3.5. Het parlement controleert 2223

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Maatschappijleer 

Planning

Herhalen H3.4

 Uitleg H 3.5 Het parlement controleert

Zelfstandig werken

Journaal kijken (va 9.33)

Wie zitten in het kabinet?

1. Koning en ministers
2. Ministers en staatssecretarissen
3. Eerste en tweede kamer
4. Burgemeester en wethouders

Wie is de leider van het Kabinet?

1. 
2. 
3. 
4. 

bestuurt en deel van de samenleving

ministers en staatssecretarissen samen

De ministers en de koning

onderminister die helpt te besturen 

MINISTER

STAATSSECRETARIS

KABINET

Regering

Op Prinsjesdag worden behandeld?

1. De Miljoenennota
2. De Rijksbegroting
3. De Troonrede
4. De gouden koffer

Leerdoelen/Bouwestenen H6

Aan het eind van deze les kun je uitleggen:

• Wat de taken zijn van het parlement, 
• Welke rechten de Eerste- en Tweede Kamer hebben
• Wat een coalitie is en wie de oppositie zijn.

Wat is het parlement? 

Het Nederlands Parlement bestaat uit twee kamers: 

• Tweede Kamer - 150 leden:

Direct gekozen door de bevolking.

• Eerste Kamer - 75 leden: 

Indirect gekozen door de leden van de Provinciale Staten.

Parler = speken

In het parlement 'spreekt' de volksvertegenwoordiging

Rechten van het parlement

De Eerste- en de Tweede Kamer

 of ook wel Staten Generaal

Wetten goedkeuren

1. Ministers maken (met hun ambtenaren) wetsvoorstellen.
2. De Tweede Kamer debatteert over het voorstel. 

Een meerderheid van de Tweede Kamer moet het voorstel goedkeuren (>76 zetels)   Hierna gaat het wetsvoorstel naar de Eerste Kamer

Controleren

Ministers besturen het land. Om te voorkomen dat ze verkeerde keuzes maken, worden ze gecontroleerd door kamerleden.

Kamerlid Baudet stelt een vraag aan de minister over uitrustingen van de militairen.

Kamerid Kuzu tijdens een debat.

De rechten van de Tweede Kamer 

Leden van de Tweede Kamer mogen voor hun wetgevende taak:

• stemmen over wetsvoorstellen.
  
• een wetsvoorstel veranderen. Dit noemen we het recht van amendement.
  
• zelf een wetsvoorstel indienen. Dit noemen we het recht van initiatief.
  

Pia Dijkstra, kamerlid.

Bekend van initiatiefwetten

Donorregistratie en

Waardig levenseinde

Wie zitten er in de Tweede Kamer?

• Fracties = een groep personen van een politieke partij die in de Tweede Kamer zit
  

• Regeringspartijen (coalitie)= deze partijen zitten ook in de regering
  

• Oppositiepartijen = deze partijen zitten niet in de regering, wel in de Tweede Kamer
  

De Eerste Kamer stemt over wetten

De Eerste Kamer controleert of het voorstel:

• geen fouten bevat.
  
• niet in strijd is met andere wetten.
  

Ministerraad

De Tweede Kamer

De Eerste Kamer

De Eerste Kamer mag het wetsvoorstel niet meer veranderen. De wet kan hier dus alleen goed- of afgekeurd worden.

Hoofdtaken Eerste Kamer

• Controleren van de regering (controlerende taak)

• Chambre du reflection (Kamer van reflectie = nogmaals, vooral technisch, bekijken van een wetsvoorstel dat al door de Tweede Kamer is goedgekeurd)
• DE EERSTE KAMERLEDEN MOGEN GEEN WETTEN VOORSTELLEN

Rechten van de 2e kamer

Bij de Wetgevende taak

• Stemrecht
  
• Recht van Amendement
  
• Recht van initiatief
  

Bij de Controlerende taak

• Vragenrecht
• Motierecht
• Recht van interpellatie
• Enquêterecht

Eerste- en Tweede Kamerleden kunnen wetsvoorstellen goedkeuren of afkeuren

De Tweede Kamer kan (delen van) wetsvoorstellen veranderen.

De leden van de Tweede Kamer mogen wetsvoorstellen maken.

Eerste en Tweede Kamerleden mogen vragen stellen over gebeurtenissen aan de regering als er iets mis is gegaan.

Een uitspraak waarin de Kamer haar mening geeft over iets. Bij een motie van wantrouwen vraagt een Kamerlid een minister af te treden nadat hij/zij bijvoorbeeld gelogen heeft.

De Kamerleden mogen een minister naar de kamer roepen om in debat te gaan over zijn beleid. 

Kamerleden mogen een onderzoek starten als ze het idee hebben dat de regering grote fouten heeft gemaakt.

Controlerende rechten  van Kamerleden

Kamerleden mogen voor hun controlerende taak:

•  Vragenrecht = vragen stellen aan ministers en staatssecretarissen. (Mag ook schriftelijk)
• Motierecht = Een motie indienen. Hiermee geeft de kamer zijn mening of vragen ze de minister om iets te doen.

• een minister ter verantwoording roepen. De minister moet dan naar de Tweede Kamer komen voor een debat. Dit noemen we het recht van interpellatie.
  
• Een groot onderzoek instellen als ze denken dat de regering fouten heeft gemaakt. Dit noemen we het enquêterecht.
  

Wie heeft er meer macht?

De Tweede Kamer of Eerste Kamer...

Tweede Kamer heeft meer rechten

Eerste Kamer heeft het eindoordeel

VVD + CDA + D66 + CU

= 76 = meerderheid

VVD + CDA + D66 + CU

= 32 = geen meerderheid

Coalitie en oppositie

• De partijen die samen de regering vormen noem je de coalitie. 
  
• De regeringspartijen hebben samen meestal de meeste zetels.
  
• De andere partijen noem je de oppositie.
• Oppositie en coalitie zijn samen de Tweede Kamer
  
• Zetelverdeling Tweede Kamer

Wie kiest de Eerste Kamer?

1. het volk
2. de Tweede Kamer
3. Provinciale Staten
4. de Eerste Kamer wordt niet gekozen

WAAR

NIET WAAR

De Tweede Kamer heeft 150 leden

De Eerste Kamer wordt direct gekozen

Ministers zitten in de Tweede Kamer

Regering is een ander woord voor Eerste- en Tweede Kamer

De Tweede Kamer mag wetsvoorstellen aanpassen

Het parlement controleert de ministers

Welke uitspraken over de Eerste Kamer zijn juist?
1. De Eerste Kamer mag wetsvoorstellen veranderen.
2. De Eerste Kamer stemt als eerste over een wet.
3. De leden van de Eerste Kamer worden indirect gekozen.
4. Er zijn 75 Eerste Kamerleden.

1. 1 en 2
2. 1 en 4
3. 2 en 3
4. 3 en 4

Welke taken heeft de Tweede Kamer?

1. Wetgeving maken Regering controleren
2. Wetgeving maken Dagelijks bestuur van het land
3. Regering controleren Dagelijks bestuur van het land
4. Zitten op mooie paarse stoelen en in de microfoon praten

Aan de slag

H3.5: Het Parlement controleert

Lezen: Blz. 48 en 49 Het Parlement controleert

Maken: Blz. 48 t/m 51  Opdracht 1 t/m 17

•  Dan 15 minuten samen werken.

• Nakijkbladen staan It's Learning.
• Oefen met Quizlet en met de oefentoetsapp. 

• Leren voor de toets? Kijk dit filmpje en maak de examenvragen. 

We kijken de laatste 15 minuten nieuws! 

www.npostart.nl

Wat wordt bedoeld met oppositie?

1. de partijen die niet in de regering zitten
2. de kleine partijen
3. de one-issue partijen
4. demonstranten

https: