par 2: De Russische Revolutie

• Middelbare school

Hoofstuk 3:

De Sovjet Unie

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je herkennen en uitleggen wat de oorzaken van de Russische Revolutie waren, hoe de communisten de macht veroverden en hoe de Sovjet-Unie bestuurd werd. 

Wat weet jij eigenlijk
van Rusland?

De Sovjet-Unie

De Sovjet-Unie is de naam voor Rusland (met een aantal andere landen) tussen 1922 en 1991, toen het land een communistische dictatuur was.

Een sovjet is een raad van boeren, arbeiders en soldaten.

Het bestuur van Sovjet-Unie zou in handen van deze sovjets moeten zijn...

economisch/politieke situatie in Rusland rond 1900

1. veelvolkerenstaat.

2. groot leger, slecht georganiseerd.

3. tsaar en adel oppermachtig; Doema (1905) weinig macht.

4. veel verpauperde boeren (80 % van de bevolking).

5. industrialisatie laat begonnen.

Economisch/ politieke situatie in Rusland rond 1900

1. Veel verschillende volken in een land

2. Groot leger, maar slecht georganiseerd

3. Tsaar en adel oppermachtig. Het parlement (de Doema) had weinig macht

4. Veel arme boeren (80% vd bevolking)

5. Industrialisatie laat begonnen

Rusland voor 1917

• Keizerrijk (Russische keizer is een tsaar, die alle macht heeft)

• Grote verschillen tussen arm en rijk.

• Bondgenoot van Engeland en Frankrijk vóór en tijdens de Eerste Wereldoorlog (tot 1917).

• Zeer slecht geïndustrialiseerd.
  

Tsaar Nicolaas II

•Heerser van een veelvolkeren staat.

•Tsaar en adel maken dienst uit in
Rusland waar bureaucratie erg hoog is.

•Kritiek uiten gevaarlijk -->
geheime dienst.

•Rusland kende slechte economie,
volk was arm en kende geen eenheid.

Oorzaken Russische revolutie

• Volk heeft het slecht: armoede, gebrek aan alles, ook aan inspraak
  

• Verlies Russisch-Japanse oorlog (1904-1905)

• Bloedig neerslaan van opstand (1905): Bloedige zondag

• Grote verliezen in de Eerste Wereldoorlog

Bloedige Zondag 1905

De Russische bevolking wil tijdens een demonstratie

de tsaar duidelijk maken dat het niet zo goed gaat in het land 

én om hem te ondersteunen: de meeste demonstranten

zijn helemaal niet tegen de tsaar!

Gevolg Bloedige Zondag: invoering doema (parlement). Weinig invloed!

Grote verliezen in WO I

Het Russische leger is groot, 

maar zwak en slecht uitgerust.

Soms hebben soldaten niet eens een wapen

Wat is communisme? (1)

• Arbeiders aan de macht

• Alle rijkdommen (ook de fabrieken en de machines) naar de arbeiders

• Omdat 'rijken' en fabrikanten dit niet zomaar zullen laten gebeuren zal er een revolutie van arbeiders komen, mét geweld.

Wat is communisme? (2)

• Einde aan de klassenmaatschappij (indeling van de maatschappij naar economische positie)
• 
  
• Mensen hebben evenveel bezit: economische gelijkheid
  

• Tegen kapitalisme (ergens geld in stoppen met als doel meer geld te verdienen: winst maken). 

 Vijf fases

*concentratie/ cumulatie 

*verelendung

*revolutie

*dictatuur van het proletariaat

*Communistische/marxis- tische heilstaat

Communisme in Rusland

• Russische communist Lenin paste de leer van Marx aan.
  

• Rusland had namelijk geen fabrieksarbeiders.
  

• Volgelingen van Lenin noem je Bolsjewieken.
  

• Zij werden door de geheime politie van de tsaar flink bestreden. 
• Geen spontane arbeidersrevolutie maar geleid door voorhoede. 
  

Februari 1917

• Voedselrellen en stakingen
  

• Demonstraties tegen de tsaar
  

• Er komt een voorlopige (democratische) regering o.l.v. de mensjewieken (gematigde communisten)
• Taken: verkiezingen voorbereiden, grondwet opstellen en een einde maken aan de oorlog (gebeurt niet!)
  

• Tsaar Nicolaas II treedt af 

De Romanovs

Oktober 1917

• Onrust in Rusland blijft
  

• Duitsland(!) helpt Lenin, Rusland binnen te smokkelen (april 1917)

• Communisten o.l.v. Lenin grijpen de macht en de voorlopige regering wordt afgezet

Aprilstellingen van Lenin

april 1917

Alle grond aan de boeren

Alle macht aan de sovjets

Alle fabrieken aan de arbeiders

Vrede met Duitsland

Vrede van Brest-Litovsk

maart 1918

Het communistische Sovjet-Rusland (later: Sovjet-Unie) sluit vrede met Duitsland

en laat zijn oude bondgenoten, Engeland en Frankrijk, in de steek

Burgeroorlog 1918-1922

Burgeroorlog:

- Witten

(Mensjewieken, tegenstanders Oktoberrevolutie, aanhangers tsaar) 

VECHTEN TEGEN

- Roden 

(Bolsjewieken, aanhangers Lenin)

Rusland/ SU na de burgeroorlog

• 1922 overwinning Rode leger.
  
• Rusland wordt Sovjet-Unie.
• Eenpartijstaat: alleen de Communistische Partij was toegestaan
• Lenin was de leider
• Iedereen is gelijk
• Mannen en vrouwen deden hetzelfde werk en verdienden hetzelfde loon. 
• Steeds meer scholen, gratis onderwijs
• Gratis gezondheidszorg
  

Verdiepingsstof:

Zelf te bekijken filmpje over het begin van de Russische Revolutie, met kijkvragen. 

Vragen bij de video Van Tsaar tot Lenin: 

Youtube.com schooltv van Tsaar tot Lenin: https://m.youtube.com/watch?v=XBTpReM4Hn8

1. Wat kun je zeggen over de mate van industrialisatie in Rusland rond 1900?

2. Wat kun je zeggen over het leven van de boeren/  de arbeiders? 

4. Waarom investeerden de Fransen graag in Rusland?

5. Welk geloof was er in Rusland, en welke rol speelde de kerk in de politiek?

6. Wat voor soort vorst was tsaar Nicolaas II?

7. Welke laag ontbrak er in de Russische samenleving?

8. a. Aan welk land werd in 1904 de oorlog verklaard?

     b. Welke conclusie werd getrokken uit de oorlog/

     c. Waarom demonstreerde het volk?

     d. Hoe reageerde de tsaar op die demonstraties?

 

Belangrijke begrippen en personen

• communisme
• bolsjewieken
• doema
• Februarirevolutie
• Oktoberrevolutie
• Sovjet-Unie
• eenpartijstaat
• Tsaar Nicolaas II
• Lenin 
• Marx
  

Wat is een oorzaak voor de Februarirevolutie?

1. De slechte leefomstandigheden voor de bevolking
2. De standenmaatschappij
3. Het leven in de steden
4. Het leven op het platteland

Wat is fout?

1. De Februarirevolutie werd georganiseerd door Lenin
2. De Februarirevolutie startte in Sint-Petersburg
3. Soldaten kozen de kant van de demonstranten in de Februarirevolutie
4. De tsaar trad af als gevolg van de Februarirevolutie.

Wat is een gevolg van de Februarirevolutie?

1. Er ontstond een economische crisis
2. De Bolsjewieken kregen alle macht in handen
3. De tsaar moest afstand doen van de troon
4. De Sovjet Unie werd een eenpartijstaat

Waar of niet waar?

Duitsland speelde een belangrijke rol in de aanloop naar de Oktoberrevolutie. 

1. Waar
2. Niet waar

Welke omschrijving past het best bij de oktoberrevolutie?

1. Het was een spontane volksopstand, waarna de communisten de macht grepen.
2. Het was een georganiseerde staatsgreep van de communisten.
3. Het was een spontane volksopstand, waarna de Voorlopige Regering de macht greep.
4. Het was een georganiseerde staatsgreep van de Voorlopige Regering.

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je herkennen en uitleggen wat de oorzaken van de Russische Revolutie waren, hoe de communisten de macht veroverden en hoe de Sovjet-Unie bestuurd werd.