AFP 2.3.12

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 12

Periode 3

Leerjaar 2

Vorige les

We hebben een start gemaakt met het spijsverteringsstelsel:

• Wat zijn de 3 functies van dit stelsel?
• Waar begint dit proces?
• Kun je het verdere verloop benoemen?

Wat is er aan de hand bij een hernia diafragmatica?

Welke behandeling vindt er plaats bij reflux?

Waarom is de prognose bij een oesophaguscarcinoom zo slecht?

Lesindeling 

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Vorige les (5 min.)
3. Lesindeling en Lesdoelen (5 min.)
4. Theorie Maag (15 min.)
   
5. In groepjes aan de slag (20 min.)
6. Pathologie vd Maag (30 min.)
7. Afsluiting en huiswerk (5 min.)
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Vertellen welke aandoeningen de oesophagus kent, welke symptomen hierbij horen en op welke manier deze aandoeningen behandeld kunnen worden.
  
• Vertellen welke aandoeningen de maag kent, welke symptomen hierbij horen en op welke manier deze aandoeningen behandeld kunnen worden.

De maag

De maag (ventriculus/gaster): Hol orgaan, net onder het diafragma 

De maag bestaat uit verschillende lagen met verschillende functies

• Spierlaag: Kneed voedsel, zorgt voor peristaltiek
• Slijmvlieslaag: Produceert slijm, zoutzuur en pepsinogeen 

Let op: De maag neemt geen voedingsstoffen op!

• Wel alcohol en sommige medicijnen

De binnenste laag van de maag heeft heel veel plooien. Hierdoor kan de maag uitrekken op het moment dat er voedsel binnenkomt

De maag: vertering

Maagsap: Slijm, zoutzuur en pepsinogeen

• Slijm: Beschermt de maag tegen zoutzuur en pepsinogeen
• Zoutzuur: Zorgt voor zure omgeving, doodt ziekteverwekkers
• Pepsinogeen: Wordt pepsine -> breekt eiwitten af

Of er maagzuur geproduceerd wordt, hangt af van:

• Mechanische factoren: Uitrekken van de maag door voedsel
• Neurale factoren: Het ruiken/proeven/zien van voedsel
• Hormonale factoren: Contact van voedsel met maagwand

Door zoutzuur

Maagsap

Neurale factoren

Mechanische en hormonale factoren

Pathologie van de maag

Bij de maag kennen we de volgende aandoeningen:

1. Gastro-enteritis
   
2. Dyspepsie
   
3. Gastritis
4. Maagzweer
5. Maagkanker

Zoek in groepjes deze aandoeningen op en vul het schema in!

Gastro-enteritis

Gastro-enteritis: Ontsteking van maag en darmen (buikgriep)

• Meestal door virus
• Overdracht via ontlasting -> besmette voorwerpen, handen en eten...
• Zeer besmettelijk, zelfs zonder klachten

Buikpijn, misselijkheid en braken (risico op uitdroging!)

Geen indikking van ontlasting: diarree!

Geen opname van zouten omdat ontlasting te snel passeert: verdere uitdroging

Meestal géén koorts

Gastro-enteritis (2)

Grootste risico: Uitdroging!

• Vooral bij (zeer) jonge kinderen en ouderen
• Ook bij patiënten die braken en/of koorts hebben

Symptomen:

• Droge mond en lippen, ingevallen ogen
• Afname urineproductie
• Prikkelbaarheid en sufheid
• Ingezakte fontanel en huilen zonder tranen

Kinderen kunnen niet zelf drinken pakken en hebben een andere lichaamssamenstelling. Ouderen hebben vaak al minder dorstgevoel en gebruiken ook nog eens plastabletten waarmee zij nog meer vocht uitscheiden.

Gastro-enteritis

Behandeling: Rust voor maagdarmstelsel

• Eten hoeft niet, wél drinken!
• Liever geen diarreeremmers (anders max. 2 dagen)

Gebruik van ORS: Oral Rehydration Solution/Salts

• Water, zout en glucose 

Vooral richten op preventie!

Wat wordt er bedoeld met dyspepsie?

Dyspepsie

Dyspepsie: Verstoorde peristaltiek van de maag

• Voedsel blijft te lang in de maag
• Opgeblazen gevoel, misselijkheid, maagzuur
• Oorzaak onbekend (functioneel) of door ziekte (organisch)

Behandeling:

• Leefstijladviezen (niet teveel en te vet)
• Medicijnen (maagzuurremmers, anti-emetica)

Gastritis

Gastritis: Ontsteking van de maagwand

• Alcoholmisbruik (beschadigt slijmvlies)
• Virussen (denk aan buikgriep)
• NSAID's (ibuprofen, naproxen, diclofenac)
• Teveel maagzuur
• Auto-immuunziekte
• Helicobacter Pylori!

Symptomen: Opgeblazen gevoel, pijn in bovenbuik, misselijkheid, braken

Helicobacter Pylori (en gastritis) kan uiteindelijk leiden tot maagzweren en maagkanker

Behandeling hangt af van oorzaak: antibioticum, stoppen met roken, minderen met alcohol, gebruik van maagbeschermers bij NSAIDs

Wat zijn de belangrijkste oorzaken
van een maagzweer?

Belangrijkste oorzaken: Helicobacter pylori en gebruik van NSAIDs.

Maagzweer

Maagzweer: Ulcus Pepticum

• Zweer van maagslijmvlies (ulcus ventriculi)
• Zweer van twaalfvingerige darm (ulcus duodeni)

Belangrijkste symptoom: Hevige pijn voor/na het eten

Behandeling:

• Maagzuurremmers, maagbeschermers
• Zware antibioticakuur (bij H. Pylori)

Een zweer is een grote wond/beschadiging. Als daar maagzuur in komt, dan zorgt dat voor hevige pijn.

Maagzweer (2)

Complicaties:

• Maagbloeding, bloed braken
• Bloedarmoede
• Perforatie van de maag ->
    buikvliesontsteking (Peritonitis)

Peritonitis is levensgevaarlijk en extreem pijnlijk!

Wat heb je opgeschreven bij de laatste aandoening?

Maagkanker ontstaat vaak vanuit maagzweer (altijd afname van biopt)

Oorzaak ook helicobacter pylori

Bloedverlies door beschadiging bloedvaten -> anemie

Veelal uitzaaiingen naar de lever door onduidelijke symptomen en late diagnose. Overlevingskans na 5 jaar is 22%

Huiswerk

• Verder gaan met een samenvatting/lijst met moeilijke woorden bij het spijsverteringsstelsel
  
• Maken Expert College: Refluxziekten
  
• Maken Expert College: Maagzweer