H4 Thema 5 B5 Neurale Regulatie deel 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 5 Regeling

B5

Neurale regulatie

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe impulsgeleiding plaatsvindt

• Je kunt beschrijven hoe impulsoverdracht plaatsvindt

Begrippen B5

- Impulsgeleiding                                                                 - Sprongsgewijze impulsgeleiding
- Rustpotentiaal                                                                    - Impulsoverdracht

- Ionenpomp/Ion-kanaal                                                   - Neurotransmitter
- Drempelwaarde
- Actiefase
- Herstelfase
- Alles-of-niets principe
- Prikkeldrempel
- Impulssterkte
- Impulsfrequentie

gevoelszenuwcellen

bewegingszenuwcellen

schakelcellen

zintuigen

vlakbij

spieren en klieren

deels in

binnen

geheel in

Bij welke zenuwcel loopt de
impuls van
het CZ naar een spier of klier?

1. gevoelszenuwcel
2. schakelcel
3. bewegingszenuwcel

Sleep ieder onderdeel naar de juiste plek.

Axon

Dendriet

Cellichaam

Synaps

Myelineschede

Wat is de verdeling van ionen binnen en buiten de cel voordat een impuls plaats heeft gevonden?

1. Veel kalium buiten de cel en veel natrium binnen de cel
2. Veel natrium buiten de cel en veel kalium binnen de cel
3. Veel natrium en kalium buiten de cel en veel negatieve ionen binnen de cel
4. Veel natrium en kalium binnen de cel en veel negatieve ionen buiten de cel

Wat is de verdeling van ionen nadat een impuls net heeft plaatsgevonden?

1. Veel natrium binnen de cel en veel kalium buiten de cel
2. Veel kalium in de cel en veel natrium buiten de cel
3. Veel kalium en natrium binnen de cel
4. Veel natrium en kalium buiten de cel

schakelcel

synaps

bewegingszenuwcel

gevoelszenuwcel

sensorische neuron

cellichaam sensorische neuron

schakelcel

motorische neuron

synaps in spier

synaps

zintuigcel

ruggenmerg

bewegingszenuwcellen

schakelcellen

witte

uitlopers

gleuf

zenuwknopen

gevoelszenuwcellen

Iemand fietst dronken de bosjes in. Welke onderdelen van het CZ zijn verlamd door de alcohol?

1. Kleine en grote hersenen
2. Kleine hersenen en ruggenmerg
3. Kleine hersenen en hersenstam
4. Grote hersenen en hersenstam

Hoe wordt een impuls doorgegeven tussen twee zenuwcellen?

1. Via hormonen die binden aan receptoren
2. Via een elektrisch signaal
3. Via neurotransmitters die binden aan receptoren
4. Via eiwitten op de celmembraan

Plaats de gebeurtenissen in de juiste volgorde

Pijnprikkel in je bovenarm

1

2

3

4

5

6

7

Neurotransmitters komen op spier terecht

impuls naar motorische zenuwcel

impuls naar eerste schakelcel

Ontstaan impuls in Sensorische zenuwcel

Armspier trekt samen

Impuls naar bewegingscentra

Impuls naar  gevoelscentra grote hersenen

Impulsgeleiding

Vindt plaats door ion-kanalen:

1. Natrium-kanaal 
2. Kalium-kanaal
3. Natrium-kalium pomp

Impulsgeleiding

• Een impuls in een zenuwcel begint als er neurotransmitters binden aan de receptor in de synaptische spleet
• Dit leidt tot het 1 voor 1 opengaan van de ion-kanalen
• Het opengaan van ion-kanalen zorgt voor transport van positief geladen ion over het membraan waardoor het potentiaal van het membraan verandert.
• Iedere zenuwcel heeft een drempelwaarde: Als de potentiaal hoger wordt dan -50 mV ontstaat er een impuls
• De afbeelding rechts laat zien wat er gebeurt met het membraanpotentiaal zodra een impuls plaatsvindt. 

Impulsfrequentie

• Je lichaam vertaalt prikkels naar impulsen. Hoe sterker de prikkel is, hoe meer impulsen er per seconde worden gegenereerd (hogere impulsfrequentie)

• Bijvoorbeeld: 

       - hard geluid = veel  

          impulsen per seconde

        - zacht geluid = weinig impulsen  

           per seconde

Het nut van een myelineschede (1)

Zonder myelineschede:

• Impulsen worden geleid door het opengaan van ionkanalen
• Ionkanalen reageren op de elektrische lading 
• Als op plaats P de ionkanalen opengaan, ontstaat er een impuls
• Het opengaan zorgt voor een verandering in elektrische lading op plaats Q
• Hierdoor gaan op plaats Q de ionkanalen open
• Op deze manier wordt een impuls stapsgewijs doorgegeven over het hele axon

De nut van een myelineschede (2)

Met myelineschede:

• Stapsgewijze impulsgeleiding is echter best wel traag
• Alleen bij insnoeringen ionentransport
• Myelineschedes (cellen van Schwann) zorgen ervoor dat een impuls sprongs-gewijs kan worden doorgegeven
• Hierdoor wordt de impulsgeleiding veel sneller (50x zo snel)

Neurotransmitter in synaps en impulsoverdracht

Neurotransmitters en impulsoverdracht

• Impulsen worden tussen zenuwcellen overgegeven door neurotransmitters
• Neurotransmitters binden aan receptoren
• Deze receptoren zijn ion-kanalen voor Na+ die open gaan, zodra een neurotransmitter eraan bindt
• Het opengaan van deze receptor ion-kanalen zorgt ervoor dat er een verandering optreedt in elektrische lading
• Verandert de elektrische lading naar boven de drempel-waarde  dan wordt de impuls doorgegeven
• Als de neurotransmitter los laat/afgebroken wordt door enzymen, gaan de ion-kanalen weer dicht

Voorbeelden (1)

Alcohol: 

- Waarnemingsvermogen en reactievermogen wordt aanzienlijk minder.

- Sensorische en motorische impulsgeleiding wordt geremd (inhiberend)

- Impulsoverdracht in bepaalde synapsen in de hersenen vermindert.

Morfine, heroïne (pijnstillers):

- Verhindert de impulsoverdracht in bepaalde synapsen.

- Impulsen die in de hersenen pijngewaarwording veroorzaken kunnen niet ontstaan.

Nicotine:

- Stimuleert de impulsoverdracht in bepaalde synapsen (exciterend)

Voorbeelden (2)

Neurotransmitter dopamine:

- Te grote productie van dopamine in bepaalde zenuwcellen --> Schrizofrenie

- Te weinig productie --> Parkinson

Gif zwarte weduwe (spin):

- massale afgifte neurotransmitter acetylcholine

- spierspasmen

Er kan gewenning optreden: Steeds meer stof nodig om hetzelfde effect te bereiken.

Summatie

Neurotransmitters

• Stoffen die de werking van het zenuwstelsel beïnvloeden
• Meer dan 50 verschillende stoffen 
• Vooral in de hersenen veel verschillende
• Kunnen stimulerend of juist remmend werken op de impulsgeleiding of impulsoverdracht

Geneesmiddelen en genotmiddelen

Mechanismen:

• meer of minder afgifte neurotransmitters
• neurotransmitters blijven langer of juist korter in synapsspleet doordat ze niet/minder snel of respectievelijk sneller worden afgebroken
• imitatie neurotransmitter
• blokkade van receptor
• stimuleren van receptor 

Bij een actiepotentiaal
gaan...

1. Eerst Na-ionen naar buiten en daarna K-ionen naar binnen
2. Eerst Na-ionen naar binnen en daarna K-ionen naar buiten
3. Eerst K-ionen naar buiten en daarna Na-ionen naar binnen
4. Eerst K-ionen naar binnen en daarna Na-ionen naar buiten

Hoe heet het minder negatief worden van de membraanpotentiaal tijdens een actiepotentiaal?

1. depolarisatie
2. repolarisatie
3. plateaufase
4. actiepotentiaal

Een sterkere prikkel leidt tot

1. hogere actiepotentiaal
2. hogere impulsfrequentie
3. hogere impulssterkte

hypofyse

hypothalamus

meer ADH

minder ADH

Als je lang niet hebt gedronken, dan

de osmotische waarde van je bloed. Hierdoor gaat de

                                                                                 produceren.

De permeabiliteit van de verzamelbuisjes wordt door dit hormoon                           , hierdoor wordt er                            water                                       uit de voorurine.

stijgt

daalt

groter

kleiner

meer

minder

gefiltreerd

geresorbeerd

Maak de opdracht 39 t/m 42

Lees de context 'Honing en straatvuil'

dashboard.blooket.com