2.2 Rivieren van ijs

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Programma

Intro: Hoe snel smelten de gletsjers eigenlijk?

Vorige les - opdracht

2. Rivieren van ijs

Gletsjers-opdracht (eigen product maken)

Presenteren in groepen.

Evalueren

• 2.1 Terugblik Alpen
• Zoek op internet een afbeelding bij de volgende begrippen en kopieer ze in een word bestand. Zet de begrippen bij de foto. Leg telkens uit waarom je vindt dat de afbeelding bij het begrip past.
• Vergelijk daarna in tweetallen
• 
  
• Succes!

• Begrippen:
• Endogene krachten
• Erosie
• Jong gebergte
• Mechanische verwering
• Oud gebergte
• Exogene krachten
• Plooiingsgebergte

Opdracht

• Eind van de opdracht kunnen jullie de onderstaande leerdoelen uitleggen. Hoe je het wil vormgeven mag je zelf weten bijvoorbeeld via een Woordweb of een Powerpoint/Poster/imovie
• Bekijk de Powerpoint, lesboek, werkboek/ video's en internet manier hoe je uitleg gaat geven over Gletsjers om zoveel mogelijk kennis op te doen.
• Iedereen: Klaar? Dan in groepen jouw product laten zien aan de rest. 
• Vervolgens vragen stellen.

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe een gletsjer ontstaat, gebruik hiervoor de volgende begrippen: neerslag, firn, firnbekken en gletsjer.
   
2. Je kunt 3 soorten morenen benoemen met de juiste locatie bij een gletsjer.
3. Je kent de verschillen in ontstaanswijze tussen een U-vormig dal en een V- vormig dal uitleggen.
   
4. Je kunt de begrippen gletsjertunnel, gletsjerpoort en een gletsjerrivier met elkaar in verband brengen. 
5. Je weet wat de kenmerken zijn van de bovenloop van de Rijn

Iedereen moet uit jullie product de volgende leerdoelen af kunnen lezen.

Schrijf in één zin op wat je deze les hebt geleerd

Schrijf in een zin wat je nog niet zo goed hebt begrepen over dit onderwerp

Programma

Rivieren van ijs 2.2

Vorige les - Gletsjer presenteren in groepen bespreken

Uitleg + video (v-dal - U-dal)

Werkvorm

Invuloefening en opdrachten

Evalueren

Presenteren in groepen

Werkwijze:

1. Maak een groep van 6 personen
2. Jullie laten je product zien wat je gemaakt hebt over gletsjers.
3. Je legt uit wat je hebt geleerd en hoe je de informatie over gletsjers hebt uitgelegd.
4. Daarna kunnen je groepsgenoten vragen stellen.
5. Je bespreekt de antwoorden en vult elkaar aan
6. Daarna is een ander tweetal aan de beurt. 

0

Wat is het verschil tussen het ontstaan van een V-dal en U-dal?

V-dal

veroorzaakt door een rivier

U-dal

veroorzaakt door een gletsjer

Steen, papier, schaar!

1. Maak groepen van drie.
2. Een van jullie groep pakt een stapel kaartjes en leg de kaartjes op de kop op tafel
3. Doe vervolgens steen, papier, schaar.
4. De verliezer pakt een kaartje en beantwoord de vraag. 
5. Lukt dit niet bespreek je met elkaar de vraag en probeer je samen antwoord te geven
6. Ronde 2: Steen, papier schaar

Aan de slag

• Maak zelfstandig de invuloefening. 
• Gebruik hiervoor je eigen product wat je gemaakt hebt paragraaf 2.2 
• Kom je er niet uit? Vraag degene naast je.
• Klaar? Maken 2.2: Opdrachten: 2, 6, 7, 9, 10 en 11

Firnbekken 

Grote gletsjer

Grondmorene

Gletsjerrivier 

Kleine gletsjer

Middenmorene

Zijmorene

Schrijf in één zin op wat je hebt geleerd over gletsjers

Schrijf in een zin wat je nog niet zo goed hebt begrepen over gletsjers

IJstijd 

Glaciaal ❄️

Interglaciaal ☀️

Gletjser

Rivier van ijs die langzaam naar beneden beweegt

De onderdelen van een gletsjer

Wat is firn?

korrelige, overjarige en ijsachtige sneeuw

Firnbekken is een plek waar de Firn zich ophoopt

Wat is een grondmorene?

Sediment dat achterblijft als de gletsjer smelt

Zijmorene ligt aan de zijkant van de ijstong

Eindmorene ligt aan het uiteinde van de gletsjer

Kenmerken u-dal

Vlakke bodem

Steile bergwanden

Breed dal

U-dal

V-dal

U-dal

(Vorst)Verwering

• Mechanische verwering door vorst of temperatuurverschillen

Erosie

• Het uitschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, ijs of wind.
  
• Altijd met transport

0

Gletsjertunnel 

Laag in het dal is het warm en gaat de gletsjer smelten.

Daardoor ontstaat onder de gletsjer een tunnel.

De plek waar het water onder de tunnel door naar buiten komt heet een gletsjerpoort.

Rivieren

Gemengde rivieren 

Water door regen en door gletsjers

De bovenloop van de Rijn 

• Het smeltwater van de gletsjers zijn het brongebied van veel rivieren in Europa. 
• Onderweg worden sommige rivieren aangevuld met regenwater (gemengde rivier).
• In de bovenloop snijdt de Rijn zich door het landschap. 

Waarbij hoort een v-dal?

1. Rivier
2. Gletsjer