4.3 en 4.4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

De Tweede Wereldoorlog

4.3 De Holocaust

De leerdoelen

Je kunt uitleggen:

• welke positie Joden hadden in de vooroorlogse samenleving.
• hoe het antisemitisme in nazi-Duitsland groeide.
• hoe nazi’s Joden in Nederland vervolgden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Wat weet je al van de Holocaust?

Antisemitisme

Al sinds de Middeleeuwen 

werden Joden gediscrimineerd, 

omdat zij vaak gezien werden 

als anders en zich hielden aan 

oude tradities. 

            

             

             

                  

Joden kregen de schuld van ziektes, tegenspoed, enz.

Gevolg: pogroms. (aanval op joodse gemeenschap).

Haat tegen joden noemen we anti-semitisme.

Joden woonden soms in getto's en omdat ze geen lid mochten worden van een gilde waren ze bijvoorbeeld handelaar of arts.

Vanaf 1800 krijgen joden in West-Europa gelijke rechten.

Antisemitisme in Duitsland

1923: Mein Kampf

NSDAP

De NSDAP (nationaal Socialistische Duitse Arbeiderspartij) werd in 1920 opgericht. Adolf Hitler werd in 1921 de leider van de partij. Hij kwam met de hakenkruisvlag en hield toespraken.

1933: de nazi's onder leiding van Hitler komen in Duitsland aan de macht. 

Direct worden anti-semitische maatregelen genomen.

1935: Invoering (Neurenberger) rassenwetten. 

Joden hadden geen

rechten meer en mochten op veel plekken niet meer komen...

9 nov. 1938: Reichskristallnacht. 

Na de Kristallnacht begint in Duitsland de jodenvervolging. (Het opsporen en gevangen nemen van joden). 

Veel Joodse mensen wilden weg uit Duitsland en proberen te emigreren. 

https://isgeschiedenis.nl/nieuws/de-st-louis-joods-vluchtelingenschip-teruggestuurd

1942: Endlösung. Een definitieve oplossing van de Nazi's voor het 'Joodse vraagstuk":

het systematisch vermoorden van alle Joden

in speciaal gebouwde vernietigingskampen.

De vernietigingskampen werden gebouwd in Polen. Vanuit heel Oost-Europa werden Joden via razzia's (uit de getto's) direct naar deze kampen overgebracht of kwamen in een werkkamp. 

In februari 1941 kwamen mensen in Nederland (Amsterdam) nog in opstand tegen een grote razzia. De Februaristaking. 

In West-Europa kwamen Joden vaak eerst in een doorgangskamp, zoals Westerbork (Drenthe). Vandaaruit werden ze overgebracht naar een ander concentratiekamp.

Video over Westerbork en de briefjes die achtergelaten worden.

Eenmaal aangekomen in een vernietigingskamp, zoals Auschwitz, Sobibor of Treblinka werden velen direct afgevoerd naar de gaskamers. Miljoenen mensen zijn daar 

vermoord.

Aan het einde van de oorlog werden steeds meer kampen ontdekt en bevrijdt. De Russen bevrijden op 27 januari 1945 Auschwitz-Birkenau, de Amerikanen kamp Buchenwald. 

De moord op de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog noemen we Holocaust of Shoah.

Ongeveer 6 miljoen joden werden vermoord.

Ook wel: genocide (volkerenmoord)

Er werden ook nog 5 - 10 miljoen niet-joden vermoord door de Nazi's. Politieke tegenstanders en anderen die zij minderwaardig vonden zoals Roma, Sinti, gehandicapten, homoseksuelen en jehova's getuigen.

Kampartsen/nazibeulen

In verschillende concentratiekampen werden experimenten gedaan met mensen door nazi-kampartsen. Onder gruwelijke omstandigheden moesten gevangenen dit leed ondergaan...

                                                             -->

                                                               Josef Mengele

https://historianet.nl/oorlog/tweede-wereldoorlog/josef-mengele-engel-des-doods-uit-auschwitz

Weektaak:

- 4.3 afmaken

Al klaar? 

- Bekijk de verschillende bronnen en activiteiten in de planner en kies er 1 of 2 om mee aan de slag te gaan.

De Tweede Wereldoorlog

4.4 De wereld van Anne Frank

De leerdoelen

Je kunt uitleggen:

• hoe Anne Frank leefde.
• waarom haar dagboek wereldberoemd werd.
  

www.annefrank.org

Frankfurt am Main

Anne Frank is geboren 12 juni 1929. De familie Frank leefde in Frankfurt am Main, totdat Hitler aan de macht kwam. Otto Frank besloot naar Nederland te gaan en begon een eigen bedrijf.

12 juni 1929: Anne Frank is geboren en woont in Frankfurt am Main, totdat Hitler aan de macht kwam. 

Het gezin vluchtte 

naar Amsterdam.

Tot mei 1940 leidt ze een normaal leven. Daarna begint de discriminatie van joden

Het Achterhuis

Tot 10 mei 1940 waren ze veilig. Daarna begon de Duitse bezetting. Otto Frank besloot in 1942 (zomer) onder te duiken in een lege ruimte van zijn bedrijfspand. Daar kregen ze hulp.

         -->

         Het Achterhuis

        <--

            kamer Anne Frank

1942: de familie Frank gaat onderduiken in het Achterhuis.

Nog meer onderduikers

Na een week kwamen er nog

wat andere mensen bij: een

medewerker van het bedrijf

Hermann van Pels en zijn gezin.

Ook de tandarts Fritz Pfeffer 

kwam daar nog bij. Met name

overdag moesten ze stil zijn!

Er kwamen meer mensen onderduiken in het Achterhuis.

Maar zes mensen weten van de onderduikers in het Achterhuis. Zij helpen zoveel mogelijk.

Westerbork

Op 4 augustus 1944 viel de politie het Achterhuis binnen. Na 

ruim 2 jaar waren ze ontdekt (of verraden...). Alle onderduikers kwamen in Westerbork. Na 4 weken werden ze gedeporteerd.

                                                                               <--

                                                                                   3 september 1944

                                                                                      Het laatste transport                                                                                        naar Auschwitz.

4 aug. 1944: de politie valt het Achterhuis binnen. Alle onderduikers worden naar Westerbork gebracht. 

Na 4 weken werden ze gedeporteerd.

Auschwitz -> Bergen-Belsen

Op 5 september kwamen ze aan in Auschwitz. Ze kwamen niet in de gaskamer. Vrouwen en mannen werden gescheiden. Maar door de komst van de Russen werd Anne Frank overgeplaatst.

5 september: aankomst in Auschwitz. 

Maar omdat de Russen eraan kwamen werden Anne en Margot overgeplaatst naar Bergen-Belsen.

Overlijden

De omstandigheden in kamp Bergen-Belsen waren ongekend slecht. Anne Frank en haar zus Margot kregen vlektyfus en overleden in februari 1945, 2 maanden voor het einde van WOII.

-->

   massagraf

februari 1945: Anne en Margot Frank overlijden in het kamp.

Het dagboek

Anne Frank hield tijdens haar onderduikperiode een dagboek bij. Haar droom was dit als boek uit te brengen. Een van de helpers (Miep Gies) vond alles, nadat de familie was afgevoerd.

Anne Frank hield tijdens haar onderduikperiode een dagboek bij. 

Miep Gies (een van de helpers) vond dit in het Achterhuis.

Otto Frank

Na de oorlog gaf Miep Gies het dagboek aan haar vader, Otto Frank. Hij besefte dat het dagboek een unieke kijk gaf op het leven als onderduiker en liet haar wens in vervulling gaan.

Na de oorlog heeft Otto Frank (vader van Anne) ervoor gezorgd dat het dagboek uitgegeven werd. 

Het is in 55 talen vertaald en er zijn meer dan 25 miljoen exemplaren van verkocht.

‘Zal ik ooit nog eens journaliste en schrijfster worden? 

Ik hoop het, o ik hoop het zo, want in schrijven kan ik alles vastleggen, mijn gedachten, mijn idealen en mijn fantasieën.’

Anne Frank, 5 april 1944

Afsluitende slide

Een quote om de les af te sluiten met een mooie boodschap van Anne Frank.

Opdracht: continuïteit en verandering herkennen.

Continuïteit = dat iets hetzelfde blijft.

Doe het zo:

- Ik lees in de bron dat ....

- Ik weet dat in de tijd voor de oorlog ...

- Dus hier is sprake van continuïteit/verandering.

 

Weektaak

- Alle opdrachten van 4.3 en 4.4 online afmaken.