KT1 - Botten anatomie 1

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 2,4

Module 2A

DA1

Week 2

HET SKELET

Vorige les

• Wanneer spreek je van incontinentie?
• Wat is Enuresis Nocturna?
• Noem 2 vormen van incontinentie?
• Wat zijn oorzaken voor incontinentie?
• Noem 2 vormen van nierinsufficiëntie 
  
  

Lesindeling

1. Welkom + Osiris
2. terugblik vorige week
3. Theorie 'Het skelet'
4. Zelf aan de slag 
5. Huiswerk en afsluiting 

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun jij:

• Vertellen welke functies het menselijk skelet heeft
• Uitleggen hoe een bot is opgebouwd
• Uitleggen welke soorten botverbindingen er zijn
• De 6 verschillende soorten synoviale gewrichten benoemen inclusief voorbeelden hiervan

Functies skelet

Uit hoeveel botten bestaat ons skelet?
Welke functies weten jullie?

Het skelet

Skelet: 206 botten

• Beweging (aanhechting spieren)
• Bescherming (zachte weefsels en organen)
• Bloedcelproductie (rode beenmerg)
• Opslag mineralen en energie (o.a. calcium)
• Steun en vorm

Het bot, de bouw

Botvlies/beenvlies/periost

Stugge aanhechtingsplaats voor pezen en bindweefselbanden. 

Bloedvoorziening

diktegroei bot > 

Normaal beenweefsel: 

Osteocyten > botweefsel

Tussencelstof > bestaat voornamelijk uit collagene vezels (eiwit) en calcium

Rode beenmerg maakt bloed aan

Gele beenmerg is energiereserve (vetcellen)

Kraakbeen (Cartilago)

Kraakbeen bevat geen kalkzouten > minder hard en buigzaam

Perichondrium> kraakbeenvlies > bloedvoorziening

Soorten botten

• Pijpbeenderen: Lang en dun (dijbeen, opperarmbeen)

• Platte beenderen: Breed en plat (schedel, schouderblad)
  
  
• Onregelmatig gevormde beenderen (rugwervel, bekken)
  
  

Pijpbeenderen

Periost
Compact botweefsel > hard

Diafyse > middenstuk >mergholte > bij volwassenen geel beenmerg > vetopslag

Epifyse > uiteindes > spongieus bot > rood beenmerg > aanmaak o.a. erytrocyten 

epifysaire schijf > groeischijf > botopbouw naar beide kanten > lengtegroei

Bovenste ledematen

humerus

radius

ulna

Onderste ledematen

femur

tibia

fibula

Humerus: opperarmbeen

radius: spaakbeen

ulna: ellepijp

femur: dijbeen

scheenbeen: tibia

kuitbeen: fibula

Platte beenderen

-Bevat rood beenmerg waarin leukocyten, trombocyten en erytrocyten worden gevormd;
-van buiten naar binnen:

*periost 
* compacta > hard bot
*spongiosa met daarin het rode beenmerg.

Platte beenderen

cranium
costae

sternum
scapula(e)

Humerus: opperarmbeen

radius: spaakbeen

ulna: ellepijp

femur: dijbeen

scheenbeen: tibia

kuitbeen: fibula

Onregelmatig gevormde beenderen

Voorbeeld:

vertebrae

ossa carpi
ossa tarsi 

Zelf aan de slag

Open opdracht 'Skelet om in te vullen'

Onderzoek of je dezelfde botten bij Henk kunt vinden

Schrijf op welk bot waar zit en hoe dit bot in het Latijn heet .

Ben je klaar? Maak dan de opdracht in de link op de volgende dia. 

www.biodoen.nl

Botverbindingen

1. Bindweefselverbindingen: vb. schedel, tanden in kaakbot
   - Stevigheid en stabiliteit, geen beweging
2. Kraakbeenverbindingen: vb. ribben, wervelschijven
   - Beperkte beweging, kan veel kracht hebben
3. Synoviale verbindingen: 'echte gewrichten'
   - Maken grote bewegingen mogelijk

Synoviale gewrichten

1. Gewrichtskraakbeen: vangt drukkrachten op
   
   
2. Gewrichtsholte: bevat gewrichtsvloeistof
   
   
3. Gewrichtsvloeistof: 'smeerolie'
   
   
4. Gewrichtskapsel: houdt botten bij elkaar
   
   
5. Bindweefselbanden: versterken botverbinding

gewrichtsvloeistof voedt kraakbeen, zorgt voor schokdemping en soepele beweging

Slijmbeurs (bursa): zakje gevuld met vloeistof -> schokdemper, zorgt dat pees makkelijker over bot glijdt

Kraakbeenschijf: meniscus -> tussen gewrichtsoppervlakken als schokdemper

Soorten gewrichten

Zie de link op de volgende pagina.

Beschrijf per soort gewricht kort hoe het werkt (hoe kan het bewegen?) en waar in het lichaam het zit. 

Beschrijf per soort gewricht kort hoe het werkt (hoe kan het bewegen?) en waar in het lichaam het zit. 

www.bioplek.org

Soorten gewrichten

1. Scharniergewricht: Één beweging mogelijk (elleboog)
2. Kogelgewricht: Kop en kom (heup, schoudergewricht)
3. Eivormig gewricht: Eivormige kop en kom (pols)
4. Zadelgewricht: Twee assen (duimgewricht)
5. Rolgewricht: Botten draaien om elkaar (spaakbeen/ellepijp)
6. Vlakgewricht: Botten schuiven over elkaar (schouderblad)

eivormig gewricht: ellipsoïd gewricht

Klik op titel voor voorbeelden

Wervelkolom

totaal 33 (of soms 34) wervels

Lordose: kromming, bolle kant naar de buik

kyfose: kromming, bolle kant naar de rug

Wervelkolom

De wervelkolom bestaat uit:

7 halswervels = cervicale wervelkolom

12 borstwervels = thoracale wervelkolom

5 lendenwervels = lumbale wervelkolom

5 heiligbeenwervels vergroeid tot 1 heiligbeen

3 of 4 staartbeenwervels of stuitwervels, vergroeid tot 1 staartbeen

Ribben en borstbeen

ribben: costae

borstbeen: sternum 

Ribben zitten vast aan wervelkolom.

De bovenste 7 paar ribben zijn aan de voorkant ook nog verbonden met het borstbeen.  (ware ribben)

Het 8ste, 9de en 10de  paar zijn met ribkraakbeen verbonden met het 7de paar, (valse ribben)

Het 11de en 12de paar zitten niet vast aan borstbeen (zwevende ribben)

eivormig gewricht: ellipsoïd gewricht

Klik op titel voor voorbeelden

Zelf aan de slag

Open het werkboek op Cumlaude  en ga met de opdrachten aan de slag. 

Huiswerk

Maken Expert College Pathologie: Fracturen + Bewegingsapparaat