H4 Taalverzorging verwijswoorden + leesdossier

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Lesdoelen

• Weten dat er patronen en hoofdmotief in een leesboek zijn en hoe je ze kunt herkennen. 
• Verwijswoorden op de juiste manier gebruiken. 

Patronen en hoofdthema in leesdossier

• Patronen: gebeurtenissen / gedachtes / dromen / voorwerpen die telkens terugkomen. 
• Hoofdthema: belangrijkste patroon voor het verhaal. De patronen ondersteunen het hoofdthema. 

Leesdossier inleveren (dus boek uit) = 9 maart

Patronen in 'Toen de wereld brak'

• Gedachte / gebeurtenis: Schuldig zijn / schuldgevoel
• Gebeurtenis: Straffen Gretel, Henry
• Gebeurtenis: Drankverslaving 
• Gebeurtenis: Vluchten (Parijs, Australië, GB)
• Gedachte: Geheimen
• Gedachte: Zwijgen (geheimen, Bruno, Schmuel)
• Voorwerp: boek Het schateiland (Henry en Bruno)

Hoofdthema 'Toen de wereld brak'

• Gedachte / gebeurtenis: Schuldig zijn / schuldgevoel
• Gebeurtenis: Straffen Gretel, Henry
• Gebeurtenis: Drankverslaving 
• Gebeurtenis: Vluchten (Parijs, Australië, GB)
• Gedachte: Geheimen
• Gedachte: Zwijgen (geheimen, Bruno, Schmuel)
• Voorwerp: boek Het schateiland (Henry en Bruno)

Verwijswoorden

Mijn zus is verhuisd naar Amerika. Ik mis haar ontzettend.

'Haar' verwijst naar 'mijn zus'.

Haar is een verwijswoord.

Persoonlijk voornaamwoord

Persoonlijke voornaamwoorden verwijzen naar personen (ik, mij, jij, jou, hij, zij jullie...)

Ze kunnen ook verwijzen naar dingen en dieren.

Vrijdag gaat mijn vriendin schaatsen. Ze is er dol op!

'Ze' verwijst naar 'mijn vriendin'. 'Ze' is dus een verwijswoord.

In dit voorbeeld wordt terugverwezen naar een persoon. Dit wordt ook wel een persoonlijk voornaamwoord genoemd.

Bezittelijk voornaamwoord

Bezittelijke voornaamwoorden geven aan van wie iets is.

Dit is mijn jas

FOUT: dit is me jas

'Me' is een persoonlijk voornaamwoord en mag NOOIT gebruikt worden als bezittelijk voornaamwoord.

Betrekkelijk voornaamwoord

Verwijst naar een woord/ woorden die er vlak voor staat/staan.

Let op of het een de- of het-woord is bij het verwijzen.

De jongen, die daar staat.

 'die' verwijst naar 'de jongen'

Het balletje, dat daar ligt.

'dat' verwijst naar 'het balletje'.

De-woorden

• Die:  meestal
• Wie: als je verwijst naar personen én het een meewerkend  voorwerp is.
  
• Deze

Deze deur is op slot, maar die daar is wel open.

Het-woorden

• Dat: meestal
• Wat: na een overtreffende  trap en om terug te verwijzen naar een hele zin.
• Dit

Het kindje dat daar staat

Het vervelendste wat je kan gebeuren.

De verwijswoorden waarmee, waarvan, waarover, waaraan etc. verwijzen naar zaken of dingen.

De verwijswoorden met wie, van wie, over wie, aan wie etc. verwijzen naar personen.

De jongen met wie ik heb afgesproken, heeft een brommer waarmee hij elke dag naar school rijdt.

De verwijswoorden waarmee, waarvan, waarover, waaraan etc. verwijzen naar zaken of dingen.

De verwijswoorden met wie, van wie, over wie, aan wie etc. verwijzen naar personen.

De jongen met wie ik heb afgesproken, heeft een brommer waarmee hij elke dag naar school rijdt.

Kies de juiste verwijswoorden.

Neemt u/uw de bus naar Berlijn of u/uw privévliegtuig?

1. u - u
2. uw - uw
3. u - uw
4. uw - u

Kies de juiste verwijswoorden.

Janes wil naar school met ze/z'n solex, die oom Theo hem/zijn heeft gegeven.

1. ze - hem
2. ze - zijn
3. z'n - hem
4. z'n - zijn

Kies de juiste verwijswoorden.

Elza en Lisa denken dat hun/ze een leukere feestoutfit hebben dan ons/wij.

1. hun - ons
2. hun - wij
3. ze - ons
4. ze - wij

Kies de juiste verwijswoorden.

Deze / Dit familie woont op een schip dat / die helemaal is opgeknapt.

1. Deze - dat
2. Deze - die
3. Dit - dat
4. Dit - die

Kies de juiste verwijswoorden.

De trein met wie / waarmee Joy reist, 

stopt ook bij deze / dit station.

1. met wie - deze
2. met wie - dit
3. waarmee - deze
4. waarmee - dit

Aan de slag 

H4 Taalverzorging verwijswoorden opdracht 1 en 2

met je stage!