5.5 De wereld na 1990

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

De wereld vanaf 1990

De wereld na 1945

3 startvragen

A Globalisering

Zuid-Afrika was lange tijd een Europese kolonie, en werd onder andere bezet door Nederland. In 2020 exporteerde Zuid-Afrika vooral druiven, sinaasappelen en avocado’s naar Nederland. Andersom exporteerde Nederland vooral machines, zoals mobiele telefoons, en chemische producten naar Zuid-Afrika.

Uit de gegevens blijkt dat Zuid-Afrika en Nederland op .....................................gebied met elkaar verbonden zijn.
In de wereld vanaf 1990 is dat een vorm van......................................... .
Zuid-Afrika exporteert veel goedkope grondstoffen en importeert veel dure producten. Dat is een .................................................van de kolonisatie.

economisch

politiek

cultureel

globalisering

kolonalisatie

oorzaak

gevolg

3 startvragen

B Veranderingen in de wereldpolitiek

Gebruik de bron.

Stel, je doet onderzoek naar de veranderingen in Europa na 1989. Voor de beantwoording van welke onderzoeksvraag is de bron bruikbaar?

1. Hoe populair waren de VS bij de nieuwe democratische verkiezingen?
2. Ontstonden er in de Oost-Europese landen nationalistische gevoelens na 1989?
3. Waarom sloten Oost-Europese landen zich aan bij de NAVO?
4. Waarom was het lastig voor Oost-Europese landen hun economie te moderniseren?

3 startvragen

C Nederland en de wereld

In Nederland ontstond in de jaren 1990 een multiculturele samenleving.

In Nederland ontstond in de jaren 1990 een multiculturele samenleving.

Wat was een gevolg van deze gebeurtenis?

1. Alleen migranten uit de EU waren nog welkom in Nederland
2. De regering stopte met inburgering van nieuwkomers
3. Het aantal gastarbeiders dat naar Nederland kwam, steeg
4. In Nederland ontstonden anti-migratiepartijen

Oriëntatie in 3 beelden

Waarom was Pim Fortuyn zo populair?

15 miljoen containers in 2021 Rotterdam

14 miljoen in Antwerpen

43.5 milj Shanghai China

https://historianet.nl/misdaad/terrorisme/9-11-de-drie-bekendste-complottheorieen

...met voorbeelden beschrijven dat de wereld
door globalisering meer verbonden is, maar dat
niet alle mensen daarvan voordeel hebben.

...uitleggen waarom in de jaren 1990 nationalisme in Europa en de politieke islam in het Midden-Oosten populair werden en een gevolg daarvan noemen.

...uitleggen hoe in Nederland een multiculturele samenleving
is ontstaan en welke verschillende opvattingen
hierover bestaan. 

Aan het einde van de les kan je...

§5.5

De wereld vanaf 1990

A

Globalisering

Leerdoel:

Je kan met voorbeelden beschrijven dat de wereld door globalisering meer verbonden is, maar dat niet alle mensen daarvan voordeel hebben.

Begrippen:

globalisering

B

Veranderingen in de wereldpolitiek

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom in de jaren 1990 nationalisme in Europa en de politieke islam in het Midden-Oosten populair werden en een gevolg daarvan noemen.

Begrippen:

politieke islam

terrorisme

C

Nederland en de wereld

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe in Nederland een multiculturele samenleving is ontstaan en welke verschillende opvattingen hierover bestaan. 

Begrippen:

multiculturele samenleving

pluriforme samenleving

Uitleg in 1 dia

A Globalisering

• vanaf 1945
• verbondenheid en afhankelijkheid op politiek, economisch en cultureel gebied )
  

B Veranderingen in de wereldpolitiek

• groei EU
• groei nationalisme
• Populariteit VS daalde (3 oorzaken
• Aanslagen 9/11)

C Nederland en de wereld

• Multiculturele samenleving=pluriform
• Migratie(4 belangrijke groepen
• inburgering en anti-migratie)

https://mena.nl/artikel/chinese-organisaties-investeerden-in-2021-het-meest-in-europa

Aan de slag!

To do

-nakijken §5.4

-maken Memo §5.5/ nakijken

-Oefenen met OEFENBOEK
H1: opdracht 5 en 9

H2: opdracht 1b en 16

H3: opdracht 6a en 12 

-Oefenen met eindexamensite (zie itslearning)  

Vanaf 1945 ontstaat er steeds meer globalisering:

• politieke samenwerking (bijv. Verenigde Naties)  
• economische samenwerking (bijv. grote bedrijven vestigen zich in meerdere landen - Philips in 23 landen)
• cultureel: over de hele wereld neemt men meer van elkaar over. (bijv. door de komst van de tv)

Leerdoel:

Je kan met voorbeelden beschrijven dat de wereld door globalisering meer verbonden is, maar dat niet alle mensen daarvan voordeel hebben

Begrippen:

globalisering

§5.5

De wereld vanaf 1990

A

DeBoze burgers

Globalisering

Economisch hebben landen elkaar nodig.

• Europese bedrijven zijn afhankelijk van grondstoffen uit Afrika of onderdelen uit Aziatische fabrieken.
• Europa is een belangrijke afzetmarkt voor Afrikaanse boeren en Aziatische kleding en elektronica

Er is hier een oneerlijke verdeling zichtbaar:

• Het westen haalt grondstoffen goedkoop
• In ruil steunen geven zij politieke steun aan de leiders

Sommige Aziatische landen hebben een eigen economie opgebouwd: Japan, Zuid-Korea, China.

§5.5

De wereld vanaf 1990

A

DeBoze burgers

Globalisering

Ook op politiek gebied werken landen samen

• klimaatverandering
• oorlog
• armoede

§5.5

De wereld vanaf 1990

A

DeBoze burgers

Globalisering

Veranderingen in Europa sinds 1989:

• Voormalige oostbloklanden sloten zich aan bij de EU. Zo werden hun economieën gemoderniseerd.
• Voormalige oostbloklanden sloten zich aan bij de NAVO. Zo wilden ze zich beschermen tegen Rusland.
• Nationalisme bloeide op. Diverse volken eisten een eigen staat.
  - Tsjechoslowakije wordt Tsjechië en Slowakije
  - Een burgeroorlog in Joegoslavië

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom in de jaren 1990 nationalisme in Europa en de politieke islam in het Midden-Oosten populair werden en een gevolg daarvan noemen.

Begrippen:

politieke islam

terrorisme

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

In het Midden-Oosten wordt de VS vanaf 1990 steeds minder populair:

• De VS steunden ondemocratische leiders die niks deden tegen de armoede in het land.

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

In het Midden-Oosten wordt de VS vanaf 1990 steeds minder populair:

• De VS steunden ondemocratische leiders die niks deden tegen de armoede in het land.
• De VS steunde Israël. Veel inwoners van het Midden-Oosten vinden de stichting van Israël onwettig en onrechtvaardig.

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

In het Midden-Oosten wordt de VS vanaf 1990 steeds minder populair:

• De VS steunden ondemocratische leiders die niks deden tegen de armoede in het land.
• De VS steunde Israël. Veel inwoners van het Midden-Oosten vinden de stichting van Israël onwettig en onrechtvaardig.
• Sommige leiders en inwoners namen de Amerikaanse manier van leven over. Volgens anderen zou dat de oorzaak van de vele problemen zijn. 
  Er zou een betere samenleving zijn als mensen de islamitische leefregels zouden volgen.

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

Door deze ontwikkelingen kon de politieke islam in populariteit groeien. Deze beweging wil dat de samenleving wordt bestuurd volgens een  bepaalde, strenge uitleg van de islam.

Een klein aantal aanhangers ging zich radicaliseren en gebruikten geweld om mensen angst aan te jagen en zo politieke doelen te bereiken: terrorisme. 

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

De meeste aanslagen werden gepleegd in het Midden-Oosten, waarbij veel moslims het slachtoffer werden. 

Sommige aanslagen vonden plaats in het westen:

• Moord op Theo van Gogh

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

De meeste aanslagen werden gepleegd in het Midden-Oosten, waarbij veel moslims het slachtoffer werden. 

Sommige aanslagen vonden plaats in het westen:

• Moord op Theo van Gogh
• Bataclan Parijs

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

De meeste aanslagen werden gepleegd in het Midden-Oosten, waarbij veel moslims het slachtoffer werden. 

Sommige aanslagen vonden plaats in het westen:

• Moord op Theo van Gogh
• Bataclan Parijs
• Aanslag tram Utrecht

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

De meeste aanslagen werden gepleegd in het Midden-Oosten, waarbij veel moslims het slachtoffer werden. 

Sommige aanslagen vonden plaats in het westen:

• Moord op Theo van Gogh
• Bataclan Parijs
• Aanslag tram Utrecht
• 9/11.

Als reactie voerde Amerika een 'oorlog tegen het terrorisme'. Zij vielen onder andere Afghanistan binnen.

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

Door globalisering gingen mensen zich op diverse plekken in de wereld vestigen. 

Zo ontstonden er in veel landen een multiculturele samenleving: een samenleving waarbij meerdere culturen samenleven. Dit wordt ook wel een pluriforme samenleving genoemd.

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe in Nederland een multiculturele samenleving is ontstaan en welke verschillende opvattingen hierover bestaan. 

Begrippen:

multiculturele samenleving

pluriforme samenleving

§5.5

De wereld vanaf 1990

C

DeBoze burgers

Nederland en de wereld

Naar Nederland kwamen vier groepen migranten:

• inwoners uit de voormalige koloniën (vanaf 1949)
• gastarbeiders (vanaf 1950; vestigden zich definitief vanaf 1970)
• vluchtelingen (vanaf 1990)
• voormalige inwoners uit andere EU-landen

§5.5

De wereld vanaf 1990

C

DeBoze burgers

Nederland en de wereld

Migranten werden in de jaren '70 en '80 veel geplaatst in de oude stadswijken. Oorspronkelijke buurtbewoners vonden het moeilijk dat hun buurt snel veranderde. Er ontstonden sociale problemen.

Dit had een aantal oorzaken:

• Tot in de jaren '80 vond de overheid inburgering niet nodig. Veel gastarbeiders spraken hierdoor geen Nederlands.
• Tijdens de crisis in de jaren '80 raakten veel gastarbeiders werkloos. Door weinig scholing vonden ze geen nieuw werk. 

§5.5

De wereld vanaf 1990

C

DeBoze burgers

Nederland en de wereld

Rond 1990 veranderde het beleid van de overheid:

• De Nederlandse taal leren werd verplicht
• Discriminatie op de arbeidsmarkt werd tegengegaan. 

§5.5

De wereld vanaf 1990

C

DeBoze burgers

Nederland en de wereld

Er ontstonden politieke partijen die tegen immigratie waren. Dit waren vaak populistische partijen die zich ook tegen de Islam keerden.

Een voorbeeld is de partij van Pim Fortuyn.  Hij vond dat:

• multiculturele samenleving was mislukt.
• sommige groepen migranten waren lager opgeleid
• Islamitische migranten zouden zich te weinig aanpassen aan de Nederlandse cultuur.

§5.5

De wereld vanaf 1990

C

DeBoze burgers

Nederland en de wereld