Cette leçon contient 15 diapositives, avec quiz interactif, diapositives de texte et 1 vidéo.
La durée de la leçon est: 70 min
Éléments de cette leçon
Slide 1 - Diapositive
Cet élément n'a pas d'instructions
Welkom!
Telefoon in Zakkie + in je tas
laptop (dicht) op tafel
timer
3:00
Slide 2 - Diapositive
1. Startklaar
Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.
Agenda
LessonUp code: hdyvs
Startvraag 'misleiden'
Verschillende vormen van misleiden
Aan de slag
Slide 3 - Diapositive
Cet élément n'a pas d'instructions
Leerdoelen
1. Je herkent hoe er in nieuws/teksten/op social media sprake kan zijn van misleiding
Slide 4 - Diapositive
3. Leerdoelgericht werken
De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.
Wat zijn technieken om te misleiden (in nieuwsberichten/posts online)?
Slide 5 - Carte mentale
Cet élément n'a pas d'instructions
Slide 6 - Vidéo
Toelichting na video:
De video maakt onderscheid tussen informatie en desinformatie.
Bij informatie weet je wie of wat de bron is, kun je informatie checken en voeren feiten de boventoon. Daarbij kunnen natuurlijk altijd fouten worden gemaakt, maar dat zal de bron dan ook toegeven.
Bij desinformatie gaat het niet om feiten. Daarbij voeren gevoelens en emotie de boventoon.
Aan de hand van de figuur op de volgende dia wordt duidelijk hoe desinformatie zich onderscheidt van andere misleidende of onjuiste informatie.
Opdracht:
Selecteer jouw nieuws!
Polariseren
Er zijn manipulatietechnieken die worden gebruikt om desinformatie te maken en verspreiden:
Anderen in diskrediet brengen
Emotie gebruiken
Complotdenken
Technieken om te misleiden
Slide 7 - Diapositive
Om desinformatie effectief te te laten zijn, worden bepaalde manipulatietechnieken gebruikt. Deze technieken zorgen ervoor dat mensen de desinformatie geloven én dit soort berichten zonder goed op te letten verspreiden.
Zie jij hoe hier de techniek emotie wordt gebruikt?
Slide 8 - Diapositive
Emotionele inhoud, is inhoud die opzettelijk de basisemoties van mensen uitbuit, zoals angst, woede of empathie. Mensen zullen de emotie voelen en ernaar handelen (delen, uiteindelijk anders stemmen, enz.). Emotionele content is veel effectiever dan feiten, omdat emotie sneller de aandacht grijpt dan feiten.
Uitleg afbeelding: Op het internet delen ouders foto’s van hun baby’s omringd door medicijnen en spuiten om te laten zien hoeveel vruchtbaarheidsbehandelingen het vergde om zwanger te raken. Antivaxers gebruiken deze beelden in een andere context en beweren dat baby’s deze vaccinaties toegediend krijgen na de geboorte. Er is sprake van de manipulatietechniek ‘emotie’ doordat de baby in het beeld mensen raakt. Daarnaast komt de opstelling van de spuiten in deze context over alsof de baby slachtoffer is en als het ware wordt aangevallen.
Zie jij hoe hier de techniek 'in diskrediet brengen' wordt gebruikt?
Slide 9 - Diapositive
Je tegenstanders in diskrediet brengen is een belangrijk onderdeel van desinformatie. Het betekent dat je kwaad over iemand spreekt of iemand in een slecht daglicht zet.
‘Mainstream media’ is een voorbeeld van een frame dat wordt gebruikt om gevestigde media in diskrediet te brengen. Het in diskrediet brengen van mensen of organisaties helpt de reputatie van de ander naar beneden te halen.
Wanneer iemand wordt beschuldigd van het verspreiden van desinformatie, zal diegene de bron van kritiek aanvallen. Daarmee probeert diegene de geloofwaardigheid van de kritiekgever te beschadigen.
Deze stickers werden verspreid naar aanleiding van berichtgeving over de Covid maatregelen.
Opdracht:
Selecteer jouw nieuws!
Complottheoriën
Samenzweringen, ook wel complotten genoemd, kunnen worden omschreven als de overtuiging dat onverklaarbare gebeurtenissen worden geleid door een geheime groep of organisatie.
Samenzweringstheorieën worden vaak gebruikt in desinformatie-campagnes om mensen aan te trekken die overheidsinstellingen wantrouwen of andere autoriteiten wantrouwen.
In het programma 'Danny op Straat' gaat Danny Ghosen in gesprek met iemand die in complottheorieën gelooft.
Samenzweringstheorieën zijn een essentieel onderdeel van online nepnieuwssites en alternatieve social mediakanalen. Samenzweringen kunnen worden gedefinieerd als de overtuiging dat onverklaarbare gebeurtenissen worden geleid door een geheime groep of organisatie. ‘Pizzagate’ is een voorbeeld uit de Verenigde Staten, maar de voorbeelden kunnen overal vandaan komen: van moslims die de Notre Dame (Parijs) in brand staken tot EU-leider die instemde met het misbruiken van kleine kinderen.
Samenzweringstheorieën worden vaak gebruikt in desinformatie-campagnes om mensen aan te trekken die overheidsinstellingen wantrouwen of andere autoriteiten wantrouwen.
Bekijk het fragment als je meer over complottheorieën wilt weten. In het programma ‘Danny op straat’ gaat Danny Dhosen in gesprek met mensen die in complottheorieën geloven.
Zie jij hoe hier de techniek complot wordt gebruikt?
Slide 11 - Diapositive
Op TikTok worden vaak complottheorieën gebruikt om volgers te krijgen en op die manier geld te verdienen. Mensen houden van emotionele inhoud en veel mensen vinden complottheorieën spannend, dus zullen ze zich voor een langere tijd aan de video's binden en dat betekent meer advertentie-inkomsten.
Zie jij hoe hier de techniek polarisatie wordt gebruikt?
Slide 12 - Diapositive
Uitleg afbeelding: Dit beeld wil ons het volgende laten zien: het gehavende terrein achtergelaten door klimaatstakers (veelal middelbare scholieren) en een schoon terrein achtergelaten door de boeren na hun protesten tegen het stikstofbeleid.
De werkelijke context: Deze foto’s zijn niet het Malieveld, maar het campingterrein van het Belgische festival Pukkelpop. De bovenste foto is de camping na afloop van het festival. De onderste foto is het campingterrein voordat het festival begon.
Dit beeld wil het wij-zij denken vergroten door boeren en klimaatstakers tegenover elkaar te zetten door middel van een onjusite bewering.
Is het duidelijk wie de auteur is van het bericht?
Zijn de bronnen in het bericht te controleren?
Wat is het doel van het bericht?
Lees verder dan de kop.
Tekst
Dus houd de volgende tips in gedachten:
Herken je de manipulatietechnieken?
Slide 13 - Diapositive
Cet élément n'a pas d'instructions
Aan de slag
Hulp?
Docent
Groepsgenoten
Klaar?
Hnd omhoog, dan kom ik kijken
NUMO
Opdracht
Schrijf in twee- drie- of viertallen een nieuwsbericht over extreme weersomstandigheden. Zoek ten minste 3 Nederlandse bronnen die je hierbij helpen. Dit mag je halen uit de krant, maar ook van social media. Zo lang je maar denkt aan betrouwbaarheid.
Slide 14 - Diapositive
6. Actieve verwerking
De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen
Afsluiting
Volgende les: met mevrouw Willemse
Slide 15 - Diapositive
8. Afsluiting
De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.