Les 3

• maatschappelijke zorg
• MBO
• Studiejaar 2

Intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg

Wat weet jij al van seksualiteit en intimiteit in de ouderenzorg?

Ongeveer hoeveel procent van de 70 - 80-jarigen heeft het afgelopen halfjaar seks met een partner gehad?

0100

51% van de 70-80 jarigen heeft in het afgelopen halfjaar seks met een partner gehad.

Seksualiteit en intimiteit ouderenzorg

• Intimiteit en seksualiteit horen bij het leven van ieder mens, dus ook bij ouderen die zorg ontvangen. 
• Meer aandacht hiervoor kan de kwaliteit van leven en welzijn van de cliënten verbeteren. 
• Ook kan het helpen bij het zoeken naar verklaringen van onbegrepen gedrag.

Wat is intimiteit?

Bij intimiteit kun je denken aan contact en verbondenheid. Vormen van intimiteit zijn bijvoorbeeld hand-in-hand zitten, een knuffel, een arm om je heen, voeten laten masseren. Voorbeelden waarbij iemand ‘nabijheid’ ervaart en zich niet of minder alleen voelt. Intimiteit betekent ook tijd met een dierbare doorbrengen. bijvoorbeeld voor een persoonlijk gesprek of samen naar muziek luisteren.

Een intieme relatie kan leiden tot een seksuele relatie, maar dat hoeft niet. 

In een situatie waarin seksualiteit niet is toegestaan, kan intimiteit wél mogelijk zijn. 

Bijvoorbeeld binnen een zorgrelatie met een zorgvrager. Zo kan er een intieme, vertrouwde sfeer ontstaan als je in de nachtdienst bij een zorgvrager bent. Dit kan de zorgvrager de ruimte geven om zijn zorgen met jou te bespreken. Als je een bepaalde zorgvrager lang verzorgt en begeleidt, kan er ook een vorm van intimiteit en vertrouwen ontstaan. Je voelt je dan prettig bij elkaar.

Wat is seksualiteit?

Bij seksualiteit kan je denken aan de woorden vrijen, soloseks, erotiek of geslachtsgemeenschap. Seksualiteit wordt ervaren en vormgegeven in gedachten, fantasieën, verlangens, overtuigingen, waarden, gedrag, handelingen, rollen en relaties.

Op welke manieren kunnen seksualiteit in het verpleeghuis tot uiting komen?

Manieren waarop seksualiteit in het verpleeghuis tot uiting kan komen

• Dagdromen, fantaseren, herinneringen ophalen
  
• Romantische of erotische boeken lezen, porno bekijken
• Complimenten geven, flirterige opmerkingen maken
• Knuffelen, aanraken, nabijheid zoeken
• Strelen, kussen
• Vrijen, masturbatie
  

Mythes en misverstanden

• Seks is alleen voor jongeren.
• Seks is pijnlijk en onmogelijk als je chronisch ziek bent.
• Wanneer de partner in het verpleeghuis komt, dan moeten beiden accepteren dat intimiteit en seksualiteit niet meer aan de orde zijn.
• Seks in het verpleeghuis hoort niet.
• Mensen met dementie of beperkingen hebben geen behoefte aan seksualiteit.
• Veranderende seksuele behoeften bij mensen met dementie moeten onderdrukt worden omdat ze altijd leiden tot problemen en grensoverschrijdend gedrag.

Omgaan met seksualiteit en intimiteit.

                                                                                             

                                                                                            Uit: Scholingsmap Intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg. Rugers WPF en NZCO

Een man krijgt tijdens het wassen een erectie, wat doen je?

Je zet een man op het toilet, zijn penis hangt over de toiletbril. Wat doe je?

Een vrouw wil niet door een man van nieuw incontinentiemateriaal voorzien worden. Wat doe je?

Wat zijn jouw grenzen?

• Waar liggen jouw grenzen als het gaat om intimiteit, lichamelijkheid en seksualiteit van zorgvragers?
  
  
• Hoe kun je omgaan met seksueel getinte opmerkingen of ongewenste aanrakingen door een zorgvrager?

Casus

Mevrouw De Jong (74) is 3 maanden geleden opgenomen op een somatische afdeling. Meneer (72) bezoekt zijn echtgenote dagelijks en waar kan helpt hij haar zoveel mogelijk in de zorg. Meneer heeft een gesprek met de psycholoog van de afdeling. Nadat de psycholoog tijdens het gesprek het onderwerp intimiteit en seksualiteit bespreekbaar maakt, geeft meneer aan dat hij op dit gebied frustraties/ wensen heeft.​

​

Hij en zijn vrouw ervaren weinig privacy. Wanneer hij zijn vrouw helpt op de toilet betasten ze elkaar soms snel, maar door angst voor binnenkomst van een verzorgende durven ze hier niet in verder te gaan. Meneer geeft ook aan dat hij zo graag gewoon weer eens naakt tegen zijn vrouw aan wil liggen. Het eenpersoonsbed maakt dit onmogelijk maar ook het gebrek aan privacy. 

Vragen naar aanleiding van de casus 

​

1. Hoe zou jij meneer de Jong te woord staan? ​

2. Moet de privacy voor dit echtpaar vergroot worden, zo ja hoe?​

3. Wat zou jij hierin kunnen doen?