§6.2 politieke partijen

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§6.2 Politieke partijen

Pagina 99

Welke Nederlandse politieke partijen ken je allemaal?

Welke Nederlandse politieke partijen ken je allemaal?

Politieke partijen

• Politieke partijen zijn groepen mensen die dezelfde waarden en normen belangrijk vinden.
• Op basis van een politieke ideologie maken partijen een beginselprogramma
• Partijen bewegen zich vaak binnen een bepaalde stroming

Het ontstaan van politieke stromingen

Partijen bewegen zich meestal binnen politieke stromingen. Deze kwamen vanaf halverwege de 19e eeuw in Nederland op.

Halverwege 19e eeuw: liberalisme en socialisme

Eind 19e eeuw: confessionele en christendemocratische partijen

Jaren 1960: pragmatische en populistische partijen

Politieke stromingen

Liberalisme: liberalen leggen de verantwoordelijkheid voor het oplossen van maatschappelijke problemen het liefst bij de markt en het individu.

Socialisme: een actieve rol van de overheid om gelijk(waardig)heid en solidariteit te waarborgen.

Politieke stromingen

Christendemocratie: combinatie van conservatieve standpunten over ethische normen met naastenliefde, het maatschappelijk middenveld is belangrijk voor het oplossen van problemen.

Pragmatisme: willen oplossingen die door experts als het beste worden gezien.

Populisme: belang van het vertegenwoordigen van het volk, een bepaalde stijl van politiek bedrijven.

Socialisme

Liberalisme

Politieke partijen

Later kwamen er nieuwe partijen en stromingen bij:

1. Christendemocractisce of confessionele partijen
2. Fascistische partijen
3. Pragmatische en populistische partijen

In paragraaf 4.3 zijn de stromingen al uitgebreid behandeld. Omdat het herhaling is, wordt dit niet nog een keer uitgelegd.

Confessionele partijen

Populistische partijen

Politieke partijen - Christendemocratie

Confessionalisme (christendemocratie):

SGP: partijprogramma gebaseerd op Bijbelse waarden en normen

CDA: middenpartij met de nadruk op fatsoensnormen en het belang van het maatschappelijk middenveld

ChristenUnie: centrum-linkse partij die omschreven kan worden als christelijk-sociaal.

Politieke partijen - Socialisme

PvdA: linkse, pragmatische, sociaaldemocratische partij

GroenLinks: progressieve linkse partij die zich sterk maakt voor klimaat en een grote publieke sector

SP: meest linkse partij, die onder andere kritisch is over marktwerking in de zorg

PvdD: ecologische partij voor dierenwelzijn en dierenrechten

DENK: zet zich in voor de rechten van culturele minderheden

50PLUS: komt op van de belangen van ouderen

Politieke partijen - Liberalisme

VVD: klassiek liberale waarden over vooral economische vrijheid

D66: sociaal-liberale middenpartij die zich inzet voor individuele vrijheid en het onderwijs

PVV: conservatief liberaal en populistische partij die tegen de islamisering van Nederland is en linkse standpunten heeft als het gaat om economie

Forum voor Democratie: conservatief liberale en nationalistische partij en daarnaast klimaat- en eurosceptisch

Politieke partijen - Nieuwe partijen

Volt: progressieve partij die zich inzet voor Europese samenwerking, klimaat, gelijkheid in onderwijs en de woningmarkt.

JA21: rechtse conservatief-liberale partij die tegen immigratie en het geldverslindende klimaatbeleid is.

BoerBurgerBeweging: komt op voor de belangen van boeren en burgers op het platteland.

BIJ1: partij die zich inzet voor gelijke rechten en gelijke kansen en strijdt tegen institutioneel racisme.

opdracht voor puntenkaart

1. We verdelen de partijen. Zoek in het filmpje en op de site van het partij die jullie toegewezen hebben gekregen.

- noteer de ideologie waartoe ze behoren

-noteer de belangrijkste kenmerken van de partij

- vertel iets over de geschiedenis van de partij

- vertel wat ze willen bereiken in de samenleving

- 20 minuten voorbereiden,  daarna presenteren

Het lesboek gaat vanaf pagina 102 in op de geschiedenis van een aantal partijen. Dit filmpje van de NOS laat een kort overzicht hiervan zien.

De partijen die het boek behandeld zijn:

CDA, PvdA, SP, PvdD, DENK, VVD, D66, PVV, FvD en tot slot nog kort JA21 BBB en BIJ1.

5 Functies van politieke partijen

1. Rekrutering en selectie
2. Mobilisatie
3. Articulatie
4. Aggregatie
5. Communicatie

Pagina nr. 104

5 Functies van politieke partijen

Rekrutering en selectie

het rekruteren en voordragen van kandidaten voor politieke functies

Pagina nr. 104

mensen voordragen voor politieke functies.

5 Functies van politieke partijen

Mobilisatie:

het interesseren van staatsburgers voor deelname aan politieke besluitvormingsprocessen

Pagina nr. 104

Politieke partijen hebben ook de functie om mensen enthousiast te maken voor politieke participatie. Door informatie te delen en mogelijkheden tot participatie te bieden, hebben ze als doel burgers politiek actief te maken.

5 Functies van politieke partijen

Articulatie

het op de politiek agenda plaatsen van maatschappelijke eisen en wensen

Pagina nr. 104

Politieke partijen hebben de taak om de wensen van hun achterban (leden, stemmers etc) aan te geven. Als dit goed gebeurt, kan de politiek ook beter rekening houden met deze mensen.

5 Functies van politieke partijen

Aggregatie

Het tegen elkaar afwegen en bij elkaar brengen van wensen, eisen en belangen

Pagina nr. 104

Ieder persoon heeft allerlei losse opvattingen over allerlei onderwerpen en het is de taak van politieke partijen om dit voor hun groep samen te vatten tot een partijprogramma

5 Functies van politieke partijen

Communicatie

als intermediair tussen over overheid en burger; tussen kiezers en gekozenen

Pagina nr. 104Partijen moeten laten zien en uitleggen welke beslissingen de politiek genomen heeft en waarom.

Welke functie van een politieke partij komt tot uiting bij het indienen van een motie in de Tweede Kamer?

1. Mobilisatie
2. Articulatie
3. Aggregatie
4. Communicatie

Veranderingen in politieke partijen

• De opkomst van de 'zwevende kiezer'
• Afname van leden
• Concurrentie media en pressiegroepen
• Binnenhalen politieke functies