Mavo 4 - 1.4 - Socialisten en feministen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 1

1.4 Socialisten en feministen

mavo 4

Leerdoelen

Belangrijke personen

Aletta Jacobs

- Oprichter Vereniging voor Vrouwenkiesrecht

- Feminist

Wilhelmina Drucker

• Radicaler dan Aletta Jacobs
• Feminist
• Vrije Vrouwenvereniging 

Industrialisatie

• Vanaf 1865 begon in Nederland de industrialisatie.
• Door de industrialisatie veranderde Nederland: er kwamen steeds meer fabrieken en er werden spoorwegen gebouwd.

Wat is industrialisatie?

Toenemende productie met machines in fabrieken.

Video industrialisatie

Bekijk de video over industrialisatie 

Industrialisatie

Er werden spoorwegen aangelegd en de havens van Amsterdam en Rotterdam groeiden doordat vanuit de hele wereld grondstoffen voor de industrie werden aangevoerd. 

Video geschiedenis haven van Rotterdam

Bekijk de video over de haven van Rotterdam

Modern imperialisme

Modern imperialisme: de Europese machtsuitbreiding in Azië en Afrika vanaf 1870 waardoor grote koloniale rijken ontstonden.

Nederland haalde veel grondstoffen uit kolonie Nederlands-Indië. De kolonie was een afzetmarkt voor Nederlandse industrie. -> Markt waarop goederen en diensten werden verkocht. 

Sociaaleconomische veranderingen

De industrialisatie leidde tot:

• Sociaal economische veranderingen in de maatschappij en de economie. 
• Verstedelijking - een steeds groter deel van de bevolking ging in steden wonen. 

Video industriële steden in de 19e eeuw

Klik hier om de video te bekijken

Gevolgen

• Minder werk op platteland. 
• Mensen trokken naar de steden.
• Verstedelijking nam toe. 
• Uiteindelijk leidde de industrialisatie tot de Sociale Kwestie

Video over Industriële Revolutie

Klik hier om de video te bekijken over de Industriële Revolutie

Begrippen

Socialisme: politieke stroming die streeft naar meer gelijkheid.

Vakbond: organisatie van werknemers met als doel betere lonen en arbeidsomstandigheden.

Sociaaleconomische positie: plaats in de maatschappij. 

Socialisten streefden naar emancipatie en verbetering van de sociaaleconomische positie van arbeider. 

Komst van de 

Sociaaldemocraten

• Sociaaldemocraten - nieuwe stroming rond 1890
• Gematigde vorm van socialisme. 
• 1894 SDAP 

politieke stroming die streeft naar meer gelijkheid. De eerste socialisten wilden een revolutie

Video ontstaan eerste politieke partijen

klik hier om de video te bekijken over de eerste politieke partijen

SDAP

• SDAP streefde naar algemeen mannenkiesrecht.  
• Ze hoopten zo de grootste partij te worden. (alle mannen mogen stemmen -veel arbeiders) 

Sociale wetten

• SDAP werkte ook mee aan de sociale wetgeving.
• Zwakkeren in de samenleving werden zo gesteund. 
• Voorheen alleen door liefdadigheid.  

sociale wetgeving: het maken van wetten om de zwakken in de samenleving te steunen

Vrijwillige hulp aan armen, hulp is dan een gunst en geen recht. Armenwet werd pas in 1854 ingevoerd

Wat hield de Armenwet in?

De Armenwet uit 1854 was een wet die bepaalde dat armen zich moesten laten helpen door de kerk, in 1963 vervangen door de bijstandswet. 

Sociale wetten voorbeeld

• Kinderwetje van Van Houten: 1874 - sociale initiatiefwet van de liberaal Van Houten die kinderarbeid in fabrieken verbood.
• Ongevallenwet: sociale wet die een uitkering garandeerde voor arbeiders die door een ongeluk op hun werk niet meer konden werken.
• Woningwet: wet uit 1901 die eisen stelde aan woningen.

Video Kinderarbeid in Nederland

Klik hier om de video te bekijken

Eerste Feministische Golf

• Rond 1890 ontstond het feminisme. 
• Een beweging die streeft naar vrouwenemancipatie, gelijkheid voor vrouwen 
• Het feminisme rond 1900 noemen we de Eerste Feministische Golf.  

Waar streden mensen 

Vereniging voor Vrouwenkiesrecht

• 1894
• Opgericht door Aletta Jacobs.
• Kwamen o.a. op voor vrouwenkiesrecht en  opleidingen voor vrouwen 

Aletta Jacobs

• Ging als eerste meisje naar de HBS. 
• Vrouwelijke arts
• Feminist
• Oprichter van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht

Video Aletta Jacobs

Klik hier om de video te bekijken