Burgerschap - Werk & Inkomen

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap - Werk & Inkomen

Leerdoelen

Aan het einde van deze les...

- kun je de begrippen arbeidsovereenkomst, arbeidsvoorwaarden, cao en vakbond uitleggen; 

- weet je wat arbeidsmarkt, werkloosheid en UWV inhouden;
- ken je drie soorten arbeidsovereenkomsten voor een werknemer in loondienst;
- ken je de rechten en plichten als werknemer in je eigen branche;
- begrijp je op welke manieren je meer geld kunt verdienen;
- weet je op welke voorzieningen je recht hebt als je geen baan hebt;

Wat is het nut van werken?

Definitie van arbeid

Arbeid is elke lichamelijke of geestelijke activiteit met het doel een product of dienst te leveren.

Arbeid kun je verdelen in verschillende categorieën. Weten jullie welke?

Arbeid categorieën:

- Betaalde arbeid - Arbeid waarvoor je betaald krijgt.

- Onbetaalde arbeid -  Werk waarvoor je niet betaald krijgt, zoals vrijwilligerswerk.

- Formele arbeid -  Arbeid is geregistreerd en dus bekend bij de overheid . Er moet belasting over betaald worden.

- Informele arbeid - Arbeid, die niet door de overheid geregistreerd wordt. Bijvoorbeeld zwart werk of huishouden.

Arbeid & behoeften

De meesten van ons werken om zichzelf te kunnen onderhouden.

Zeker als je op jezelf woont. Je moet dan je huis, voeding, kleding en verzekeringen betalen. Ook als je nog thuis woont, heb je inkomsten nodig.

Primaire behoeften -  dingen die noodzakelijk zijn.

Secundaire behoeften - dingen die het leven gemakkelijk of aangenamer maken.

Waar geef jij het meeste geld aan uit?

Primaire behoeften

Secundaire behoeften

Arbeidscontract

Wanneer je betaalde arbeid verricht, heb je met je werkgever een heel simpele afspraak: Jij levert arbeid aan je werkgever, je werkgever geeft jou daarvoor loon. 

Dit en andere afspraken staan in een arbeidscontract.

Wat staat er in een arbeidscontract?

Wat staat er in een contract:

Naam en woonplaats van werknemer en -gever	De hoogte van je salaris (en wanneer dit wordt uitbetaald)	Collectieve arbeidsovereenkomst
Plaats(en) waar je werkt	Het aantal uren (per dag of per week)
Functie / soort werk dat je doet	Hoogte van je vakantietoeslag (8%)	Eventueel lengte van je proeftijd
Datum van indienstreding	Het aantal vakantiedagen	Eventueel je pensioenregeling
Duur van je contract	Opzegtermijn	Eventueel je concurrentebeding

Welke arbeidsovereenkomsten zijn er ?

Verschillende soorten arbeidsovereenkomsten:

• Contract voor bepaalde tijd
• Contract voor onbepaalde tijd
• Oproepcontract of nulurencontract

Rechten en plichten

Als werknemer in Nederland heb je rechten.

- redelijk salaris 

- veilige & gezonde werkplek.

Als werknemer heb je ook plichten - 'goed werknemerschap'.

Wat hoort volgens jullie onder goed werknemerschap?

Goed werknemerschap

Voorbeelden:

• Aanwezig  zijn
• Passend werk doen
• Eerlijk zijn (medisch)
• Loyaal zijn
• Geheimhouding

Collectief arbeidsovereenkomst

In veel branches worden collectief afspraken gemaakt over arbeidsvoorwaarden. Dit wordt vastgelegd in een CAO (Collectief ArbeidsOvereenkomst). 

Als de CAO algemeen bindend is, betekend dit dat elke werkgever in de branch zich eraan moet houden.

Rol van de vakbond

Vakbond is een vereniging van werknemers uit een of meerdere branches, die opkomt voor de belangen van haar leden.

Hoe groter de vakbond,

hoe meer druk er gezet kan worden.

ZZP

Een ZZP'er is een afkorting van 'zelfstandige zonder personeel'. Je werkt dan voor verschillende opdrachtgevers en is er geen sprake van dienstverband.

Wat lijken jullie de voor en nadelen van ZZP'er zijn?

Voordelen ZZP

- Eigen tijd indelen

- Veel afwisseling (ivm diverse klanten en opdrachtgevers)

- Arbeidsvoorwaarden en uurtarief bepaal je zelf

Nadelen ZZP

- Zelf verantwoordelijk voor je pensioen

- Eigen vangnet opbouwen

- Meer onzekerheid

- Eigen administratie bijhouden

Sociale zekerheid

Wanneer je geen baan hebt, kun je in Nederland beroep doen op het sociale zekerheidsstelsel.

tot 2min

Werkloosheid

Werkloosheid is nooit 0% in een land. Er zijn altijd wel mensen opzoek naar een baan. Als de economie aantrekt, zijn er veel banen en is de werkloosheid laag. Er is dan een krappe arbeidsmarkt. 

In tijden van economische crisis zijn er minder banen en is de werkloosheid hoog. Werkloosheid beweegt dus mee met de economie. Afgelopen 20 jaar schommelde de werkloosheid tussen de 2 en 8% van de beroepsbevolking (15-75 jarigen). 

Bron: UWV - Werkloosheid daalt het snelst onder jongeren - 19 aug 2021

5 soorten werkloosheid

1) Conjuncturele werkloosheid

2) Structurele werkloosheid

3) Seizoenswerkloosheid

4) Regionale werkloosheid

5) Frictiewerkloosheid

Ik maak mij wel eens zorgen over het vinden van een baan

010

Studiefinanciering

Naast deze inkomensaanvullende voorzieningen, zijn er ook de inkomensondersteunende voorzieningen, zoals de toeslagen van de belastingdienst (zorgtoeslag, huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en kindgebondenbudget).

Je studiefinanciering valt onder een toelage die je van de overheid kunt ontvangen als je studeert. Wanneer je studiefinanciering ontvangt bestaat die uit verschillende delen:

* Basisbeurs

* Studentenreisproduct

* Aanvullende beurs (afhankelijk van het inkomen van je ouders/verzorgers)

* Mogelijkheid tot bijlenen

Als je bijverdient naast je studiefinanciering is er een bijverdien grens.

Rondvraag

Vragen??