Zintuigelijk stelsel - oor

• Anatomie, fysiologie, pathologie en farmacologie
• MBO
• Studiejaar 4

Zintuigen algemeen en oor

Wat zijn zintuigen

Een zintuig is een orgaan dat reageert op prikkels uit de omgeving. Je zintuig vangt de prikkel op. De informatie wordt opgevangen door de sensoren dit wordt doorgestuurd naar de hersenen.

De hersenen verwerken de prikkel waardoor je dingen kan waarnemen zoals pijn, geur, geluid etc.

Waarnemen doe je met je zintuigen. Welke zintuigen ken je?

Waarmee neem je waar?

1. organen
2. zintuigen
3. zenuwen
4. hersenen

Hoeveel zintuigen heeft de mens?

1. 5
2. 4
3. 3
4. 6

wat is waar over propriosensoren

1. Geven informatie over de stand van je lichaam
2. sensoren in spieren, pezen, gewrichten en evenwichtsorgaan
3. zijn interoseptoren die informatie geven over het bewegingsapparaat.
4. A+B+C

Zintuigen reageren op ...

1. informatie
2. een impuls
3. een prikkel
4. dat waar je hersenen op willen reageren

Zet in de juiste volgorde!

prikkel

zintuig

impuls

zenuw

hersenen

waarneming

de tastzin

de reuk

het zicht

het gehoor

de smaak

Welke smaken proef je met je tong?

Zintuigen kunnen prikkels opvangen en deze doorgeven. Zo kunnen wij bijv. licht, geluid, geur en aanraking waarnemen.

In de zintuigen liggen zintuigcellen. Deze zie je op de rode delen in de afbeeldingen, ze zijn aangesloten op zenuwen.

oog

Zintuigen in het oog: de gezichtszintuigen

3

Oor

Zintuigen in je oor: de gehoorzintuigen

1

Mond

Zintuigen in de mond: de smaakzintuigen

2

Neus

Zintuigen in de neus: de reukzintuigen

4

Huid

Zintuigen in de huid: tastknopjes/tastzintuigen , drukzintuigen, warme- en koudezintuigen

4

Wat is een kenmerk van interoreceptoren?

1. Receptoren reageren op prikkels binnen het lichaam
2. Receptoren reageren op prikkels buiten het lichaam
3. Antwoord A en B
4. Geen van beide antwoorden

Buitenoor

Middenoor

Binnenoor

Auris externa

Auris media

Auris interna

Buitenoor

Middenoor

Binnenoor

Slakkenhuis

Oorschelp

Trommelvlies

Aambeeld

Buis van Eustachius

Hamer

Het 

gehoor

Het geluid bestaat uit trillingen

Sensoren in de oren zetten deze prikkels om in elektrische signalen en worden verzonden naar de hersenen

Buitenoor 

(auris externa)

Vangt prikkels van buiten op

• oorschelp (conhae auriculae)
• uitwendige gehoorgang
• trommelvlies (membrana tympani)

Middenoor

• Geeft prikkels door vanuit buitenoor naar binnenoor
• 3 kleinste botjes van het lichaam; hamer, aambeeld, stijgbeugel > versterken het signaal
• Verbinding middenoor - keelholte; buis van Eustachius  > ventielfunctie drukregulering

Binnenoor 

(auris interna)

• slakkenhuis, gehoorzenuw en evenwichtsorgaan
• Slakkenhuis > vliezig labyrinth, opgerolde slang met vloeistof gevuld (endolymfe)
• Wanden slakkenhuis trilhaartjes (15000)
• Geluid vanuit buitenoor/middenoor > vloeistof in slakkenhuis in beweging door ovale venster > trilhaartjes komen in beweging > elektrische signalen > opgepikt door gehoorzenuw > verwerking hersenen auditieve deel

Evenwichtsorgaan

• voorhof (vestibulum) ligt om twee met vloeistof (endolymfe) gevulde vliezige (membraneuze) zakjes heen > statolietorganen > functie: houdingsevenwicht bij stilstaan en opmerken vertragingen/versnellingen

• Beide zakjes > geleiachtige laag > haarcellen (stereocilia) > mechanosensoren > op geleiachtige laag ligt een membraan > oorsteenmembraan (otolietmembraan) > hier liggen de oorsteentjes op (otolieten) > positie afhankelijk van zwaartekracht 

Evenwichtsorgaan

(vervolg)

• halfcirkelvormige kanalen (3 stuks) > functie; waarnemen rotaties hoofd:

- hoofd links/rechts bewegen (nee schudden)

- hoofd boven naar beneden en beneden naar boven (ja-knikken)

- oor linker of rechter schouder bewegen en weer terug

• einde halfcirkelvormige kanalen verwijding > verhoging steun- en haarcellen > liggen in geleiachtige laag > hier bevinden zich geen oorsteentjes

• Endolymfe duwt geleiachtige laag een bepaalde richting uit > haartjes in deze laag worden in bepaalde richting gebogen

De halfcirkelvormige kanalen in het oor

1. nemen het neen- schudden waar
2. nemen waar als je plotseling sneller/ langzamer beweegt

Hoe komt het dat het horen van de toonhoogte leeftijdsgebonden is?

Pijn...

Thermosensor: > 35 graden

(diep in de huid)

Chemosensoren: cellen beschadigen, komen stofjes vrij

Mechanosensoren/ beschadiging

Thermosensor: < 38 graden

(net onder de huid)

Mechanosensoren reageren bijvoorbeeld op geluidstrillingen

Pijnsensoren zijn vrije zenuwuiteinden en het kan hierbij gaan om mechano-/chemo-/ en thermosensoren. Hoe sterker de pijnprikkel, hoe heviger de pijn

Lichtsensoren hebben een specifiek bereik: UV-licht en infrarood valt hierbuiten

Waarneming

     - Thermoreceptoren

     - Mechanoreceptoren

     - Pijnreceptoren

Pijnzin

Pijn wordt geregistreerd door pijnsensoren > nociceptoren; 

• reageren op beschadiging (of dreigende beschadiging)
• vrije zenuwuiteinden; kan gaan om mechano-, chemo- als thermoreceptoren
• bewustwording pijn door vrijkomen van stoffen uit beschadigde cellen en niet door directe schade (vb stoffen histamine, bradykinine, cytokinen)

Drukzin

Mechanosensoren

Lichaampjes van Vater Pacini (diep in lederhuid/onderhuids bindweefsel)

Vooral in handpalmen, voetzolen, tepelhoven, hoornvliezen, eikel, clitoris en botvlies

Snel en traagreagerende mechanosensoren

• snelreagerend; nemen aanraking, beweging en vibratie waar
• traagreagerend; registreren druk

Drukzin belangrijk bij regulatie spierkracht

Temperatuurzin

Thermosensoren

Worden geprikkeld bij temperatuursverandering

Koude sensoren; 

lichaampjes van Krause > worden geprikkeld/actief bij temperatuur <38gr; hoornvlies, penis, clitoris en slijmvliezen mond/keel bevatten veel koudesensoren > extra gevoelig voor kou

Warmtesensoren; 

lichaampjes van Ruffini > worden geprikkeld/actief bij temperatuur >35gr > hoe hoger de temperatuur, hoe meer impulsen de sensoren afgeven. Liggen dieper dan koudesensoren in grensgebied onderhuids bindweefsel

Tastzin

Zelf iets aanraken of aangeraakt worden

Mechoreceptoren:

• Tastlichaampjes van Meissner; grens opperhuid/lederhuid, op onbehaarde lichaamsdelen (handpalmen/voetzolen/vingertoppen > wijsvinger/duim)
• Tastlichaampjes van Merkel; tussen opperhuid en lederhuid, schijfvormige zenuwuiteinden, fijne tast en lichte aanraking
• Vrije zenuwtakken; tussen dekweefselcellen v/d opperhuid, registreren tast, temperatuursveranderingen en pijn bij sterke prikkeling
• Haarzaksensoren; vrije zenuwtakken, maar liggen als netje om haarzakjes heen, registreren beweging van haren

https:

Ik vond deze les:

1. 
2. 
3. 
4.