Leesvaardigheid klas 1 - samenvatting BUI

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Leesvaardigheid 

herhaling

klas 1 havo/vwo

Verkennend lezen en onderwerp vinden

Ik kan/weet:

- wat verkennend lezen is

- het onderwerp van een tekst bepalen

Een tekst gaat altijd ergens over!

Dit noem je het onderwerp van de tekst. 

Bijvoorbeeld: vriendschap, liefde, surfen, klimaatverandering, artiesten

Zo vind je het onderwerp van een tekst:

- kijk naar de titel

- kijk naar de illustraties (plaatjes)

- kijk naar eventuele tussenkopjes

- let op anders gedrukte woorden

- lees de eerste alinea

Als je dit doet, dan gebruik je de strategie: verkennend lezen

Daarna schrijf je in 1 of een paar woorden op waar de tekst overgaat!

Waarom lees je verkennend?

1. om achter de titel te komen
2. om achter het onderwerp te komen
3. om de tekst te begrijpen
4. om de hoofdgedachte te vinden

Hoe noteer je het onderwerp?

1. In een hele zin.
2. Hier is geen regel voor.
3. In 1 of een paar woorden.
4. Het onderwerp is gelijk aan de titel.

Wat is het onderwerp van deze tekst?

In het schooljaar 2019-2020 gingen de centrale examens niet door vanwege Corona. Veel leerlingen vonden dit erg jammer. Ze hadden graag willen ervaren hoe het zou zijn om samen in een gymzaal de examens te moeten maken. Nu er geen examens zijn gemaakt, weten de leerlingen ook niet of ze ooit officieel geslaagd zouden zijn. Hopelijk gaan dit schooljaar de examens wel gewoon door.

Globaal lezen en de kern van een tekst vinden

Ik weet:

-hoe een tekst is opgebouwd (= structuur)

- hoe ik de kern/argumentatie vindt

Structuur: een tekst bestaat vaak uit drie delen

Inleiding - middenstuk - slot.

In het middenstuk staat de meeste informatie (kern).

Er worden verschillende aspecten van het onderwerp besproken. Dit noem je: deelonderwerpen (tussenkopjes).

Het middenstuk kan dus uit meerdere alinea's (met tussenkopjes) bestaan!

Hoe vindt je de kern/argumenten van een tekst?

(dus hoe kun je ook de deelkopjes bepalen?)

Hiervoor lees de tekst globaal.

Dit betekent: de eerste en laatste zin van alle alinea's lezen. Eigenlijk zoek je dus de kernzinnen!

Je bent dus ook een beetje studerend aan het lezen

Let daarbij  op: tussenkopjes, anders gedrukte woorden, opvallende tekens.

Het onderwerp is: handtekeningen van artiesten. 

Wat is de hoofdgedachte?

In welk deel van de tekst vind je de kern (het belangrijkste)?

1. inleiding
2. middenstuk
3. slot
4. inleiding en slot

Hoe bepaal je passende tussenkopjes (deelonderwerpen)?

1. door globaal te lezen
2. door zoekend te lezen
3. door oriënterend te lezen
4. door precies te lezen

Welk deelonderwerp past het minst goed bij het onderwerp politiek?

1. partijen
2. verkiezingen
3. Tweede Kamer
4. klimaat

Wat doe je als je de tekst globaal leest?

Wat doe je als je in een folder de openingstijden van een dierentuin zoekt?

1. De hele tekst nauwkeurig lezen
2. studerend lezen
3. Verkennend lezen
4. globaal lezen

Nauwkeurig lezen en de hoofdgedachte bepalen

Ik kan/weet:

- wat nauwkeurig lezen is

- de hoofdgedachte van een tekst bepalen

- de inleiding en het slot van een tekst herkennen

Inleiding

• Hierin wordt duidelijk wat het onderwerp van een tekst is
• Je vindt hier vaak een voorbeeld, een grappig verhaaltje (anekdote)
• De lezer wordt nieuwsgierig gemaakt naar de rest van de tekst
• Kan uit meerdere eerste alinea's bestaan!
  

Voorbeeld:

Het coronavirus, ziek worden en de maatregelen. Veel kinderen maken zich er zorgen om. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het NOS Jeugdjournaal. 

bron: www.kidsweek.nl

Slot

• Het laatste deel van een tekst
• Je vindt hier een conclusie of samenvatting
• Er wordt naar de toekomst gekeken
• Er wordt aangehaakt bij de inleiding
• Let op: in een nieuwsbericht ontbreekt vaak het slot
  

Hoofdgedachte

• De inhoud van de tekst samengevat in één volledige zin. 
• De zin geeft antwoord op de vraag: wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt?

Hoe vind je de hoofdgedachte?

• Je vindt de hoofdgedachte meestal in de titel, de inleiding en het slot 
• Soms vind je de hoofdgedachte letterlijk in de tekst en soms moet je deze zelf formuleren. 
  
• Je vindt de hoofdgedachte door de tekst nauwkeurig te lezen.

Wat vind je niet in een inleiding?

1. het onderwerp van de tekst
2. een anekdote (grappig verhaaltje)
3. bijzondere situatie
4. conclusie

Wat vind je in het slot?

Wat is de hoofdgedachte van een tekst?

1. een paar gedachten over het onderwerp
2. het belangrijkste van een tekst in één zin samengevat

Waar vind je de hoofdgedachte van de tekst?

1. in de inleiding
2. in het slot
3. in de kern
4. in de inleiding of het slot

Wat is de hoofdgedachte van deze tekst?
Het was een mooie vakantie. Met de auto zijn we naar een huisje in Spanje gereden. Dit huisje had een zwembad en stond tegenover het strand. We zaten dicht bij een stad en het was heel warm en zonnig weer. We hebben ook veel gezwommen en ijsjes gegeten. Het was heel erg leuk.

Welke vragen heb je nog?