4.1 Knooppunten in mondiale netwerken

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Times square NY

H4 Drie wereldsteden in de Verenigde Staten

Domein Wereld

mondiaal schaalniveau: sterke concentratie in kernlanden van het wereldsysteem of in snelgroeiende (semi)perifere landen

nationaal schaalniveau (V.S.): concentratie in het noordoosten en het westelijke kustgebied

Megasteden - centrum of periferie?

Wereldschaal: global shift

Nationaal VS: meer in binnenland.

De ICT maakt het mogelijk om vanuit verder van de kust gelegen plaatsen gemakkelijk te communiceren met andere steden in het wereldsysteem.

Digitalisering maakt het minder noodzakelijk om als stad aan de kust te liggen.

Wat valt op als je de twee kaarten bekijkt?

• Wereldsysteem?

mondiaal schaalniveau: sterke concentratie in kernlanden van het wereldsysteem of in snelgroeiende (semi)perifere landen

nationaal schaalniveau (V.S.): concentratie in het noordoosten en het westelijke kustgebied

Waar liggen wereldsteden?

Waar liggen megasteden?

Waar de grootste/snelste groei?

mondiaal schaalniveau: sterke concentratie in kernlanden van het wereldsysteem of in snelgroeiende (semi)perifere landen

nationaal schaalniveau (V.S.): concentratie in het noordoosten en het westelijke kustgebied

Megasteden - centrum of periferie?

Wat maakt een stad een wereldstad?

Wereldstad

• Mondiale uitstraling
  

• Binnen wereldsysteem belangrijke rol op economisch, politiek en/of cultureel gebied
  

Wereldstad / Metropool / Global City

• Concentratie van hoofdkantoren en mno's
• Dicht netwerk van verbindingen
• Intensieve uitwisseling van ideeën en informatie
• Banken, financiele instellingen en een beurs
• Oververtegenwoordiging zakelijke dienstverlening

dimensie?

Megastad

> 10 miljoen inwoners

Snelle groei:

1. Hoge natuurlijke groei
2. Hoog vestigingsoverschot
3. Uitbreiding stad

Aaneengegroeid

• Stedelijk netwerk

Groep steden die onderling sterk verbonden zijn door contacten tussen bedrijven, overheden en instellingen.

Het is een lineair spreidingspatroon: steden liggen als het ware op een rij van noordoost naar zuidwest.

Fysisch geografische reden?

In de bergen is het lastiger om te wonen en te werken en om bedrijven neer te zetten (oorzaak),

waardoor de steden in de kustvlakte ten oosten daarvan liggen (gevolg).

Wereldsteden -> stedelijk netwerk

• Knooppunten in moderne netwerksamenleving
  
• Ruggengraat wereldeconomie
  
• Internationale culturele knooppunten
  

Wereldsteden hebben onderling beter contact dan binnen het eigen land. 

Stedelijk netwerk

Een groep van steden in een land die onderling op tal van terreinen verbonden zijn 

V.B. = De randstad 

Welke plaats is een Hub?

Welke zou een spoke kunnen zijn?

Mondiale knooppunten en hun verbindingen.

Hub en spoke netwerk

Vanuit knooppunt (hub - grote stad) contact met andere hubs en herverdeling over achterland. 

New York City

• wereldwijd centrum op financieel, zakelijk en cultureel niveau

• internationale organisaties gehuisvest
  

Broadway

Wall street

9 / 11

Op 11 september 2001 waren New York en Washington het doelwit van een terroristische aanslag. In 2005 bleek dat in Los Angeles een aanslag verijdeld was. Waarom waren juist deze drie steden het doelwit van aanslagen?

In deze steden zijn gebouwen vaak tegelijk symbolen voor de Amerikaanse macht in de wereld. Terroristen richten zich nogal eens op deze symbolen.

voor de link, klik hier

Los Angeles

LA: Motor van de film- en entertainment industrie

• belangrijke rol cultureel gebied
  

• Welk begrip kan je hier aan koppelen?

Amerikanisering

Washington DC

Politiek centrum

• Capitool 
• Witte huis

Capitool

Het Capitool is een gebouw van de Amerikaanse stad Washington D.C.. In het Capitool vergaderd het Amerikaans Congres, het parlement van de Verenigde Staten. Hierdoor zitten zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat in hetzelfde gebouw. Het Capitool vertegenwoordigd hierdoor het volk.

Het Capitool staat symbool voor de wetgevende macht in de trias politica. De trias politica is de scheiding tussen de politieke macht, zodat een land goed en vooral eerlijk kan worden bestuurd. De wetgevende macht is eigenlijk een andere naam voor het parlement, dat wetten maakt. Daarin tegen staat het Witte Huis weer symbool voor de uitvoerende macht, de regering (die de wetten uitvoert). Tussen het Capitool en het Witte Huis ligt de National Mall. Dit heeft een symbolische betekenis, namelijk de scheiding tussen de wetgevende en de uitvoerende macht.

Witte huis

"grootste thuisvoordeel voor een staatshoofd"

eind achttiende eeuw: de V.S. waren net onafhankelijk

na de Tweede Wereldoorlog: de V.S. werden een hegemoniale wereldmacht

Black holes

Gebieden die niet zijn aangesloten op het mondiale netwerk van steden. 

Vaak ook grote gevolgen:

• Lage koopkracht, geen afzetmarkt
• Politieke en sociale onrust
• Afzetten tegen westerse liberale markteconomie

Wat zou er worden bedoeld met BLACK HOLES?