Hoofdstuk 11 les 1 week 4

• AFP
• MBO
• Studiejaar 2

11. Oncologie 

11.1 Kanker

11.2 Symptomen en diagnose van kanker 

11.3 Behandeling van kanker 

Wie kent iemand met kanker ?
Kan je daar iets over zeggen ?

Kanker

* weefsel dat anders groeit dan zijn omgeving 

- goedaardig 

-kwaadaardig 

(deze cellen dringen door in weefsels en groeien daar en veroorzaken ellende)

Metastasen

=uitzaaiingen 

Via 

* lymfestelsel 

* bloedvaten

* lichaamsholtes (buik- en longholten)

factoren die van invloed zijn 

- erfelijke aanleg 

- chemische stoffen (carciongenen)

- straling 

- virussen (baarmoederhalskanker)

- leefgewoonten 

leefstijl 

- huid bloot stellen aan de zon (zonder zonnebrandcreme)

- aantal soa's neemt toe en daardoor meer kans op baarmoederhalskanker

- obesitas (verhoogt kans op kanker)

- roken 

- blootstelling fijnstof, gif, chemicaliën  (schilders)

Cijfers 

per jaar 105.000 nieuwe gevallen

per jaar 44.000 sterfgevallen

* meer dan de helft zijn ouder dan 65 jaar 

* 550 kinderen per jaar leukemie 

restverschijnselen: doofheid, leerproblemen, groeistoornissen)

"aanpakken kanker"

- screening

- diagnostiek 

- behandeling 

Wat is een voorbeeld van screening

1. Mammografie
2. afnemen biopt
3. lumbaalpunctie
4. MRI

Op welke manier zaait kanker niet uit ?

1. via de bloedbanen
2. via de lymfeklieren
3. via de lucht
4. via lichaamsholtes

Wat is een kenmerk van kwaadaardige kanker

1. het blijft binnen een plek
2. het vernietigt omliggende weefsels
3. het kan van vorm veranderen

Preventie van kanker 

- Primaire preventie: vaccinatie meisjes 12 jaar tegen baarmoederhalskanker ( HPV- virus)/ voorlichting over 

- Secundaire preventie: opsporen van kanker (via bevolkingsonderzoeken)

- Tertiaire preventie : vroeg stadium behandelen van kanker 

11.2 Symptomen van kanker (KWF)

* knobbel of verharding in de borst

* nieuwe of veranderde moedervlek 

* ongewoon vaginaal bloedverlies, abnormale uitscheiding 

* zaadbalklachten 

* langdurig hoesten of schor 

vervolg symptomen 

* klachten van spijsverteringskanaal of bij slikken

* gewichtsverlies (zonder aanleiding)

* veranderingen mictie urine of ontlasting 

* lang aanhoudende koorts (tumorkoorts)

Diagnose

- palpatie 

- bloedonderzoek

- Röntgen 

- Echo

- CT scan 

- MRI scan 

- Biopt

Verder onderzoek 

Primaire kanker : waar is de kanker ontstaan 

uitzaaiingen: lymfeklieren, lever, botten, longen en hersenen 

Dan volgt plan voor de behandeling 

Welk onderzoek doe je wanneer je wilt weten welk soort longkanker iemand heeft

1. X-Thorax
2. CT Thorax
3. Longbiopt
4. Echo longen

Welk onderzoek doe je als je wilt weten of er is sprake is van borstkanker

1. mammografie
2. mammografie en echo
3. CT
4. Echo

Wat verstaan we onder palliatieve zorg bij kanker

1. genezende behandeling
2. levensverlengende behandeling

11.3 Behandeling van kanker 

- combinatie van behandelingen 

* Chirurgie

* Bestraling 

* Chemotherapie

* Bevriezing (cryotherapie)

Chirurgie 

via operatie kanker weg halen 

TNM classificatie: grootte tumor / uitzaaiingen 

Palliatieve chirurgie: symptomen verlichten 

Radiotherapie 

gammastraling: beschadigt de celkern waardoor cel sterft (ook  de goede cellen)

Uitwendige bestraling: van buitenaf door huid

Inwendige bestraling: van binnenuit 

bij : baarmoederhalskanker/blaaskanker/prostaatkanker/slokdarmkanker/tumoren in hoofd/halsgebied 

Verschijnselen na bestraling 

- vermoeidheid

- rode huid

- klachten over slijmvliezen in mond, keel en darmen 

Medicatie 

- Cytostatica 

- hormonale therapie 

- biologische behandeling 

Chemotherapie 

bij:

acute leukemie

lymfeklierkanker

placentakanker

zaadbalkanker

eierstokkanker

botkanker 

Bijwerkingen 

bloedarmoede

bloedingen 

vermindering van de conditie 

diarree

haaruitval 

infecties en koorts

misselijkheid en braken 

mondproblemen

reuk- en smaakveranderingen 

vermoeidheid 

obstipatie 

wanneer arts raadplegen 

bij koorts hoger dan 38,5 graden

spontaan blauwe plekken 

wondje dat langer dan een half uur bloedt

Hormonale behandeling 

groei verminderen of tegen gaan 

meestal bij borstkanker, prostaatkanker, baarmoederkanker, schildklierkanker 

* behandeling met cortison: deze doden kankercellen (leukemie en lymfeklierkanker)

Biologische behandeling 

* afweersysteem van cliënt beïnvloeden:

Interferon 

* antilichaamtherapie 

* gentherapie 

* medicatie die vorming nieuwe bloedvaten rond gezwellen tegen gaat 

Behandeling laatste fase kanker 

* pijnbehandeling via pijnladder 

Behandeling andere klachten 

bijvoorbeeld kriebelhoest 

geestelijke problemen (angst, depressie) 

Begeleiding en nazorg 

Vragen ?

Maak vraag 1-20 online Malmberg bij hoofdstuk 11 oncologie