Recap H2 Wonen in Nederland vanaf 2025

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

H2 Omgaan met water

Beperkingen dijkverzwaring

Waarom kan je een dijk niet oneindig 
hoog en breed maken?

De dijk zal uiteindelijk onder zijn eigen gewicht wegzakken in de slappe ondergrond.

Nieuw waterbeleid

Het nieuwe waterbeleid breekt met de traditie van dijkverzwaring, hard pompen en snel lozen. 

Wat dan wel?

Beleid "Ruimte voor de Rivier"

Vier doelstellingen

1. Verlagen overstromingsrisico

2. Verbeteren leefbaarheid 

3. Versterken van de landbouw

4. Verbeteren natuur

Ruimte voor de rivier

Omdenken: rivier krijgt meer ruimte waar het kan om overstromingen te voorkomen waar het niet kan

Ruimte voor de Rivier

Noodoverloopgebied

Toegewezen gebied waar de rivier in noodsituaties kan overstromen. 
Er zit dan in de winterdijk een verlaging, waardoor het water hier kan wegstromen. 

Nieuw waterbeleid: 

Adaptief watermanagement

De overheid kijkt ver vooruit zodat zij op tijd betaalbare maatregelen kan nemen om zo flexibel in te spelen op nieuwe kansen en nieuwe inzichten.

Nieuw waterbeleid: Uit welke 3 onderdelen bestaat de drietrapsstrategie

Drietrapsstrategie

IJsselmeergebied en Zuidwestelijke Delta

               Deltawerken                                                              Zuiderzeewerken

IJsselmeergebied en Zuidwestelijke Delta

Blijft kwetsbaar gebied door klimaatverandering en bodemdaling.

Grootste gevaar bij combinatie springtij, noordwesterstorm en piekafvoer. 

Springtij is de periode van het getij waarin het verschil tussen hoog- en laagwater het grootst is. Niet alleen het hoogwater is dan hoger dan gemiddeld, het laagwater is dan ook lager dan gemiddeld.

Springtij treedt eens in de ongeveer 15 dagen op en volgt gemiddeld ruim twee etmalen op het moment dat de getijkrachten van de maan en die van de zon dezelfde richting hebben en elkaar maximaal versterken. Dat laatste is het geval wanneer zon, maan en aarde in een rechte lijn staan, dus tijdens nieuwe maan en volle maan. 

Een noordwesterstorm is extra gevaarlijk in Vlaanderen, Nederland en Noord-Duitsland omdat daardoor het water in de Noordzee wordt opgestuwd.

Nationaal: adaptief deltamanagement

Samenwerking Rijkswaterstaat, prvincies, gemeenten en waterschappen in Deltaprogramma:

1. Waterveiligheid
2. Zoet water
3. Ruimtelijke adaptie: lokale situatie
4. Rijn-Maasdelta
5. IJsselmeergebied

Regionaal

Watertoets

-> bij alle bouwplannen

-> drietrapsstrategie

regel: hoe meer versteend, hoe hoger de piekafvoer

Het grote plaatje

Het grote plaatje

Dijkteruglegging Lent

Stroomgebied Rijn

Internationaal

Fluviaal schaalniveau

- Intergouvernmentele samenwerking: rijnconferentie 

-ICBR: actieplan hoogwater

1. water vasthouden en bergen -> drietrapsstrategie
2. rivier meer ruimte geven
3. verbetering waarschuwingssystemen

Binnen- en buitendijkse gebieden

Buitendijkse maatregelen

1. Rivierbedverruiming

2. Rivierbedverdieping

3. Uiterwaardvergraving

4. Nevengeul

5. Kribverlaging

6. Dijkverlegging

7. Obstakelverwijdering

Binnendijkse maatregelen

8. Retentiebekken

9. Noodoverloopgebied

Buitendijkse maatregelen

Uiterwaardvergraving

Het geheel of gedeeltelijk afgraven van de uiterwaard zodat er meer water in het winterbed past.

Nevengeul

Relatief kleine geul die min of meer evenwijdig aan de hoofdgeul loopt en die bij een gemiddelde waterstand en bij laagwater niet of nauwelijks water afvoert, maar die bij hoogwater de afvoercapaciteit van de rivier vergroot.

Verdieping

Het uitbaggeren van het zomerbed is duur en doordat de rivier steeds nieuw slib aanvoert, helpt deze maatregel maar voor korte tijd.

Kribverlaging

Het verlagen van de kribben om bij hoogwater de opstuwing te verminderen.

Rivierbedverruiming

Het landinwaarts verplaatsen van de winterdijk om een grotere waterafvoer mogelijk te maken. Heet ook rivierbedverbreding.

Obstakelverwijdering

Verwijdering van een obstakel of begroeiing uit het rivierbed dat de waterafvoer belemmert.

Binnendijkse maatregelen

Retentiebekken

Een binnendijks omdijkt gebied waarin bij hoogwater tijdelijk water opgeslagen kan worden

Noodoverloopgebied: Polder Noordwaard in de Biesbosch

Aan het Nationaal Park De Biesbosch grenst de polder Noordwaard. Dit landbouwgebied is in de afgelopen jaren deels ontpolderd (figuur 2.28). Delen van dijken zijn afgegraven waardoor het gebied enkele keren per jaar onder water staat, vooral in de wintermaanden.

Hoogwatergeul

Zeer ingrijpend is de aanleg van een nieuwe rivierloop buiten het winterbed, dus in het binnendijkse land. Zo’n hoogwatergeul ligt tussen twee speciaal voor dit doel gebouwde hoge dijken of hogere gronden in en maakt alleen bij hoogwater deel uit van de rivier

Project: Grensmaas

Wat is hier gebeurd?

En 

Hoe helpt dit Nederland veiliger te maken?