6.3 Het absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.3 Het absolutisme

Periode

Prehistorie

Oudheid

Middeleeuwen

Vroegmoderne tijd 1500 - 1800

Moderne tijd

Tijdvak

Tijd van ontdekkers en hervormers (16e eeuw)

Tijd van regenten en vorsten

(17e eeuw)

Tijd van pruiken en revoluties
(18e eeuw)

Kenmerkend aspect 

Het streven van vorsten naar absolute macht

Leerdoelen

Aan het eind van deze presentatie kun je... 

1) uitleggen hoe de Duitse Keizer macht verloor

2) uitleggen hoe de macht van Franse koningen werd vergroot

3) uitleggen hoe de macht van Engelse koningen werd beperkt

Frankrijk

De Republiek

Heilige Roomse Rijk

Engeland

Deel 1:

Duitsland: geen absolutisme

1616-1648: Dertigjarige oorlog

Ook in  Duitse (Habsburgse) landen godsdienstoorlog tussen katholieken en protestanten. Rest Habsburgse staten (zoals Spanje) vecht mee + Zweden en Frankrijk.

1648: Vrede... Het Duitse rijk uiteengevallen in allemaal stadstaatjes en vorstendommen. Keizer dus geen absolute macht.

Oostenrijk blijft Habsburgs.

Het is de Habsburgse vorsten gelukt om absolute macht te verkrijgen

Ja

Deels

Nee

Deel 2:

Frankrijk: hier ontstaat het absolutisme

Absolutisme

• Regeringsvorm waarbij de vorst alle macht heeft. 
• Gaat ervan uit dat God alle macht aan de vorst gaf.
• Vorst hoeft dus alleen zich te verantwoorden aan God.

Lodewijk XIV
1643 - 1715

"De Zonnekoning"

Filmpje over Lodewijk XIV
(XIV = "de 14e")

Paleis van Versailles

Lodewijk XIV vertrouwde de edelen niet:

-Liet reusachtige Versailles bouwen

- Verplichtte edelen in Versailles te wonen

- Edelen kregen taken aan het hof waar de koning hen in de gaten kon houden.

Leg uit waarom zonder de wetenschappelijke revolutie Lodewijk de XIV zich geen zonnekoning genoemd zou hebben.

Vervolging protestanten

1598: Edict van Nantes garandeerd godsdienstvrede (zie 5.3)

Lodewijk XIV trekt Edict in: vervolgt protestanten (Hugenoten)

gevolg: (calvinistische) Hugonoten vluchten naar de Republiek

Mercantilisme

Vanwege oorlogen had Lodewijk XIV geld nodig:

Minister Colbert voert economisch systeem van mercantilisme in:

• overheid bepaald economie
• steun voor Franse nijverheid
• hoge invoerrechten buitenlandse producten

Hoe rechtvaardigde Lodewijk zijn absolute macht?

Deel 3:

Engeland: absolutisme mislukt

King vs Parlement

1649: Parlement wint machtsstrijd: Karel I onthoofd

1649-1660: Republiek o.l.v. parlement

1660-1685: Karel II koning, maar weer machtsstrijd met parlement.

1685- 1688: Jacobus II koning (KATHOLIEK!!! en hoofd Anglicaanse kerk???) => Engelsen willen van hem af!

Glorious Revolution 1688

• Engelsen vragen Stadhouder Willem III (protestant!) om hulp (die is getrouwd met mary, dochter van Jacobus II)
• Willem verslaat Jacobus, word King William en belooft voortaan de rechten van het Parlement te respecteren. 
• Engeland voortaan: constitutionele monarchie 

Nog meer landen?

Oostenrijk: absolutisme lukt aardig (tot ca. 1914)

Pruisen: duurt even maar lukt (komen we in tijdvak 8 weer tegen)

Rusland: Tsaren regeren met absolute macht (tot 1917)

Rampjaar 1672

(Niet in leerstof)

Het Rampjaar 1672:

De Republiek was zeer succesvol: vorsten om ons heen jaloers...

1672: Frankrijk, Engeland, Münster en Keulen vallen de Republiek aan.

Leger en vooral de vloot weten stand te houden. Republiek zo verzwakt dat Gouden Eeuw voorbij is.