De Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Wat is géén oorzaak van de Opstand?

1. Centralisatie
2. Godsdienst-vervolgingen
3. Afschaffing van de Staten Generaal
4. Bloedplakkaten

Waar of niet waar:
De komst van Alva was een reactie op de Beeldenstorm

1. Waar
2. Niet waar

Voorbeeld

In 1555 werd bij de Vrede van Augsburg het ius emigrandi aan de
inwoners van Duitse vorstendommen verleend. Dit recht hield in dat  inwoners mochten verhuizen naar een ander Duits vorstendom als zij dit  wilden. 

Het opnemen van het ius emigrandi was een gevolg van een andere
afspraak die ook bij de Vrede van Augsburg in 1555 werd vastgelegd. 

Beredeneer welke afspraak het verlenen van het ius emigrandi
noodzakelijk maakte.

In 1555 werd bij de Vrede van Augsburg het ius emigrandi aan de inwoners van Duitse vorstendommen verleend. Dit recht hield in dat inwoners mochten verhuizen naar een ander Duits vorstendom als zij dit wilden.
Het opnemen van het ius emigrandi was een gevolg van een andere afspraak die ook bij de Vrede van Augsburg in 1555 werd vastgelegd.

Beredeneer welke afspraak het verlenen van het ius emigrandi noodzakelijk maakte.

De Opstand

Doelen van de les

Aan het einde van de les weet je:

• De negen belangrijkste gebeurtenissen van de Nederlandse Opstand
• Wat het godsdienstbeleid van Willem van Oranje was
• Waar het conflict in de Republiek tijdens het Twaalfjarg Bestand over ging

In welk jaar start de Nederlandse Opstand?

1. 1566
2. 1568

Opstand

• Hertog van Alva richt na aankomst Raad der Beroerten (Bloedraad) op:
• Vervolgt adel en protestanten
• 1568: Slag bij Heiligerlee —> Willem van Oranje verslaat Spaans leger
• Start van de Opstand?
• Doelen: Alva verdrijven en Opstand beëindigen
• Na eerste succes worden Nederlanders telkens verslagen
• Opstand lijkt mislukt....

Een bewering:
Met de benoeming van Alva als landvoogd in de Nederlanden bereikte
Filips II een ander resultaat dan hij wilde.
Leg dit uit. .

In 1562 werd de eerste druk uitgegeven van de protestantse 'deux-aesbijbel'. Deze Nederlandstalige bijbel werd gedrukt in Emden, in Noord-Duitsland.
Dat de bijbel in Emden kon worden gedrukt, was het gevolg van de afspraak over de godsdienstpolitiek uit 1555 die Karel V maakte met de Duitse vorsten.
Noem deze afspraak en geef aan waardoor het drukken van deze bijbel
daardoor wel mogelijk werd in Emden, maar niet in de Nederlanden.

Herhaling

• Onvrede over kerk leidt tot Reformatie 
• Vrede van Augsburg: vorst bepaalt religie van het gebied
• Calvijn: volk bepaalt religie
• 1566: Smeekschrift + Beeldenstorm 
• 1568: start Opstand
• 1572: Den Briel
• 1574: Ontzet van Leiden

Keerpunt

• Om aan geld te komen kapen de Watergeuzen schepen voor Willem
• 1572: Watergeuzen veroveren Den Briel
• Gevolg: grote Nederlandse steden sluiten zich bij Opstand aan
• 1574: Ontzet van Leiden
• Willem wilt katholieke én protestanten laten samenwerken
• 1576: Furie van Antwerpen
• Gevolg: noord en zuid werken samen in Pacificatie van Gent (1576)

Splitsing

• Nederlandse arrogantie leidt tot onvrede in zuiden
• Gevolg: Unie van Atrecht (1579)
• Noordelijke gewesten beloven samen verder te vechten: Unie van Utrecht
• 1581: Plakkaat van Verlatinghe 
• 1588: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 
• 1588: Armada wordt verslagen --> einde Spaanse macht

Doelen van de les

Aan het einde van de les weet je:

• De acht belangrijkste gebeurtenissen van de Nederlandse Opstand
• Wat het godsdienstbeleid van Willem van Oranje was
• Waar het conflict in de Republiek tijdens het Twaalfjarg Bestand over ging

In welk jaar ontstaat een onafhankelijke Nederlandse staat? Kies één van de jaartallen en leg uit.
1566
1568
1579
1588

De afspraak 'cuius regio eius religio' uit de Vrede van Augsburg maakte duidelijk dat het beleid van keizer Karel V in het Duitse rijk mislukt was.
Licht deze bewering toe door aan te geven:
 wat de godsdienstpolitiek van Karel V inhield en
 wat de afspraak uit de Vrede van Augsburg inhield en
 waardoor deze afspraak voor Karel V betekende dat zijn beleid mislukt
was.

Willem van Oranje koos in het begin van de Opstand geen partij in de
godsdiensttwisten in de Nederlanden.
Noem een politiek doel dat hij daarmee kon bereiken en geef aan
waardoor zijn opstelling aan dat doel kon bijdragen.

Bestand

• Oorlog kost geld:Republiek + Spanje sluiten wapenstilstand ->Twaalfjarig Bestand (1609)
• Machtsstrijd in Republiek tussen stadhouder en raadspensionaris
• Maurits: legerleider, vóór oorlog, populair bij volk, contraremonstrant 
• Johan van Oldernbarneveld: raadspensionaris, vóór handel, regent, remonstrant
• 1618: onthoofding raadspensionaris 
• 1621: einde Bestand

quizlet.com

Is dit doel besproken?
De acht belangrijkste gebeurtenissen?

1. Ja
2. Nee

Is dit doel besproken?
Het godsdienstbeleid van Willem van Oranje

1. Ja
2. Nee

Is dit doel besproken?
Waar het conflict tijdens het Twaalfjarig Bestand over ging

1. Ja
2. Nee

quizlet.com