie is niet genoeg. Grote bedrijven als Apple en Wal-Mart moeten conflictvrije producten eisen van hun leveranciers.
• Welk voorstel doet Jim McDermott, een Amerikaanse politicus, om geen bloed in mobieltjes te laten komen?
  Antwoord: C. De geldkraan naar krijgsheren moet dicht. Mineralen moeten van een legitieme, traditionele leverancier komen.

Extra informatie voor de docent:
In het fragment gaat de filmmaker naar de Verenigde Staten. Hij praat daar met een activist van Raise Hope for Congo en met een Amerikaanse politicus. Beide personen doen een voorstel om geen bloed in mobieltjes te laten komen.

Bekijk met de leerlingen/studenten het vijfde fragment van de documentaire. Het fragment duurt 3:35 minuten.

In het fragment gaat de filmmaker terug naar Nokia, waar hij een gesprek heeft met het hoofd van de afdeling 'verantwoord ondernemen'. De filmmaker legt de volgende stelling voor aan het hoofd van de afdeling:

Nokia had meer moeten doen om te voorkomen dat er bloed in mobiele telefoons terecht komt.

Welke argumenten worden (door het hoofd 'verantwoord ondernemen') gegeven, die ondersteunen dat Nokia genoeg heeft gedaan om te voorkomen dat er bloed in mobiele telefoons terecht komt?

Welke argumenten worden (door de filmmaker) gegeven voor de stelling?

Bespreek met de leerlingen/studenten naar aanleiding van het fragment welke argumenten er worden gegeven voor de stelling Nokia had meer moeten doen om te voorkomen dat er bloed in mobiele telefoons terecht komt.

• Welke argumenten worden (door de filmmaker) gegeven voor de stelling: Nokia had meer moeten doen om te voorkomen dat er bloed in mobiele telefoons terecht komt?
  Antwoord: Nokia is in tien jaar niet verder gekomen dan een eerste stap.
• Welke argumenten worden (door het hoofd 'verantwoord onderdnemen') gegeven, die ondersteunen dat Nokia genoeg heeft gedaan om te voorkomen dat er bloed in mobiele telefoons terecht komt?
  Antwoord: Nokia alleen kan niet doen. De internationale gemeenschap moet de eerste stap zetten.

Deel 2: Inhoudelijke analyse

Deel 2: Inhoudelijke analyse

In het tweede deel van deze les gaan leerlingen/studenten dieper in op de thema's van de film. In dit deel worden de onderwerpen 'productieketen', 'coltan', 'globalisering' en 'werksectoren' behandeld.

Na dit leerpad kunnen leerlingen/studenten:

• de stappen van de productieketen van mobiele telefoons op de juiste volgorde zetten;
• de drie werksectoren herkennen en welk soort werk bij de verschillende sectoren hoort;
• de stappen in de productieketen van mobiele telefoons in de juiste werksector plaatsen;
• uitleggen wat globalisering is, de gevolgen van globalisering benoemen en het begrip toepassen op de documentaire.

Productieketen

De productieketen is een overzicht van de stappen die een product doormaakt totdat het bij de consument is. De productieketen wordt ook wel bedrijfskolom genoemd.

Onderwerp: productieketen.

In deze slide leren leerlingen/studenten meer over de productieketen in het algemeen en specifiek van mobiele telefoons. 

Bespreek met de leerlingen/studenten het begrip 'productieketen'. Bekijk met hen het filmpje over de productieketen van een hamburger en de afbeelding met een schematische weergave van deze productieketen.

Op welke volgorde moet de productieketen van mobiele telefoons ingevuld worden? Gebruik hiervoor de afbeelding.

Welke stap(pen) in de productieketen van mobiele telefoons kom je in de documentaire tegen?

Onderwerp: productieketen.

Bekijk met de leerlingen/studenten de afbeelding over de productieketen van mobiele telefoons. Laat leerlingen/studenten de stappen in de productieketen op de juiste volgorde zetten. Bespreek met hen de volgende vragen over de productieketen:

• Op welke volgorde moet de productieketen van mobiele telefoons ingevuld worden?Antwoord: C, E, A, F, D, B.
• Welke stap(pen) in de productieketen van mobiele telefoons kom je in de documentaire tegen?
  Antwoord: De documentaire behandelt de eerste stap, het opgraven van de grondstoffen.

In welke landen wordt coltan opgegraven? Noem er drie.

In welke producten zit coltan? Noem er drie.

In onder meer Brazilië en Australië is veel coltan te vinden. Vind je dat dit in de documentaire naar voren had moeten komen? Waarom wel of niet?

De grondstoffen die in de mijn in de documentaire worden opgegraven zijn coltan en cassiteriet.

Onderwerp: coltan.

Bespreek met de leerlingen/studenten het onderwerp 'coltan' aan de hand van de volgende vragen - laat leerlingen eventueel de antwoorden opzoeken op internet:

• In welke landen wordt coltan opgegraven? Noem er drie.
  Antwoord: Bijvoorbeeld, Australië, Brazilië en Canada.
• In welke producten zit coltan? Noem er drie.
  Antwoord: In alle elektronische apparaten zit coltan.
• In onder meer Brazilië en Australië is veel coltan te vinden. Vind je dat dit in de documentaire naar voren had moeten komen? Waarom wel of niet?

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:

De grondstoffen die in de mijn in de documentaire worden opgegraven zijn coltan en cassiteriet.

Vroeger werd er in Nederland ook in de mijnen gewerkt. Waarom wordt er in Nederland niet meer in mijnen gewerkt, en in Congo nog wel?

A. Mensen in Nederland doen liever ander werk, de mensen in Congo vinden het niet zo erg om in de mijnen te werken.

B. De mijnen in Nederland zijn allemaal leeg, er zitten geen grondstoffen meer in.

C. In Nederland is arbeid duur, en in Congo goedkoop.

D. Werken in mijnen is een belangrijk onderdeel van de Congolese cultuur.

Als in Nederland niet meer in mijnen wordt gewerkt, hoe komen wij dan aan grondstoffen?

Onderwerp: globalisering.

Bespreek met de leerlingen/studenten het onderwerp 'globalisering'. Bespreek daarna met hen de volgende vragen:

• Vroeger werd er in Nederland ook in de mijnen gewerkt. Waarom wordt er in Nederland niet meer in mijnen gewerkt, en in Congo nog wel?
  A. Mensen in Nederland doen liever ander werk, de mensen in Congo vinden het niet zo erg om in de mijnen te werken.
  B. De mijnen in Nederland zijn allemaal leeg, er zitten geen grondstoffen meer in.
  C. In Nederland is arbeid duur, en in Congo goedkoop.
  D. Werken in mijnen is een belangrijk onderdeel van de Congolese cultuur.
  Antwoord: C.
  
• Als in Nederland niet meer in mijnen wordt gewerkt, hoe komen wij dan aan grondstoffen?
  Antwoord: Nederland importeert de grondstoffen of producten die het nodig heeft.

Welke twee dingen waren in de Nederlandse mijn anders dan in de mijn in de documentaire?

Welke twee dingen waren in de Nederlandse mijn hetzelfde als in de mijn in de documentaire?

Als er in Nederland nu ook nog in mijnen zou worden gewerkt, zou het er dan ook zo aan toe gaan als in de documentaire? Waarom wel of niet?

Verdiepingsopdracht

Bekijk dit fragment over de steenkoolmijnen in Nederland.

Verdiepingsopdracht (optioneel)

Onderwerp: globalisering

In deze verdiepingsopdracht onderzoeken leerlingen/studenten de mijnbouw in Nederland.

Bekijk met de leerlingen/studenten dit fragment van de aflevering van SchoolTV over steenkoolmijnen. Het fragment duurt 2:59 minuten. Bespreek met de leerlingen/studenten naar aanleiding van het fragment de volgende vragen:

• Welke twee dingen waren in de Nederlandse mijn anders dan in de mijn in de documentaire?
• Welke twee dingen waren in de Nederlandse mijn hetzelfde als in de mijn in de documentaire?
• Als er in Nederland nu ook nog in mijnen zou worden gewerkt, zou het er dan ook zo aan toe gaan als in de documentaire? Waarom wel of niet?

Noem twee dingen uit je eigen leven waar globalisering invloed op uitoefent.

Welke twee zaken uit de documentaire hebben te maken met globalisering? Hoe hebben ze ermee te maken?

Onderwerp: globalisering.

Bespreek met de leerlingen/studenten het onderwerp globalisering. Bespreek met hen de volgende vragen:

• Noem twee dingen uit je eigen leven waar globalisering invloed op uitoefent.
  Antwoord: Bijvoorbeeld: Kleding, voedsel, electronica, internet.
• Welke twee zaken uit de documentaire hebben te maken met globalisering? Hoe hebben ze ermee te maken?
  Antwoord: Bijvoorbeeld: Mobiele telefoons worden door Nokia van grondstoffen uit Congo gemaakt.

Welke stap of stappen uit de productieketen van mobiele telefoons horen bij de primaire sector?

Welke stap of stappen uit de productieketen van mobiele telefoons horen bij de secundaire sector?

Welke stap of stappen uit de productieketen van mobiele telefoons horen bij de tertiaire sector?

De stappen uit de productieketens van mobiele telefoons zijn:

• Opgraven van grondstoffen
• Zuiveren van grondstoffen
• Van grondstoffen onderdelen maken
• Van onderdelen mobiele telefoons maken
• Mobiele telefoons gaan naar de winkel
• Mobiele telefoon wordt verkocht

Onderwerp: werksectoren.

Bespreek met de leerlingen/studenten het onderwerp werksectoren. Bekijk met de leerlingen/studenten de afbeelding op de slide. Bespreek met hen de volgende vragen - gebruik eventueel het overzicht met de stappen uit de productieketen onder de hotspotbutton op de slide:

• Welke stap of stappen uit de productieketen van mobiele telefoons horen bij de primaire sector?
  Antwoord: Het opgraven van grondstoffen.
• Welke stappen uit de productieketen van mobiele telefoons horen bij de secundaire sector?
  Antwoord: Het zuiveren van grondstoffen, van grondstoffen onderdelen maken, van onderdelen mobiele telefoons maken.
• Welke stap of stappen uit de productieketen van mobiele telefoons horen bij de tertiaire sector?
  Antwoord: Mobiele telefoon gaat naar de winkel, mobiele telefoon wordt verkocht.
  

Extra informatie voor de docent, ook te vinden onder de hotspotbutton:
De stappen uit de productieketens van mobiele telefoons zijn:

• Opgraven van grondstoffen
• Zuiveren van grondstoffen
• Van grondstoffen onderdelen maken
• Van onderdelen mobiele telefoons maken
• Mobiele telefoons gaan naar de winkel
• Mobiele telefoon wordt verkocht

Deel 3: Filmanalyse

Deel 3: Filmanalyse

In het derde deel van deze les analyseren leerlingen/studenten de film Blood in the Mobile.

De titel van de film is Blood in the Mobile. Welke titel (in het Engels of Nederlands) zou jij de documentaire hebben gegeven?

Bespreek met de leerlingen/studenten de titel van de documentaire aan de hand van de volgende vraag:

• De titel van de film is Blood in the Mobile. Welke titel (in het Engels of Nederlands) zou jij de documentaire hebben gegeven?

Bekijk met de leerlingen/studenten het laatste deel van de documentaire. Het fragment duurt 1:05 minuten.

De filmmaker vindt dat Nokia moet toegeven dat het te weinig heeft gedaan om de gruwelijkheden in Oost-Congo. Ben je het daarmee eens? Waarom wel of niet?

Op wie zou je - naast Nokia - ook kritiek kunnen hebben, als het gaat om conflictmineralen in mobiele telefoons?

Wat vind je ervan dat de filmmaker in de documentaire kritiek heeft op Nokia, maar op niemand anders?

Movies that Matter wil ogen openen voor mensenrechten. Kun je uitleggen of dat bij jou is gelukt?

Bespreek met de leerlingen/studenten naar aanleiding van het fragment de volgende vragen:

• De filmmaker vindt dat Nokia moet toegeven dat het te weinig heeft gedaan aan de gruwelijkheden in Oost-Congo. Ben je het daarmee eens? Waarom wel of niet?
• Op wie zou je - behalve op Nokia - ook kritiek kunnen hebben, als het gaat om conflictmineralen in mobiele telefoons?
  Antwoord: Onder andere consumenten, overheden, handelsorganisaties, de telefoonindustrie.
• Wat vind je ervan dat de filmmaker in de documentaire kritiek heeft op Nokia, maar op niemand anders?
• Movies that Matter wil ogen openen voor mensenrechten. Kun je uitleggen of dat bij jou is gelukt?

Blood in the Mobile

Bedankt voor het volgen van deze les bij de documentaire Blood in the Mobile.

Wil je jouw klas nog eens trakteren op zo’n inspirerende les, maar dan met een andere film en/of ander thema? Movies that Matter Educatie heeft een groot filmaanbod met lesmateriaal. Bekijk het aanbod hier.

     Lesdoel check

Welke overeenkomsten / verschillen tussen landen heb je vandaag bestudeerd?

Wat hebben de overeenkomsten / verschillen te maken met economische / politieke globalisering?

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Begrippen oefenen

https://quizlet.com/join/3pNVra7Rf?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

Tot de volgende les!

Meenemen:
- JDW Map of AK schrift

- Pen