h2 2.4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Toen de aarde ontstond is deze snel afgekoeld?

1. Juist
2. Onjuist

Wanneer was het eerste leven op aarde aanwezig?

1. 460 miljoen jaar geleden
2. 3600 miljoen jaar geleden
3. 46 miljard jaar geleden
4. 3,6 miljard jaar geleden

1

2

3

4

plantenresten kwamen onder water

vervolgens bruinkool

en als laatste ontstond steenkool

daar ontstond veen

Het eerste leven bestond uit bacteriën de CO2 uit de lucht opnamen en zuurstof afgaven. Die zuurstof zou een paar miljard jaar later de mogelijkheden creëren voor complexere levensvormen. Zet deze op volgorde van oud naar jong. 

Oud                                                                                                                                                                                        Jong

vis

weekdier

schelpdier

zoogdier

reptiel

landplant

Wanneer is de aarde ontstaan?

1. 4,6 miljard jaar geleden
2. 5,5 miljard jaar geleden
3. 4,6 miljoen jaar geleden
4. 5,5 miljoen jaar geleden

Hoe oud is de aarde?

1. 2021 jaar
2. De aarde ontstond op 22 oktober van het jaar 4004 voor Christus
3. 100 miljoen jaar
4. 4,5 tot 4,6 miljard jaar

Maak de juist combinaties door de tekst naar de juiste periode te slepen!

Bekijk evenuteel de afbeeldig via het oogje!

Kenozoïcum

Mesozoïcum

Paleozoïcum

Precambrium

In jaren de langste periode

Deze periode begon 65 miljoen jaar geleden

Deze periode kun je onderverdelen in Trias, Jura en Krijt

De een na oudste periode

2.4 Delfstoffen in Nederland

Leerdoelen

- Je weet welke delfstoffen in Nederland gevonden worden.

 

- Je begrijpt waarom Nederland delfstoffen heeft.

- Je kunt met bodemdoorsnedes aangeven waar aardolie, aardgas en aardolie in de Nederlandse ondergrond voorkomen.

Soorten energie Nederland

30-9-2020 00:00 

Het aandeel hernieuwbare energie in het totale energieverbruik is gestegen van 7,4 procent in 2018 naar 8,7 procent in 2019.

30 sep. 2020

91,3% fossiele brandstoffen

In welk tijdvak is steenkool ontstaan?

1. Jura
2. Precambrium
3. Carboon
4. Perm

Carboon

Waar is steenkool uit ontstaan?

Waarom werden de mijnen in Zuid-Limburg gesloten?

Sluiting mijnen Zuid-Limburg

- Winning is te duur

- Te vervuilend

- Beter alternatief: aardgas in Groningen

Aardgas in Groningen

Ontstaan tijdens

inkolingsproces 

van steenkool

Aardgas in Groningen

Wordt bewaard in zandsteen dat is ontstaan in het Perm > reservoirgesteente

Het gesteente waarin het aardgas is ontstaan > moedergesteente

Waarom kan het aardgas in Groningen niet ''ontsnappen''?

Ondoordringbare laag zout

 Wordt gebruikt voor productie van chloor > 

PVC, textiel, zeep, keukenzout

Aardolie

Waaruit ontstaat kalksteen?

Kalksteen in Nederland

Kalksteen uit het Krijt wordt in Nederland in dagbouw gewonnen. 

Deze delfstof wordt gebruikt voor bouwstenen, cementproductie en meststoffen. 

Nederland maakte tijdens het Krijt deel uit van een subtropische zee.

                              Kalksteen

Ook in Winterswijk! 
Kalksteengroeve

Zand en grind in Nederland

Klei in Nederland

Carboon

Aardgas

Steenzout

Aardolie

Kalksteen

Zand en grind

Is Nederland zelfvoorzienend met haar delfstoffen?

1. Ja
2. Nee

§ 2.4: Delfstoffen in Europa

VWO

Belangrijkste delfstoffen in Europa

Steenkool --> slecht voor het milieu; tegenwoordig veel mijnen gesloten (Limburg), steenkool komt vooral van buiten Europa

IJzererts --> werd vaak gewonnen in combinatie met steenkool + belangrijke grondstof voor staal.

Kritieke grondstoffen

'Zijn economisch belangrijk voor Europa, maar er zijn risico's wat de aanvoer betreft.'

Worden vooral gebruikt voor moderne technologie (smartphones) en energiezuinige toepassingen (zonnepanelen, etc.)

Risico's voor de aanvoer van grondstoffen

Mogelijke risico's

- conflicten

- onbetrouwbare regering

- slechts enkele landen met een grondstof 

Drie redenen:

1. Ze worden gebruikt in bijna alle industrieën. 
2. Toepassing in de moderne technologie. 
3. Toepassing bij de energiezuinige technologie.  

Delfstoffen Europa

De twee belangrijkste delfstoffen voor Europa zijn: steenkool en ijzererts. 

Daarnaast vinden we veel aardolie, aardgas, zink en lood.