4h herhalingsles H5 t-m H7

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

1. Je kunt verbanden leggen tussen ontwikkelingen in verschillende tijdsperioden. 

2. Je kunt een overzicht geven van een aantal belangrijke personen, ontwikkelingen en gebeurtenissen in de periode 1500 n.C. tot 1800 n.C.. 

3. Je kunt een overzicht geven van de kenmerkende aspecten uit hoofdstuk 5 t/m 7.

Tijdvak 5: Ontdekkers & Hervormers

Welke twee Europese landen waren als eerste actief in de overzeese expansie?

1. Nederland en Engeland
2. Spanje en Nederland
3. Frankrijk en Portugal
4. Portugal en Spanje

Waardoor verspreidde de reformatie snel over Europa?

1. bodes
2. nieuwe wegen
3. ontdekkingsreizigers
4. boekdrukkunst

Welke vraag over de renaissance is een juist voorbeeld van een 'verklarende' vraag?

1. Hoe kwam de nieuwe mentaliteit van de renaissance tot uiting in de beeldhouwkunst?
2. Waardoor veranderde omstreeks 1500 het mens- en wereldbeeld in Italië?
3. Wat vonden de rijke kooplieden in de Italiaanse steden van de spreuk memento mori?
4. Geen van de genoemde vragen is een juist voorbeeld van een 'verklarende' vraag.

Wat wordt NIET gezien als een gevolg van de renaissance?

1. De Verlichting
2. De Wetenschappelijke Revolutie
3. De Reformatie
4. De Europese expansie

Past de afbeelding bij de tijd van de middeleeuwen of de Renaissance? 

1. Middeleeuwen
2. Renaissance

Past de afbeelding bij de tijd van de middeleeuwen of de Renaissance? 

1. Middeleeuwen
2. Renaissance

Past de afbeelding bij de tijd van de middeleeuwen of de Renaissance? 

1. Middeleeuwen
2. Renaissance

Welke twee zinnen zijn juist?

1. Erasmus' kritiek was vergelijkbaar met Luther.
2. Luther vertaalde de Bijbel in het Nederlands.
3. Een ander woord voor hervorming is Renaissance.
4. Zonder boekdrukkunst had Luther veel minder aanhangers gehad.

In welk jaar publiceert Maarten Luther zijn 95 stellingen?

1. 1517
2. 1555
3. 1510
4. 1521

Aflaten zijn ...

1. zijn documenten die horen bij de protestante kerk
2. zijn documenten die zorgen dat je een plekje in de hemel krijgt
3. zijn documenten met daarop de 95 stellingen van Luther
4. brieven die Luther aan de paus heeft gestuurd

In het Edict van Worms staat ...

1. dat iedere keurvorst zelf het geloof mag kiezen
2. dat Luther verbannen wordt
3. dat aflatenhandel niet meer mag
4. dat Luther de Bijbel niet in het Duits mocht vertalen

In de Vrede van Augsburg staat ...

1. Dat iedere keurvorst zelf het geloof mag kiezen
2. dat Luther verbannen wordt
3. dat aflatenhandel niet meer mag
4. dat Luther de Bijbel wél in het Duits mocht vertalen

Wie wordt de landvoogd van de Nederlanden, als Filips II de landsheer is?

1. Willem van Oranje
2. Karel V
3. Margaretha van Parma
4. Maarten Luther

Lees 6 feiten over de kerkelijke hervorming:
1. In de 16e eeuw braken in heel Europa godsdienstoorlogen uit.
2. De Duitse monnik Luther protesteerde tegen de kerk.
3. De kerk splitste in rooms-katholieken protestanten.
4. De kritiek op de kerk groeide door misstanden zoals de aflatenhandel door priesters.
5. De leer van de hervormer Calvijn kreeg in de Nederlanden steeds meer aanhang.
6. Karel V en Filips II vervolgden de protestanten in Nederland, onder wie calvinisten.
Welke uitspraak is ONJUIST?

1. Feit 1 is een gevolg van feit 3.
2. Feit 4 is een gevolg van feit 5.
3. Feit 1 is een gevolg van feit 2.
4. Feit 6 is een gevolg van feit 3.

Sleep de gebeurtenissen naar de juist jaartallen

1515

1521

1555

1566

1568

1572

Beeldenstorm

Luther verschijnt voor de Rijksdag te Worms

Filips II wordt heer der Nederlanden

De Nederlandse Opstand begint met een aanval door Willem v. Oranje

De watergeuzen veroveren Den Briel

Karel V wordt heer der Nederlanden

Stadhouder

Koning

Heer

Landvoogd

Willem van Oranje

Vader des vaderlands

Willem Alexander

Filips II

Margaretha van Parma

Democratie

katholiek

protestant

Kant van de Spanjaarden

Kant van de Opstandelingen

Filips II

Willem van Oranje

Watergeuzen

Margaretha van Parma

Karel V

Aanhanger van calvinisme

Beeldenstormers

Raad van Beroerten

Tijdvak 6: Regenten & Vorsten

Wat betekent 'droit divine'?

1. Goddelijke macht
2. Goddelijk recht
3. Absolute macht
4. Absoluut recht

Wat betekent absolutisme?

1. Dat een heerser alleen de macht met adel deelt
2. Dat de monarchie wordt afgeschaft
3. Dat een heerser alle (absolute) macht heeft
4. Dat de heerser bijna alle (absolute) macht heeft

Stelling: Binnen een constitutionele monarchie heeft de koning absolute macht.

1. niet waar
2. wel waar

Wat is de kern van het ancien regime?

1. standenmaatschappij en feodalisme
2. middeleeuwen en adel
3. standenmaatschappij en absolute macht vorst
4. standenmaatschappij en bijgeloof

Waarom was de standensamenleving zo oneerlijk?

1. De geestelijken betaalden alle belasting
2. De adel had alle macht door het feodalisme
3. De koning had de absolute macht
4. De derde stand betaalde alle belasting

Hoe zorgde Lodewijk XIV ervoor dat hij de absolute macht had?

1. Hij maakt Frankrijk democratisch
2. Hij liet de adel mee regeren
3. Hij zorgt er voor dat alle adel wordt vermoord
4. Hij hield de adel onder de duim en nam hun macht af

Lees de bron.
Uit de bron kun je opmaken dat ...

1. dat absolute heersers volgens Bossuet meestal verstandig regeren.
2. dat er veel kritiek was op de manier waarop vorsten met hun macht omgingen.
3. dat machtsmisbruik volgens Bossuet tegen Gods wil ingaat.
4. dat vorsten volgens Bossuet met hun macht mochten doen wat ze wilden.

1 De stadhouder maakte alle belangrijke beslissingen.
2 Een absoluut vorst had de macht in handen.
3 Het volk mocht stemmen in verkiezingen.
4 Rijke burgers waren heel machtig.
5 Wie uit een voorname familie kwam, kon regent worden.

Welke cijfers passen bij het bestuur van de Republiek?

1. 4 en 5
2. 1 en 4
3. 2 en 3
4. 2 en 5

Landsheer van de Nederlanden

Plaatsvervanger van de landheer

Bestuur van de gewesten

Bestuur van alle gewesten samen

Plaatsvervanger van de koning per gewest

Karel V

Landvoogd

Stadhouder

Staten-Generaal

Gewestelijke Staten

➤Waar of niet waar?

In de Gouden Eeuw was ongeveer 40% van de Amsterdammers afkomstig uit het buitenland.

1. Waar
2. Niet waar

Zet in de juiste tijdsvolgorde:
1 Stadhouderloze tijdperk.
2 Willem II.
3 Einde Gouden Eeuw.
4 Rampjaar

1. 1-4-3-2
2. 2-1-4-3
3. 4-2-1-3
4. 1-2-3-4

Bij welk
kenmerkend aspect
past de bron?

1. 26. De wetenschappelijke revolutie.
2. 25. Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.
3. 21. De protestantste reformatie die de splitsing van de christelijke Kerk in West-Europa tot gevolg had.
4. 23. Het streven van vorsten naar absolute macht.

Deze opdracht gaat over een bron: een schilderij van de Amsterdamse beurs van de Haarlemse schilder Gerrit Berckheyde (1638-1698). Hieronder staan ontwikkelingen die kenmerkend zijn voor de 17e eeuw. Met welk ontwikkeling kun je de bron in verband brengen?

1. het streven van vorsten naar absolute macht
2. het ontstaan van het handelskapitalisme
3. de wetenschappelijke revolutie
4. geen van de genoemde ontwikkelingen is juist

Een van de bekendste wetenschappers uit de tijd van 'Regenten & Vorsten' was Newton (zie plaatje). Welke uitspraak past bij de werkwijze van de wetenschappers in de tijd van de wetenschappelijke revolutie? De wetenschappers:

1. kwamen voornamelijk uit de Republiek.
2. twijfelden niet aan de juistheid van de Bijbel.
3. vertrouwden steeds meer op hun eigen waarnemingen.
4. vonden dat de filosofen uit de Oudheid per definitie gelijk hadden.

Tijdvak 7: Pruiken & Revoluties

Herhaling: Waaruit haalde men vóór de Verlichting kennis vandaan?

1. De Paus en filosofen
2. Filosofen, Bijbel en de Kerk
3. Griekse en Romeinse filosofen
4. Bijbel en de Kerk

Kennis opdoen door waarneming en experimenteren noemen we:

1. Rationalisme
2. de Verlichting
3. Deïsme
4. Empirisme

Verlichting is een gevolg van
...

1. wetenschappelijke revolutie
2. feodalisme
3. de Reformatie
4. plantagekoloniën

De volgende denker past bij de Verlichting...

1. Karl Marx
2. Rousseau
3. Voltaire
4. Lodewijk XIV

Is de verlichting een oorzaak of een gevolg van het abolitionisme?

1. Oorzaak
2. Gevolg

Waarom was de verlichting van belang voor de afschaffing van de slavernij?

1. Omdat de koning alle macht had
2. Omdat alle mensen gelijk geboren zijn
3. Omdat ze slavernij goed vonden
4. Omdat de verlichting door veel slaven werd gebruikt.

Hoe noemen we de stroming mensen die de slavernij wilt afschaffen?

1. anti-slavernij
2. verlichting
3. nationalisten
4. abolitionisten

De Franse Revolutie is geïnspireerd door

1. De Renaissance
2. De Verlichting
3. De Amerikaanse revolutie
4. De Wetenschappelijke revolutie

Deze vraag gaat over de Revolutie in Nederland.

1 Patriotten willen de democratische ideeën van de verlichting in Nederland doorvoeren.
2 Nederland wordt een provincie van Frankrijk.
3 Nederland wordt het Koninkrijk der Nederlanden.
4 Het Franse leger trekt Nederland binnen.
5 De patriotten worden uit Nederland verjaagd.

Zet bovenstaande zinnen in de juiste tijdsvolgorde:

1. 1 --> 5 --> 4 --> 3 --> 2
2. 5 --> 1 --> 2 --> 4 --> 3
3. 3 --> 1 --> 4 --> 2 --> 5
4. 4 --> 3 --> 1 --> 5 --> 2

Wat is een voorbeeld van een VERKLARENDE onderzoeksvraag die bij de bron past?

1. Hoe ziet het planetarium van Eise Eisinga eruit?
2. Op welke manier werd Eise Eisinga beïnvloed door de ideeën van de verlichting?
3. Wat vind je ervan dat Eisinga het planetarium in zijn eentje bouwde?
4. Geen van de genoemde antwoorden is een voorbeeld van een VERKLARENDE onderzoeksvraag.

Deze opdracht gaat over een spotvers uit 1787 (over de revolutie in Nederland).

Lees eerst de spotvers.

Welke zin is juist?

1. De schrijver van het spotvers vindt het goed dat de patriotten in opstand kwamen.
2. Het spotvers werd geschreven door een aanhanger van de verlichting.
3. Voor de schrijver is vertrouwen in het Huis van Oranje een belangrijke waarde.
4. Geen van de genoemde zinnen is juist.

Deze opdracht gaat over een spotprent uit de 18e eeuw. Daarop onthoofdt Robespierre de laatste nog levende Fransman: de beul. Welke bewering over de spotprent is juist?

1. De spotprent geeft niet iets weer wat echt is gebeurd, en is daarom géén historische bron.
2. Uit de spotprent blijkt dat de tekenaar afwijzend staat tegenover de idealen van de verlichting.
3. Volgens de spotprent is Robespierre een moordzuchtige tiran, die de rechten van de burgers vertrapt.
4. Geen van de genoemde beweringen is juist.

steden en staten 

Ontdekkers en hervormers

regenten en vorsten

Sleep kenmerkende aspecten naar het juiste tijdvak.

Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat.

Het streven van vorsten naar absolute macht.

Het begin van staatsvorming en centralisatie.

De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in Europa tot gevolg had.

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.