4K 6.2 Grammatica - 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

4 kader: 6.2 Grammatica -1

In deze paragraaf leer je:

• woordsoorten benoemen;
  
• jou en jouw goed gebruiken;
• als en dan goed gebruiken;
• de juiste vorm van het persoonlijk voornaamwoord gebruiken na als/dan.

Weet je het nog?

In de volgende quizvragen is steeds een woordsoort weggelaten. Weet jij nog welke woordsoort je kunt invullen?

Welke woordsoort ontbreekt in de zin:

___ vogels vliegen in de lucht.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. voorzetsel

Welke woordsoort ontbreekt in de zin:

De koeien _____ weer naar buiten.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. voorzetsel

Welke woordsoort ontbreekt in de zin:

Janneke heeft een mooi ____ aan.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. voorzetsel

Welke woordsoort ontbreekt in de zin:

De paarden grazen ___ de wei.

1. bijvoeglijk naamwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. voorzetsel

Welke woordsoort ontbreekt in de zin:

Het ____ meisje kan erg goed zingen.

1. bijvoeglijk naamwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. voorzetsel

LIDWOORD

Er zijn drie lidwoorden:

- de

- het ('t)

- een ('n)

Bepaalde en onbepaalde lidwoorden

De en het zijn bepaalde lidwoorden.

Een is een onbepaald lidwoord.

ZELFSTANDIG NAAMWOORD

Woorden voor:

mensen

dieren

planten/natuurverschijnselen

dingen/gevoel

(eigen) namen

WERKWOORD

- werkwoorden = doe-woorden

- zegt wat iets of iemand doet of overkomt

- kan vervoegd worden (kan verschillende vormen hebben)

STERKE

werkwoorden

hebben de KRACHT om in de verleden tijd van klank te veranderen

ik koop - ik kocht

zij kruipen - zij kropen

ZWAKKE

werkwoorden

de klank blijft in de verleden tijd hetzelfde

ik verf - ik verfde

hij fietst - hij fietste

BIJVOEGLIJK NAAMWOORD

- vertelt meer over een zelfstandig naamwoord

- het spannende boek

- een spannend boek'

- het boek is spannend

BIJVOEGLIJK NAAMWOORD

- staat meestal in de buurt van een zn

- heeft een korte en een lange vorm

- kent de trappen van vergelijking

de groene appel - de appel is groen - de groene

sterk - sterke  /  zwart - zwarte

gaaf - gaver - gaafst

STOFFELIJK

BIJVOEGLIJK NAAMWOORD

- het gouden horloge

- een papieren tas

de zijden bloemen

- de houten tafel

BIJVOEGLIJK NAAMWOORD VAN EEN WERKWOORD

 (verven) - het geverfde huis

(ontdooien) - de ontdooide maaltijd

(ontwerpen) - het speciaal ontworpen toestel

VOORZETSEL

Woord dat aangeeft

waar, wanneer of waarom

iets of iemand iets doet

waar

(... de kooi) in, op, achter, voor, naast, boven, onder... 

wanneer

ik appte tijdens de les, ik heb morgen om tien uur een afspraak, vanaf vandaag geldt het nieuwe rooster...

waarom

vanwege de storm blijft de brug dicht, dankzij mijn moeder kwam ik niet te laat

VOORZETSEL

Vaak staan er nog één of meer woorden tussen het voorzetsel en het woord waar het bij hoort

op de tafel - in de kast - achter het behang

op de houten tafel - na een halve minuut - in de grote groene tent

persoonlijk voornaamwoord

Persoonlijk voornaamwoord verwijst naar iets of iemand. Dat kan in het enkelvoud of meervoud zijn.

voorbeeld iemand:

• Ik houd van chocola. Houden jullie van chocola? 
• Mijn vader is dol op koken. In het weekend staat hij uren in de keuken. Wij helpen hem daarbij.

persoonlijk voornaamwoord (pvw)

Persoonlijk voornaamwoord kan wel of niet het onderwerp in een zin zijn. De vorm is dan anders.

psv onderwerp	psv geen onderwerp
ik	mij, me
jij, je/u	jou, je/u
hij/zij, ze/het	hem/haar/het
wij, we	ons
jullie/u	jullie/u
zij, ze	hun, hen, ze

persoonlijk voornaamwoord (pvw)

pvw wel onderwerp:

Ik heb zin in het weekend.

Gaan jullie ook naar dat feest?

pvw niet als onderwerp:

Gaat Eric naar dat feest?

Ja, ik ga samen met hem.

Sarah gaat naar een andere school.

We zullen haar missen.

psv onderwerp	psv geen onderwerp
ik	mij, me
jij, je/u	jou, je/u
hij/zij, ze/het	hem/haar/het
wij, we	ons
jullie/u	jullie/u
zij, ze	hun, hen, ze

bezittelijk voornaamwoord (bvw)

Met voornaamwoorden kun je ook zeggen van wie iets is --> 2 manieren:

• Met een persoonlijk voornaamwoord. Na het woordje van:

Die schoenen zijn van ons.

Mijn zusje en een klasgenoot van haar fietsen altijd samen naar school.

• Met een bezittelijk voornaamwoord  voor het zelfstandig naamwoord:

Onze schoenen hebben we vast uitgedaan.

Mijn zusje fietst met haar klasgenoot naar onze school.

bezittelijk voornaamwoord (bvw)

Bezittelijk voornaamwoord gebruik je altijd samen met een zelfstandig naamwoord. Daartussen kunnen nog wel andere woorden staan.

bvw + andere woord + zelfstandig naamwoord

Mijn aardige moeder

Jouw vervelende broertje

Zijn eerste echte feestje

Hoofd-en rangtelwoorden

hoofdtelwoorden (htw):

geven een hoeveelheid aan

1, één, 8, acht, 35, vijfendertig, 1000, duizend

rangtelwoorden (rtw):

geven een volgorde aan

eerste, 1e, tweede, 2e, 120e, honderdtwintigste 

Wie heeft de code van Quizizz al gekregen?

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. werkwoord
4. voorzetsel

Wie heeft de code van Quizizz al gekregen?

_______

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. werkwoord
4. voorzetsel

Wie heeft de code van Quizizz al gekregen?

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. werkwoord
4. voorzetsel

Wie heeft de code van Quizizz al gekregen?

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. werkwoord
4. voorzetsel

De brand heeft het oude boerderijtje verwoest.

________

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. voorzetsel

De brand heeft het oude boerderijtje verwoest.

______________

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. voorzetsel

De brand heeft het oude boerderijtje verwoest.

_______

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. voorzetsel

De brand heeft het oude boerderijtje verwoest.

___________

1. werkwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. voorzetsel

Filmpjes

De eerst uitlegvideo gaat over jou/jouw en mij/mijn.

In het tweede filmpje wordt het verschil tussen als en dan nog eens uitgelegd.

Opdrachten

Ga naar pagina 94 in je boek.

Maak opdracht 4, 5 en 6