Beschermen tegen Ziekte: Hoe ons lichaam infectieziekten bestrijdt

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Hoe ons lichaam infectieziekten bestrijdt

(5.3)

Leerdoelen

- Je kunt beschrijven hoe je een infectieziekte krijgt en opnoemen welke ziekteverwekkers er zijn

- Je kunt beschrijven hoe een infectieziekte verloopt 

- Je kunt uitleggen hoe infectieziekten genezen door je afweer  en waarvoor antibiotica zijn en hoe pijnstillers werken.

- Je kunt uitleggen wat het effect van koorts is bij de afweer.

- Je kunt uitleggen wat inenten betekent en hoe het werkt.

Wat weet je al over infectieziekten en ziekteverwekkers?

Hoe krijg je een infectieziekte?

Hieronder zie je hoe ziekteverwekkers binnenkomen. Meestal is het iemand anders die jou besmet, bijvoorbeeld door hoesten, niezen of lichamelijk contact. Ook op voorwerpen en in voedsel kunnen ziekteverwekkers zitten.

Hoe je besmet kunt raken

Ziekteverwekkers kunnen op twee manieren in je lichaam komen:

 

Via de slijmvliezen van je mond, neus, vagina of penis

Via een wondje in de huid

Als de ziekteverwekkers zijn binnengedrongen in je lichaam, heb je een infectie of besmetting.

Infectieziekten: ziekten die door bacteriën, virussen en schimmels komen

Bacteriën: giftige stoffen uitscheiden.

Virussen: dringen je cellen binnen, vermeerderen zichzelf zich maken zo de cellen stuk -> ziek.

leg in je eigen woorden uit hoe we ziek worden door een virus

Verloop van een infectieziekte

Een infectie begint 

met de besmetting, 

gevolgd door de 

incubatietijd, 

symptomen, 

diagnose en herstel

Als je de ziekteverwekker binnenkrijgt, heb je een besmetting of infectie.

Na de besmetting merk je eerst nog niets. Dat is de incubatietijd. Tijdens de incubatietijd vermeerdert de ziekteverwekker zich

Als er veel ziekteverwekkers in je lichaam zitten, ga je je ziek voelen. Je vertoont de symptomen van de ziekte, bijvoorbeeld hoofdpijn, koorts of vlekjes op de huid.

Aan de symptomen kun je zien welke ziekte je hebt. Soms moet je daarvoor naar de huisarts. Vastellen welke ziekte je hebt, is de diagnose.

Door rust en soms met medicijnen gaat de ziekte weer over. Dan ben je genezen.

Als je de ziekteverwekker binnenkrijgt, heb je een .................................. of infectie.

Na de besmetting merk je eerst nog niets. Dat is de ....................................... Tijdens de incubatietijd vermeerdert de ziekteverwekker zich.

Als er veel .............................................. in je lichaam zitten, ga je je ziek voelen. Je vertoont de .................................................... van de ziekte, bijvoorbeeld hoofdpijn, koorts of vlekjes op de huid.

Aan de symptomen kun je zien welke ziekte je hebt. Soms moet je daarvoor naar de .............................................. Vastellen welke ziekte je hebt, is de .......................................................

Door rust en soms met ............................................ gaat de ziekte weer over. Dan ben je ................................................

besmetting

incubatietijd

ziekteverwekkers

symptomen

huisarts

diagnose

medicijnen

genezen

Hoe wordt je beter?

Het uitschakelen van ziekteverwekkers noem je afweer. De afweer gebeurt door witte bloedcellen. 

1 Bacteriën opeten (‘Vreetcellen’) ----------->

2 Afweerstoffen maken 

- Er komt een ziekteverwekker in je lichaam.

- De ziekteverwekkert vermeerdert zich en je wordt ziek.

- De witte bloedcellen gaan afweerstoffen maken.

- De afweerstoffen schakelen de ziekteverwekker uit en je bent weer beter.

Soms kan je afweer het niet alleen aan en heb je medicijnen nodig om te genezen. Antibiotica zijn medicijnen die werken tegen infectieziekten door bacteriën. Antibiotica beschadigen de celwanden van bacteriën, waardoor de bacteriën doodgaan. Een voorbeeld hiervan is penicilline, een antibioticum afkomstig van een schimmel.

Waarvoor krijg je koorts?

Bij een hogere temperatuur maken de witte bloedcellen sneller afweerstoffen tegen de ziekteverwekkers. Dankzij koorts ben je dus sneller beter.

Werking van pijnstillers

Soms helpen medicijnen de symptomen van een infectieziekte te bestrijden, zoals hoofdpijn, koorts en spierpijn. Je kunt dan een pijnstiller slikken, bijvoorbeeld paracetamol. Daardoor wordt de pijn minder en gaat de koorts omlaag. Pijnstillers genezen de infectieziekte niet, maar je gaat je er wel wat beter door voelen.

00:20

Wat bouw je op zodat je de ziekte niet nog een keer krijgt?

00:36

wat maakt je lichaam aan tegen de verzwakte virusdeeltjes?

00:57

die virusdeeltjes in een vaccin zijn...

1. levend
2. dood

01:04

wat kunnen bijwerkingen zijn van een inenting?

Vaccinatieprogramma

HPV

Leerdoelen

- Je kunt beschrijven hoe je een infectieziekte krijgt en opnoemen welke ziekteverwekkers er zijn

- Je kunt beschrijven hoe een infectieziekte verloopt 

- Je kunt uitleggen hoe infectieziekten genezen door je afweer  en waarvoor antibiotica zijn en hoe pijnstillers werken.

- Je kunt uitleggen wat het effect van koorts is bij de afweer.

- Je kunt uitleggen wat inenten betekent en hoe het werkt.

samenvattend

Infectieziekten worden veroorzaakt door ziekteverwekkers, vooral bacteriën en virussen.

Besmetting (infectie) kan via mond, neus, geslachtsorganen of wondjes.

Je lichaam kan kleine aantallen ziekteverwekkers vernietigen. Dat is je weerstand.

Als ziekteverwekkers zich vermeerderen, word je ziek. Bacteriën scheiden giftige stoffen uit en virussen maken je cellen stuk.

Verloop van een infectieziekte

De ziekteverwekkers vermeerderen zich in je lichaam: incubatietijd.

Als je kunt zien dat je ziek bent, vertoon je symptomen.

De huisarts stelt vast welke ziekte je hebt (diagnose). Door rust genees je weer.

samenvattend 

Beter worden

Je lichaam bestrijdt ziekteverwekkers met witte bloedcellen.

‘Vreetcellen’ sluiten bij een wondje bacteriën in en eten ze op. Uit het wondje komt etter (pus): verteerde bacteriën, dode witte bloedcellen en kapotte huidcellen.

Ander witte bloedcellen maken afweerstoffen, die ziekteverwekkers doden.

Door het maken van afweerstoffen word je immuun: je krijgt de ziekte niet weer.

Antibiotica zijn medicijnen die bacteriën doden.

Pijnstillers verminderen de symptomen van infectieziekten.

samenvattend 

Koorts

Bij koorts staat de ‘thermostaat’ in je hersenen op een hogere temperatuur.

Door koorts maak je sneller afweerstoffen.

Inenten (vaccinatie)

Delen van ziekteverwekkers in het bloed spuiten. Hierdoor gaan de witte bloedcellen afweerstoffen maken en word je immuun.

In het vaccinatieprogramma staat tegen welke ziekten kinderen worden ingeënt.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.