(2hv) H2 de vorming van de Alpen paragraaf 1 deel 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Planning:
-Introductie

-Online AK
-Uitleg: paragraaf 1 H2 jong gebergte en erosie + B81, B84, B77 

-Nabespreken paragraaf 1
-afsluiting

Aan het einde van de les kan/weet je:

• wat is het verschil tussen verwering en erosie
• wat is het verschil tussen jong en oud gebergte

Hoe komt het dat je schelpen bovenop de Alpen kan vinden

uitleg/aantekeningen

Jong gebergte

(de Alpen)

Oud gebergte

(Jura)

Mechanische verwering

Vorstverwering

• water in spleten bevriest en zet uit
  

Verwering door temperatuursverschillen

• steen is overdag heet en zet uit, snachts koud en krimpt
  

Biologische verwering

• wortels persen zich in spleten en drukken stenen uit elkaar
  

Chemische verwering

• Verwering waarbij de samenstelling van het gesteente verandert als gevolg van de werking door zuurstof en vocht met zuren

In een warm en vochtig klimaat verweert gesteente sneller (chemisch) dan in een koud en droog klimaat

Op deze manier worden grotten gevormd

kalksteen > lost op door water

Steen (ijzer) > Ijzer+Zuurstof = Roest > steen oranje

Doet de natuur nog iets om verwering te bevorderen?

Wat doet de natuur nog iets om verwering te bevorderen?

Soms helpt de natuur een handje:​ 

• grote temperatuursverschillen​ 
  
• voldoende neerslag​ 
  
• van nature zitten er al veel scheuren in het gesteente. 
  

 

Erosie

Erosie = Het uitschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, ijs of wind.

Proces:

1. Gesteente hoog in bergen brokkelt af door verwering.
2. Verweringsmateriaal valt door zwaartekracht naar beneden.
3. Gletsjers, rivieren, wind of zee nemen het mee naar andere plekken.
4. Tijdens dit transport wordt het landschap afgeschuurd en uitgeschuurd.

 

Opdracht

Jullie gaan met behulp van Google Earth of Google Maps een aantal plekken op aarde bezoeken en bekijken welke vormen van erosie of verwering er plaatsvindt.

- De Morteratchgletscher (Zwitserland)

- De kust bij Dover (Engeland)

- Wave rock (Australië)

- Karstgebergte Guilin Yangshuo (China)

- De Boeddha van Leshan (China)

Geef per plek aan of er sprake is van erosie of van verwering.

Geef ook aan waardoor de erosie/verwering is ontstaan.

Hoe werkt dit?

Zet dit in de juiste volgorde op de volgende slide!

1. Neerslag wordt zuur door de plantenwortels. 
2. Kalksteen lost op. 
3. Er valt neerslag. 
4. Neerslag sijpelt door het  gesteente naar beneden. 

Zet de processen in de juiste volgorde: Schrijf alleen de nummers op

herhalen/nabespreken

Chemische verwering

Mechanische verwering

Deze soort verwering gaat snel bij grote temperatuursverschillen.​ 

Gesteente verandert van samenstelling.​

Gesteente valt uiteen in kleinere stukken.​ 

Veel vocht en een hoge temperatuur versnellen ​dit type verwering.​ 

Dit proces verloopt zeer traag.

Plantenwortels zorgen voor

1. Verwering
2. Verwering door dikker te worden
3. Verwering en erosie
4. Erosie

Verwering door plantengroei noemen we ook wel

1. Vorstverwering
2. Chemische verwering
3. Biologische verwering
4. Verwering door verschil in temperatuur

Welke verwering?

1. Vorstverwering
2. Biologische verwering
3. Verwering door temperatuurverschil
4. Chemische verwering

Kalksteen lost op door zure regen. Dit noemen we

1. Vorstverwering
2. Biologische verwering
3. Mechanische verwering
4. Chemische verwering

Jong gebergte 

Oud gebergte

Hoger

Lager

Spitse top 

Afgeronde top

Steile hellingen 

Flauwe hellingen 

Breder dalen 

Diepere dalen 

1

2

3

4

Neerslag wordt zuur door de plantenwortels. 

Er valt neerslag. 

Neerslag sijpelt door het gesteente naar beneden. 

Kalksteen lost op.