5.1 Ecologie op alle organisatieniveaus

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 5 Ecologie

Basisstof 1 (B boek)

Ecologie op alle

organisatieniveaus

Blz: 90

Leerdoelen B1

• Je kunt uitleggen dat de organisatienineaus binnen de ecologie hun eigen emergente eigenschappen hebben
• Je kunt  abiotische en biotische factoren benoemen

Begrippen B1

• ecologie                                                            
• environmental DNA
• ecogenomica
• levensgemeenschap
• biotische factoren
• abiotische factoren
• soortensamenstelling
• ecosysteem
• biosfeer/systeem aarde
• emergente eigenschappen

Wat is ecologie?

Wetenschap waarbij de wisselwerking tussen organismen en hun omgeving wordt bestudeerd

Organisatieniveaus van ecologie:

- Molecuul 

(eDNA)

- cel

- weefsel

- organen

https:

Ecologie

• Levensgemeenschap: alle populaties binnen een ecosysteem
• Biotische factoren: levend
• Abiotische factoren: levenloos
• Ecosysteem: begrensd gebied met wisselwerking biotische en abiotische factoren

https:

Organisme

• Aangepast aan milieu
• erfelijk bepaald
  
• Tolerantie
•  vermogen om schommelingen in abiotische factor te kunnen verdragen
  
  

Tolerantiegrens

Beperkende factor
Uiterste waarde waarbij een individu kan (over)leven

Tolerantiegrens

Belangrijke abiotische factoren

Bodem
Licht
Water
Temperatuur

Wat zijn biotische factoren?

1. invloeden die afkomstig zijn van organismen
2. invloeden die afkomstig zijn van de levenloze natuur

Licht

• Lichtintensiteit
• Daglengte
• In water alleen in bovenste lagen (lichtdoordringbaarheid)
  

Water

• Stromingen
• Samenstelling (zoet vs. zout water)
• Zuurstofgehalte

Aanpassingen in planten:

• Wortelstelsel
• Bouw blad
  

Temperatuur

• Enzymactiviteit
• Koudbloedig (poikilotherm)
• Warmbloedig (homoiotherm)
  

Tolerantiegebied

Optimumkromme
Minimumwaarde
Optimumwaarde
Maximumwaarde

Welke soort heeft het grootste tolerantie?

1. Soort a
2. Soort b
3. Soort a en b, want er is overlap

Verspreidingsgebied

Areaal: daar waar de soort op aarde voorkomt.

Bepaald door de tolerantiegrens voor abiotische factoren (=beperkende factor)

Biotisch

Abiotisch

Wind

Lucht

Zuurstof

Water

Grond

Roofvijanden

Soort

genoten

Plant

Bacterie

Voedsel

Is het tolerantiegebied van een organisme een biotische factor of een abiotische factor?

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

Welke soort heeft de grootste tolerantiegebied voor temperatuur?

1. A
2. B
3. C
4. D

In diagram 1 staat de tolerantie weergegeven van een bepaalde soort voor de concentratie zouten in de omgeving. Er is geen duidelijk optimum-punt te zien, maar een 'tolerantiegebied'. Wat betekent dat?

1. De soort verdraagt schommelingen in zoutconcentratie goed
2. De soort verdraagt schommelingen in zoutconcentratie slecht
3. Het gaat om een soort wat helemaal niet kan overleven in een zoute omgeving
4. Indien de zoutconcentraties nog hoger zijn zal er een optimum ontstaan bij de soort

Abiotische factoren

biotische factoren

Licht 

Neerslag

Lucht

Wind

Temperatuur

Bodem

Water

Soortgenoten

Voedsel

Roofdieren

Nestgelegenheid

Ziekteverwekkers

Tot welk niveau horen boomalgen die op een boom zitten?

1. Populatie
2. Ecosysteem
3. Orgaan
4. Organisme

Takjes om een nestje te bouwen zijn een

1. biotische factor
2. abiotische factor

Hoe zat het ook alweer?

Zet de onderstaande organisatieniveaus in de juiste volgorde van klein naar groot

biosfeer

ecosysteem

levens-

gemeenschap

populatie

organisme

orgaan

weefsel

molecuul

cel

BS 1 ecologie op alle organisatieniveaus

1. Ik beheers deze BS heel goed
2. Ik beheers deze BS nog niet en wil dit zelf uitzoeken
3. Ik beheers deze BS maar ik heb nog vragen
4. Ik beheers deze BS nog niet en wil extra uitleg

Aan het werk

Lees basisstof 1 nog eens door.

Maken opdr. 1, 2, 4, 5, 6, 7, 11, 13, 15.