6. Planteneters, vleeseters en alleseters

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Planteneters, vleeseters en alleseters

Leerdoelen

1. Je kunt de delen van een tand of kies noemen met hun kenmerken.

2. Je kunt bij zoogdieren het verband aangeven tussen de voedselkeuze, de lengte van het darmkanaal en de kenmerken en functies van de gebitselementen.

3. Je kunt omschrijven wat tandplak en tanderosie is

* Zoogdieren kan je verdelen in alleseters, planteneters en vleeseters.

* Het lichaam van deze dieren is op verschillende manieren aan hun voedsel aangepast.

* Er zijn verschillen in het gebit en het darmkanaal

Bouw van het gebit

Planteneters

* Plantaardig voedsel is moeilijker verteerbaar doordat de celwanden cellulose bevatten.

* Planteneters worden ook wel herbivoren genoemd.

* Ze hebben in verhouding een lang darmkanaal. De buik is daarom in verhouding dik.

* Sommige planteneters kauwen 2x op hun voedsel. Dit noemen we herkauwers

*Planteneters hebben Plooikiezen.

* Deze kiezen hebben een harde richels van glazuur. Zo wordt het eten beter fijngemalen.

Vleeseters

* Vleeseters worden carnivoren genoemd.

* Zij hebben in verhouding met hun lichaam een kort darmkanaal omdat dieren geen celwand bevatten, alleen een celmembraan.

* Het lichaam is daardoor slank

* Vleeseters hebben knipkiezen. Dit zijn scherpe kiezen die het voedsel in stukken knippen, het snel kan worden doorgeslikt

* De bovenkaak is breder dan de onderkaak zodat de kiezen langs elkaar glijden zoals bij een schaar.

* De hoektanden zijn vaak groot, spits en scherp. Ze worden gebruikt om de prooi te doden en stukken vlees los te scheuren.

* Ze kunnen ook worden 

gebruikt als verdediging

Alleseters

* Alles eters worden omnivoren genoemd.

* Ze hebben in verhouding met hun lichaam een middellang darmkanaal

* Alleseters hebben knobbelkiezen. Dit zijn kiezen met een knobbelig oppervlak, zodat het voedsel kan worden fijngemalen.

* Alleseters hebben meestal hoektanden

* Bij sommige alleseters zijn de hoektanden ook groot, scherp en spits om een prooi te kunnen doden

* Bij andere alleseters zijn de hoektanden vrijwel even groot als de snijtanden.

* Bij de mens zijn de hoektanden iets puntiger dan de snijtanden.

Verzorging van het gebit

* Tandbederf

* Tandplak

* Tanderosie

Wat ga je doen?

Maak opdracht 44, 46, 47, 48, 50