9.5 Spelen met weerstand

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

9.5 Spelen met weerstand

Voor vandaag

• Vorige les
• Uitleg bij 9.5 in 2 delen
• Aan de slag met de opdrachten
• Opdrachten bespreken 
• LessonUp vragen
• Lesafsluiting

Leervragen 9.4 de stroom beïnvloeden 

1. Hoe plaats je batterijen?
2.  Waarvoor gebruik je een diode?
3. Waarvoor gebruik je een transistor?
4. Waarvoor gebruik je een condensator?

Condensator

Wat gebeurd er als je batterijen parallel schakelt?

1. de batterijen gaan langer mee
2. je verhoogt de spanning van de schakeling
3. je krijgt meer stroom
4. niks

Je hebt de keuze om twee lampjes aan te sluiten op een batterij in serie of parallel. Wanneer branden de lampjes feller?

1. In serie
2. Parallel
3. De lampjes branden bij beide soorten schakelingen even fel
4. Dat kun je niet weten, dat ligt aan het soort lampje

Wat is de functie van een diode?

1. laat stroom in een richting door
2. laat stroom niet door
3. laat stroom door in twee richtingen door
4. laat stroom in drie richtingen door

In de afbeelding is het symbool te zien voor een .....

1. NTC
2. LDR
3. LED
4. Diode

Een transistor wordt opgenomen als schakelaar. Door welk onderdeel wordt de transistor bediend?

1. Basis
2. Emitter
3. Collector
4. Een draadje

Wat is waar?

1. als op de collector een stroom binnenkomt, gaat van de basis naar de emitter een stroom lopen
2. als op de basis een stroom binnenkomt, gaat van de collector naar de emitter een stroom lopen
3. als op de collector een stroom binnenkomt, gaat van de emitter naar de basis een stroom lopen
4. als op de basis een stroom binnenkomt, gaat van de emitter naar de collector een stroom lopen

Als de schakelaar sluit, dan...

1. Laadt de condensator op
2. Gaat de lamp branden
3. Gebeurt er niets

Leervragen 9.5 Spelen met weerstanden

1. Wat is een vervangingsweerstand?
2.  Hoe bereken je de vervangingsweerstand bij een parallelschakeling?
3. Waarvoor gebruik je een NTC?
4. Waarvoor gebruik je een LDR?

1. Wat is een vervangingsweerstand?

Weerstand

• Is een component
• Symbool van het woord weerstand?
• Eenheid weerstand?
• Waarom gebruiken we een weerstand?

Weerstand

Hoe meer weerstand, hoe moeilijker de stroom er doorheen gaat.

Een geleider heeft weinig weerstand.

Een isolator heeft veel weerstand.

Weerstand bereken je met wet van Ohm.

R=​I​​U​​

Vervangingsweerstand

• in schakelingen kunnen meerdere weerstanden worden opgenomen. 

• Alle weerstanden in schakeling kunnen worden vervangen door 1 vervangingsweerstand 

Vervangingsweerstand 

serie

vervangingsweerstand in serie

R​v​​=R​1​​+R​2​​+enz.

•  in een serieschakeling is de vervangingsweerstand gelijk aan de som van alle weerstanden. 

• 
  

•  R_v = 560 + 470 = 1030 Ω

Binas

2. Hoe bereken je de vervangingsweerstand bij een parallelschakeling?

Vervangingsweerstand 

parallel

Weerstand parallel

Weerstand parallel

G:

G:

F:

B:

A:

Weerstand parallel

Vervangingsweerstand is altijd kleiner dan de kleinste weerstand in de schakeling. 

Weerstand parallel

In een parallel schakeling tel je alle stromen bij elkaar waardoor de totale stroom erg hoog is. En omdat deze stroom zo hoog is, wordt de weerstand dus laag.

Binas

R=​I​​U​​

Aan de slag 

Wat: Maken 9.5 BLZ 115 opdracht 4 t/m 20 (16 niet)

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

Tijd: 20 min 

Klaar: Begrippenlijst afmaken 

3. Waarvoor gebruik je een NTC?

Weerstand

• Soms is het handig dat je de weerstand in een schakeling kan vervangen
• Weerstand hangt af van de temperatuur
• De meeste metalen geleiden slechter als de temperatuur hoger is
• Weerstand dan groter of kleiner? 
• Er zijn ook metalen waarbij het omgekeerde gebeurd

NTC

• Een weerstand die een lagere waarde krijgt (dus minder ohm) als de temperatuur stijgt is een NTC
• Negatieve temperatuur coëfficiënt 
• Dus temperatuur omhoog = weerstand omlaag
• Dus temperatuur omlaag = weerstand.................

NTC

• Zit in thermometer, koelkast
• Als de temperatuur in de koelkast hoger wordt dan wordt de weerstand van de NTC .................
• Er gaat dan meer/ minder stroom doorheen

NTC

• Er gaat meer stroom door de relais 
  
• Relais sluit stroomkring met pomp voor koelvloeistof
• Pomp gaat lopen, wordt koeler

NTC

• Temperatuur omhoog = weerstand omlaag
• = stroomsterkte....

4. Waarvoor gebruik je een LDR?

LDR

de LDR is een weerstand die gevoelig is voor licht.

het is dus een lichtsensor.

LDR

• Er valt meer licht op
• Dan daalt de weerstand
• Dan gaat er meer/ minder stroom doorheen

LDR

• Wordt gebruikt in buitenlampen
• De LDR geeft signaal af als het begint te schemeren/ donker wordt 

LDR

Buitenlampen, fotocamera, automatische zonwering 

LDR en NTC

Eerder klaar = begrippenlijst verder maken + aanvullen

Permanente magneten 

Elektromagneet 

Reedcontact

Relais

Inductiespanning

diode

Klaar opdrachten = begrippenlijst

Klaar opdrachten = begrippenlijst

• 12 begrippen die ik wil zien
• af voor woensdag 
• niet af = geen toets 

Aan de slag 

Wat 1: Maken 9.5 BLZ 115 opdracht 4 t/m 20 (16 niet)

Wat 2: begrippenlijst afmaken en aanvullen

Hoe: eerst alleen in stilte

Klaar: nakijken

Einde les